Jain_Satyaprakash 1943 08

Author(s): Jaindharm Satyaprakash Samiti - Ahmedabad
Publisher: Jaindharm Satyaprakash Samiti Ahmedabad

Page 32

ગિરનારનો જીર્ણોદ્ધાર
= ગિરનાર ઉપરનાં જિનમંદિરનો જીર્ણોદ્ધારની કથા ] -
[ 1 ]
ધર્મપ્રેમી શેઠ આજે દિવાળીના શુભ દિવસને ભગવાન મહાવીરદેવના નિર્વાણુકલ્યાણકના પવિત્ર દિવસ તરીક મોતીચંદ શેઠે ખૂબ યાદ રાખ્યો હતો. આવા પવિત્ર દિવસે તેમને ઉપવાસ હતો. ગામમાં તે ખાવું પીવું નવાં કપડાં અને ઘરેણાં પહેરી ફરવું એમ તરફ મઝા ઊડી રહી હતી. પણ મેતીચંદ શેઠ ઉદાસ હતા, એમના દિલમાં શાંતિ ન હતી. આ વર્ષે વરસાદ ન વરસવાથી ખેડૂતોને ધીરેલું ધન-ધાન્ય કશુંય મળે તેમ ન હતું. છેલ્લાં પાંચસાત વર્ષ આશામાં ને આશામાં ગયેલાં અને ઉદારદિલના શેઠ ખેડૂતોને નાણું ધીરતા જ ગયા. આખા ગામમાં શેઠજીની શાખ હતી. તેઓ કદીયે જૂઠું ન બોલતા અને વધારે વ્યાજ પણ ન લેતા. ખેડૂતે પણ બહુ જ સાવધ રહી શેઠનું નાણું પાછું આપવા પ્રયત્ન કરતા હતા. કેઈ ખેડૂત આવીને કરગરે તે શેઠ તરત જ મણ-બે મણ દાણો મફત આપી દેતા. ગામમાં કાઈ માંદુ હોય તો શેઠ દવા મફત આપે. દિન અને દુખીના બેલી જેવા શેઠ બહુ જ ડાહ્યા ધીર અને ગંભીર ગણતા. આખું ગામ તેમની સલાહ લેતું. તેમની સલાહ કદી કાચી નહેાતી નીકળતી. લેકે તેમને મહેતાજી, ન્યાયાધીશ કે નગરશેઠ કહી માન આપતા. એકવાર તે મહેતાજીએ દુકાળ વખતે ખેડૂતોને પક્ષ લઈને રાજ્યના પટેલને પણ ધમકાવેલા. મહેતાજીએ એ પટેલને સંભળાવેલું કે તમારાથી થાય તે કરી લ્યો, ખેડૂતે કહ્યું આપી શકે એમ નથી. તમારે લૂંટવું હોય તે લૂંટી લ્યો. પણ યાદ રાખજો કે રાજ્ય મહારાજા સિદ્ધરાજ જયસિંહદેવનું છે, તે આ અન્યાય નહીં સાંખી શકે. આખરે અધિકારીઓ નમ્યા, પતાવટ કરી અને એ વર્ષનું મહેસુલ માફ કયું બસ, આ પ્રસંગ પછી તે મોતીચંદ શેઠ રાજય અને પ્રજા બન્નેના સલાહકાર અને માનનીય થયા.
શેઠ જેમ દયાલુ અને ઉદાર હતા તેમજ પૂરા ધર્મનિષ્ઠ અને ધર્મની ટેકવાળા હતા. આ વ્રતધારી શેઠની ધર્મપ્રિયતા અને ન્યાયપરાયણતાની આખા ગામમાં સુંદર છાપ હતી. તેઓ જિંદગીમાં કદી જૂઠું નથી બોલ્યા, વધારે લઈ કોઈને ઓછું નથી આપ્યું, માલમાં કદીએ સેળભેળ નથી કરી કે નથી કદીયે વધારે ન ખાવાની ઈચ્છા કરી-એવી એમની શાખ હતી. તે ન્યાય નીતિ અને મહેનતથી પુરુષાર્થ કરી ધન કમાતા. ગરીબને એ સહાય કરતા અને અવસરે ગુપ્ત મદદ પણ પહોંચાડતા. એમની આ દાનવીરતાથી ઘરમાંની તીજોરી બહુ તર ન રહેતી, પણ શેઠ કહેતા–બહુ જમા કરીને કરવું છે શું ? લક્ષ્મી ચપલ છે. જેની સાથે ગઈ છે? કોની સાથે જવાની છે ? પિતાના પુત્રોને પણ રોજ એ જ
* આ કથાના પહેલા અને બીજા પ્રકરણની વ્યકિતઓનાં નામ કલ્પિત છે. પણ સજજન દંડનાયકને અણીની પળે દ્રવ્યની ઉદાર ભેટ આપવાની તૈયારી બતાવનાર શ્રેષ્ઠીનું પાત્ર એતિહાસિક હોવાથી એ કલ્પિત પાત્રની પાર્થભૂમિ સાચી-ઐતિહાસિક છે.