Book Title: Jain_Satyaprakash 1945 11
Author(s): Jaindharm Satyaprakash Samiti - Ahmedabad
Publisher: Jaindharm Satyaprakash Samiti Ahmedabad
View full book text
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
જાલેર ચિત્યપરિપાટીના સંપાદનમાં ભૂલો
લેખક : પૂજ્ય પંન્યાસજી મહારાજ શ્રી કલ્યાણવિજયજી
જૈન સત્ય પ્રકાશ” માસિકના ૧૦ મા વર્ષના કટ્ટા અંકમાં શ્રીયુત અંબાલાલ પ્રેમચંદ શાહે નગાણિવિરચિત “ જાલોરનગર પંચ જિનાલય ચિત્યપરિપાટી” છપાવી પ્રસિદ્ધ કરી છે અને એના પ્રારંભમાં તેમણે જાલોરનો થોડોક ઈતિહાસ આપવાની ચેષ્ટા કરી છે. એ ઈતિહાસ જે લેખપ્રબંધમાંથી ઉતારી લીધું છે તેનો નામ દેશ ન કરવાની તેમણે પૂરી કાલજી રાખી છે; આ કાળજીનું કારણ એ ઇતિહાસપરિચયને પિતાની શેવાળના પરિણામરૂપે બતાવવા સિવાય બીજું શું હોઈ શકે?
ઇતિહાસમાં પ્રવેશ કરનાર વિદ્યાર્થીઓ માટે આ ભાવના આત્મઘાતક છે; પૂર્ણ થયા પહેલાં જ પૂર્ણ થયાને ડોલ કરવો એ તેમને હમેશાંને માટે અપૂર્ણ રાખનાર છે, એ વાત સમજાવવાની ભાગ્યે જ જરૂરત હોઈ શકે.
જેન રાય મહેસવાંક”માં અમોએ “જૈનતીર્થ સુવર્ણગિરિ ” આ શીર્ષક નીચે જે નિબન્ધ છપાવ્યો હતો તેના જ ફકરાઓ અને પ્રતા કે એકત્ર કરીને શાહે આ જાલારને પરિચય લખ્યો છે એ કહેવાની ભાગ્યે જ જરૂર રહે છે.
આ વિષયમાં કંઈ પણ લખવાની અમારી ઇચ્છા ન હતી, પણ પરાશ્રિત લેખક સ્વતંત્ર લેખક થવાની ધૂનમાં શિષ્ટાચારને ભૂલી કેટલી હદે નિષ્ફળતામાં અથડાય છે એનું દિગદર્શન કરાવવાને ખાતર અહીં થોડીક ભૂલોનું સૂચન કરવાનું ઉચિત ધાર્યું છે –
૧. જૈન સત્ય પ્રકાશ પૃ, ૯૪ પં. ૧૪ માં જાહેરનગરને “સૂદડી નદીને કાંઠે વસેલું લખે છે, જ્યારે નદીનું નામ “સૂકડી” છે નહિ કે સુદડી..
૨. પૃ. ૯૫ પંક્તિ ૬ માં શાહે સોની વંશના શ્રાવકોને સોનગિરા રાજપૂત હેવાની કલ્પના કરી છે એ પણુ નિરાધાર છે. સોનીની અટક સોનીના ધંધાને લઈને પડી છે, સોનગિરિ સાથે એને કશો સંબધ નથી.
પૃ. ૯૬ ૫. ૧૮ માં “નવનવઈ લફખ” ઇત્યાદિ ગાથા “વિચારશ્રેણિ”ની હોય એવો ઉલ્લેખ કર્યો છે, પણ એ ગાથા અંચલગચ્છીય આચાર્ય મહેન્દ્રસૂરિકૃત તીર્થમાલા સ્તોત્રની છે, વિચારશ્રેણિમાં એનું “ઉકત ચે' કહીને ઉદ્ધારણ માત્ર કર્યું છે.
૪. એ જ ગાથાને અર્થમાં પં. ૨૪ માં “પક્ષવસતિ” નામના દેશમાં ભગવાન મહાવીરની સ્તુતિ કરે', આમ લખ્યું છે, પણ યક્ષવસતિ કઈ દેશ નથી ચિત્ય છે એટલે દેહરામાં” એમ જોઈએ.
૫. એ જ પૃષ્ઠની પં. ૩૦ માં નેમિનાથના મંદિરમાં ૧૪૭૩ પ્રતિમાઓ હોવાનું જણાવ્યું છે, પણ જોઈએ ૪૧૩. મૂલ ગાથામાં પણ “ચઉસય તેડતર ” આવા શબ્દો છે જેને અર્થે ચારસો તેર થાય છે. સંપાદકે આ શબ્દોને “ચૌદસો તહેતેર” (૧૪૭૩) અર્થ કર્યો છે જે અયથાર્થ છે.
એ ઉપરાંત સંપાદન વિષયક સામાન્ય ભૂલોની તો અમે ઉપેક્ષા જ કરીએ છીએ. અને શ્રીયુત શાહ તથા એ પ્રકારના બીજા અભ્યાસી લેખકોને હિતસૂચના કરવી યોગ્ય ધારીએ છીએ કે સ્વતંત્ર લેખકો થતાં પહેલાં પરતંત્ર લેખક બનો એટલે ધીરે ધીરે સ્વતંત્ર લેખકની ગ્યતા મેળવી શકશે.
લેટા (મારવાડ), તા. ૧૬–૧૦–૪૫.
For Private And Personal Use Only
