________________
કુંજર સર્વે જીવિત–સુખ વાંકે છે. રાજા રંક, સુખી દુઃખી, રેગી, નિરગી, પંડિત, મૂર્ખ, સર્વે નિર્વિશેષ–સરખી રીતે સુખના અર્થી છે. પ્રમાદ પ્રવર્તન યા સ્વચ્છ વર્તનથી કોઈ જીવને સુખમાં અંતરાય કરવાથી તે પ્રમાદી યા સ્વચ્છેદી પ્રાણી બાધક કર્મ બાંધે છે, જેનું કટુક ફળ તેને અશુભ કર્મના ઉદય સમયે અવશ્ય સહવું પડે છે, માટે શાસ્ત્રકારો કહે છે કે –
બંધ સમય ચિત ચેતીયે, શે ઉદયે સંતાપ.”
ઈત્યાદિ બોધ વચનને લક્ષમાં રાખી, સુખના અર્થી જનોએ સર્વત્ર સમતા રાખીને રહેવું યોગ્ય છે. મંત્રી પ્રદ કરૂણા અને મધ્યસ્થ ભાવની પ્રાપ્તિ પણ એમજ થઈ શકે છે. જ્યાં સુધી આ મિત્રી પ્રમુખ ભાવના ચતુષ્ટયને પ્રાદુભાવ ( ઉદય ) થયે નથી, ત્યાં સુધી શિવ સંપદા બહુજ વેગળી સમજવી.
६७ राग द्वेष करवा नहि. કામ, સ્નેહ, અભિળંગ, વગેરે રાગના પર્યાય શબ્દો છે, અને દ્વેષ, મત્સર, ઈર્ષા, અસૂયા, નિન્દાદિ રેષના પચું છે. સ્ફટિક રત્ન સમાન નિર્મળ આત્મસત્તાને રાગ દ્વેષાદિ દે, મહાન ઉપાધિરૂપ હેવાથી, વિવેકવિતાએ ચનથી પરિહરવા ગ્યા છે. જ્યાં સુધી મહા ઉપાધિરૂપ આ રાગ દ્વેષાદિ દોષ દૂર થાય નહિ, ત્યાં સુધી કદાપી પણ આત્માનું શુદ્ધ રૂપ પ્રકટ થઈ શકે નહિ. એ રાગાદિ કલંક સર્વથા ટળ્યું કે તરત જ આત્મા પરમાત્મ પદ પામે છે. માટે પરમાત્મપદના કામીજનેએ શત્રુભૂત રાગ તેષાદિ કલંક સર્વથા દૂર કરવા દ્રઢ પ્રયત્ન કરી જરૂર ને છે. યત –
