Jain_Satyaprakash 1943 08

Author(s): Jaindharm Satyaprakash Samiti - Ahmedabad
Publisher: Jaindharm Satyaprakash Samiti Ahmedabad

Page 31

કર્તા
અંક ૧૧] અન્તિમ આરાધનાના પ્રકારે
[ ૩૫ કર્તા ૧ શ્રી ચઉસરણયના શ્રી વીરભદ્ર મહામુનિ ૧૧ શ્રાવક આરાધના ૨ શ્રી આઉરપચ્ચખાણ
૧૨ પંચસૂત્ર શ્રી ચિન્તનાચાર્ય ૩ શ્રી ભત્તપરિણય
૧૩ પુંડરીકમહર્ષિઆરાધના શ્રી સિદ્ધર્ષિગણિ * શ્રી સંથારગપયન્ના
૧૪ યુગબાહુઆરાધના શ્રી ભાવદેવસૂરિ ૫ મહાપખાણ
૧૫ મહાબલઆરાધના શ્રી વિનયચન્દ્રસૂરિ ૬ મરણસમાહી ,
૧૬ પુણ્યપ્રકાશનું રતવન ઉ. શ્રી વિનયવિજયજી ૭ આરાધનાપ્રકરણ શ્રી સમસૂરિ ૧૭ અમૃતવેલની સજઝાય ઉ. શ્રી યશોવિજયજી ૮ ચતુર્ગતિછવક્ષમાપણકાનિ
૧૮ મરણસમાધિવિચાર કર્તાનું નામ ૮ શ્રી ન-દનમુનિ આરાધના શ્રી હેમચન્દ્રસૂરિજી
ઉપલબ્ધ નથી ૧૦ લધુ સાધુ આરાધના
૧૯ આરાધનાપતા વીરભદ્ર મુનિ આ રીતે પ્રકરણ, સ્થા, પ્રબન્ધ વગેરે કૃતિઓમાં અતિમકાલીન આરાધનાને અંગે સુન્દર, સરલ અને ઉપકારક ઉલ્લેખો-વર્ણને મળી રહે છે, ને તેના અર્થી આત્માઓને માટે અવશ્ય આરાધનામાર્ગમાં પરમ આલંબનભૂત છે. શ્રી ચરણપયના આદિ
ઉપર જણાવ્યા પ્રમાણે, પીસ્તાલીસ આગમગ્રન્થની ગણનામાં દશ પન્ના પણ આવે છે. “શ્રી તીર્થંકર પરમાત્માના હરતદીક્ષિત શ્રતસ્થવિર શિષ્ય પ્રકીર્ણક (પન્ના ) સૂત્રોની રચના કરે છેઆ રીતને પ્રોષ છે. પ્રકીર્ણકસૂત્રોની રચનાને અંગે આ અને આને મળતાં આ પ્રમાણેના ઉલ્લેખો મળી રહે છે કે “શ્રી તીર્થંકર ભગવોના કહેલા શ્રતને અનુસરીને તેઓશ્રીના હસ્તદીક્ષિત શિષ્ય જે રચના કરે છે અથવા “ શ્રી જિનકથિત મુતને અનુસરવા પૂર્વક, શ્રી તીર્થંકર પરમાત્માના હસ્તદીક્ષિત શિષ્યો કે પ્રત્યેકબુધ્ધ શ્રમણો જે કાંઈ પ્રખ્યપદ્ધતિરૂપ ઉપદેશ કરે તે અંગે અને અંગબાહ્ય સૂત્રોથી ભિન્ન હોય તેપયા-પ્રકીર્ણક સૂત્ર તરીકે ઓળખાય છે.’
યુગાદિનાથ શ્રી ઋષભદેવ પરમાત્માના શાસનમાં ૮૪ હજાર પન્ના સૂત્રો હતાં, કારણ કે તેઓશ્રીના હરતદીક્ષિત શિષ્ય તેટલા પ્રમાણમાં હતા. જયારે ચરમતીર્થપતિ દેવાધિદેવ શ્રમણ ભગવાન શ્રી મહાવીર પરમાત્માના ચૌદ હજાર શિષ્ય હવાને અંગે, વર્તમાન શાસનમાં ચૌદ હજાર પન્નાસૂત્રની રચના થઈ હતી. વર્તમાનકાલે આમાંના વીશ પન્ના હાલ ઉપલબ્ધ થાય છે. એક જાતિનાં અધિકારો અંગે એ વીશમાંથી દશ પન્ના ૪૫ આગમગ્રન્થોમાં ગણાય છે.
શ્રી ચઉસરણુપયના આદિ ચાર પન્ના સૂત્રો, આ દશ યત્નારૂપ આગમગ્રન્થોમાં ગણાય છે. અન્ય સમયની આરાધનાના વ્યાપક ત્રણ અધિકારોનું વર્ણન આમાંથી મળી હે છે. આ ચારેય પયના સૂત્રો, ભવને છેવટને કાલ સુધારવા અને આગામી કાલની સદ્દગતિ મેળવવા માટે અતિશય ઉપકારક આલંબનભર્યું સાહિત્ય પ્રાકૃત ભાષામાં પીરસે છે.
સાધુ સાધ્વી શ્રાવક અને શ્રાવિકારૂપ ચતુર્વિધ સંઘ આ ચારે સુત્રોને, વિધિ મુજબ ત્રણ ત્રણ આયંબીલની તપશ્ચર્યા પૂર્વક વાંચવા-ભણવાને અધિકારી છે. પ્રાકૃત ભાષાને અભ્યાસી વર્ગ, આ સૂત્રોના મૂળ પાઠનું તેમ જ ઉપરોક્ત અન્ય આરાધના સૂત્રોના પરિશીલન અભ્યાસ કરતાં કરતાં ખૂબ આત્મજાગૃતિને મેળવી શકે તેમ છે.