Jain_Satyaprakash 1945 06

Author(s): Jaindharm Satyaprakash Samiti - Ahmedabad
Publisher: Jaindharm Satyaprakash Samiti Ahmedabad

Page 32

૧૯૪ ] શ્રી જૈન સત્ય પ્રકાશ
( વર્ષ ૧૮ ઉત્તર–જે તીર્થકરને પાછલા દેવ ભવમાં કે નરકમાં જેટલું અને જેવું અવધિ. જ્ઞાન હોય, તેટલું અને તેવું અવધિજ્ઞાન લઈને અહીં છેલ્લા ભવમાં આવે છે, તેથી બધા તીર્થંકર દેવનું અવધિજ્ઞાન એક સરખું ન હોય. ૬૪
૬૫ પ્રશ્ન–છેલ્લા ભવમાં બધા તીર્થકરેનું શ્રતજ્ઞાન એક સરખું હોય, કે ઓછું વધતું? . ઉત્તર–આ શ્રતજ્ઞાનની બાબતમાં એવો નિયમ છે કે જ્યારે શ્રી તીર્થંકરદે પાછલા ત્રીજા ભવમાં જિનનામ કર્મને નિકાચિત કરે છે, તે ભવમાં જે તીર્થકર દેવને જેટલું શ્રુતજ્ઞાન હેય તેટલું પ્રતજ્ઞાન તેમને છેલ્લા ભાવમાં પણ હેય. આ નિયમ પ્રમાણે શ્રી ઋષભદેવનું શ્રુતજ્ઞાન દ્વાદશાંગી પ્રમાણુ હતું, ને બાકીના ત્રેવીસ તીર્થકરોનું ધ્રુતજ્ઞાન-અગીઆર અંગ પ્રમાણું હતું, એમ સમજવું. આ વચનને અનુસરે મતિજ્ઞાનની પણ વ્યવસ્થા સમજી લેવી. કારણકે મતિ શ્રુતજ્ઞાન સાથે રહે છે. વિશેષ બીના શ્રી આવશ્યકસૂત્રની ટીકામાં મલયગીર મહારાજે જણાવી છે. ૬૫
૬૬ પ્રશ્ન–શ્રી તીર્થકર દેવ દીક્ષા લીધા પછી ચોથું જ્ઞાન પામે છે, તે મનઃ૫ર્થવ જ્ઞાન બધા તીર્થંકર દેવાનું એક સરખું હોય કે એાછું વધતું હોય?
ઉત્તર–બધા તીર્થંકર દેવાનું મન:પર્યવ જ્ઞાન એક સરખું હોય; તેમને વિપુલમતિ મન પર્યાવજ્ઞાન હેય. જેમ કેવલજ્ઞાન બધા તીર્થંકર દેવાનું એક સરખું હોય, તેમ ચેથું જ્ઞાન પણ તેવું જ હોય. શ્રુતજ્ઞાન અવધિજ્ઞાનમાં જેવો ફરક હોય છે, તેવો ફરક અહીં ચોથા જ્ઞાનમાં ન હોય. વિશેષ બીના શ્રી વિશેષાવશ્યકાદિમાં જણાવી છે. ૬૬.
૬૭ પ્રશ્ન-જેમ તીર્થંકર પાછલા ભવના ત્રણ જ્ઞાન સહિત–અહીં છેલ્લા ભવમાં આવે છે, તેમ બીજા ભવ્ય જીવો ત્રણ જ્ઞાન સહિત–આગામી ભવમાં જાય કે નહિ?
ઉત્તર–શ્રી તીર્થંકરદેવ સિવાયના જીવો પણ પાછલા ભવના અવધિજ્ઞાન સહિત આગામી ભવમાં જાય છે. આ બાબતમાં દૃષ્ટાંત એ છે કે–પ્રભુ શ્રી શાંતિનાથ પોતે આઠમા ભવમાં વજાયુધ નામના ચક્રવર્તી હતા. તે પાછલા ભવનું અવધિજ્ઞાન લઈને જન્મ્યા હતા. આ બીના શ્રી શાંતિનાથચરિત્રાદિમાં જણાવી છે. શ્રી પ્રજ્ઞાપના સત્રના પાંચમા પદની ટીકામાં અને શ્રી ભગવતીસૂત્રના ત્રીજા શતકના ત્રીજા ઉદ્દેશમાં પણ આ બીના જણાવી છે. ૬૭
૬૮ પ્રશ્ન-રાતને પૌષધ લીધા પછી પાણી પીવાય કે નહિ?
ઉત્તર–ને પીવાય, કારણ કે પૌષધ દંડક (પિસહ ઉચ્ચરવાનો પાઠ) ઉચ્ચરાવતી વખતે “
સાર્દ દવ' એમ બેલાય છે. તેનો અર્થ એ છે કે-હું હવે ચારે આહારનો ત્યાગ કરું છું. સવારે જેણે પૌષધ લીધો હોય તે અથવા સવારે પૌષધ ન લીધે હોય તે પણ રાતપિસો (રાત્રિ પૌષધ) ગ્રહણ કરે છે. આ બંને પ્રકારના પૌષધવાળા જીવોને રાતસો લીધા પછી પાણું ન પીવાય, એમ શ્રો સેનપ્રશ્નના ચેાથા ઉલ્લાસ વગેરેમાં જણાવ્યું છે. ૬૮
૬૦ પ્રશ્ન-શ્રીશ્યામાચાર્યજી શ્રીસુધમૌસ્વામીજીની પટ્ટપરંપરામાં કેટલામી પાટે થયા?
ઉત્તર-તેવીસમી પાટે થયા, એમ પ્રજ્ઞાપના સૂત્રની ટીકામાં શ્રી મલયગિરિજીએ જણાવ્યું છે. ૬૯ * ૭૦ પ્રશ્ન–શ્રી શ્યામાચાર્ય મહારાજના ગુરુનું નામ શું?
ઉત્તર–શપૂર્વધર શ્રી ઉમાસ્વાતિ વાચક મહારાજ, જેમણે પ્રજ્ઞાપના સૂત્ર બનાવ્યું. એમ શ્રી ધર્મસાગર ઉપાધ્યાયજીએ તપાગચ્છ પદાવલીમાં જણાવ્યું છે. ૭૯