Book Title: Jain_Satyaprakash 1945 11
Author(s): Jaindharm Satyaprakash Samiti - Ahmedabad
Publisher: Jaindharm Satyaprakash Samiti Ahmedabad
View full book text
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૬૦ ] શ્રી જૈન સત્ય પ્રકાશ
[ અંક ૧૧ વર્ય શ્રી ઉમારવાતિજીની પરંપરા માટે શોધ ચલાવી છે. છેવટ દિગંબર પરંપરામાં તે નથી એમ સિદ્ધ કરી જણાવ્યું છે કે
વેતાંબર પરંપરામાં પણ કલ્પસૂત્ર સ્થવિરાવલી, નંદિસત્ર પદાવલીમાં તે વાચકવર્યનું નામ નથી, પરંતુ “ગુવછી, પછી ગૌર હિટાવ શા પૂર્વોત્તર ૩ણે મહૂમ होता है कि उनके रचयिताओंको उमास्वातिका गुरुपरंपराका, नामको और समयका कोई स्पष्ट ज्ञान नहि था और इसी लिये उसमें परस्पर मतभेद ઔર કહત દે
“पिछले समयको रची हुई जो अनेक श्वे. पट्टावलियां हैं उनमें अवश्य उमास्वातिका नाम आता है, परन्तु एकवाक्यताका वहां भी अभाव है।"
પછી તો છે. પરંપરાના મતભેદે દર્શાવ્યા છે, અને લેખકે વાચક ઉમાસ્વાતિજીને યાપનીય સંઘની પરમ્પરાના સિદ્ધ કરવા પ્રયત્ન કર્યો છે. ખાસ કરીને જ્યાં મૂલ યા તો ભાષ્યમાં ક. ટીકાકારોએ મતભેદ દર્શાવ્યા છે ત્યાં એ જ પાઠોનું સમર્થન યાપનીય સંધના અપરાજિતસૂરિએ પિતાની વિજયદયા ટીકામાં કર્યાના પાઠો આપ્યા છે. દિગંબર ટીકાકારાએ ૫ણુ મૂલ સૂત્રના અર્થમાં જ ફેરફાર કર્યા છે, નવા પાઠ જ બનાવી દઈ દિગબર સંસ્કરણ કરી દીધું છે. પ્રેમીજી ઉભારવાતિજને પાપનીય સંઘના સિદ્ધ કરવા મથે છે, પરંતુ ભગવતી આરાધના અને વિજયોદયા ટીકા કે જે ઉમાસ્વાતિજી પછી બની છે તેમાં કયાંય ઉમારવાતિજીનું નામ નથી એ બહુ જ સુચક અને વિચારણીય છે. પ્રેમીજીની માન્યતાનુસાર જે દિગંબર યાપનીય સંઘના ઉમાસ્વાતિ હેત તો તેમની પછી દેઢસો વર્ષ બાદ જ થનાર પ્રથમ દિગંબર ટીકાકારે સર્વાર્થસિદ્ધિમાં એને તદન જુદી જ રીતે રજુ કર્યા હત, પરંતુ એ પાઠાન્તરો ઊભા ન કરત. જે યાપનીય સંધથી સર્વાર્થસિદ્ધિકાર પરિચિત હોવાનું લેખક માને છે તેને માટે જરૂર પૂજ્યપાદ લખી શકત-ઈતિ યાપનીઃ ' વગેરે. પરંતુ નથી તે એક પણ દિગંબર ગ્રંથમાં, પદાવલીમાં, ગુર્નાવલીમાં કે શિલાલેખમાં આ સંબંધી ઉલ્લેખ કે નથી તે યાપનીય સંધના કોઈપણ ગ્રંથમાં વાચકવર્યને ઉલ્લેખ; જ્યારે ઉચ્ચાનાગરી શાખા અને વાચકવંશને ઉલ્લેખ તો કલ્પસૂત્ર રવિરાવલી અને નંદીસૂત્રપટ્ટાવલીમાં મળે જ છે. એટલે એમ જ માનવું પડે છે કે–વાચક ઉમાસ્વાતિજી શ્વેતાંબરીય પરમ્પરાના છે. છતાં યે વિદ્વાન શોધકે શેધ કરી સત્ય સિદ્ધ કરે એમ તે ઇચ્છા રાખવી જ રહી. દિગંબર સંપ્રદાયોમાં ઉમાસ્વાતિ નહિ કિન્તુ ઉમાસ્વામી જ માન્ય છે એટલે એ શોધ હજી બાકી જ રહે છે.
ખરેખર,પ્રો.જગદીશચંદ્રજીએ તાસ્વાર્થભાષ્યને સ્વપજ્ઞ સિદ્ધ કરવા લેખો લખી દિગંબર સમાજમાં જે ખળભળાટ મચાવી મૂક્યો હતે તેનાં બીજે દિગંબર સમાજમાં જ શાલીભૂલીને મોટા વૃક્ષરૂપ થવા લાગ્યાં છે એ જોઈ ને આનંદ નહીં થાય?
શ્રીયુત જુગલકિશોરજી મુખ્તાર હવે પિતાની લેખિની ચલાવી આ સત્ય રવીકારે એ ઇચ્છા વધુ પડતી નથી.
For Private And Personal Use Only
