________________
સ્યાદ્વાદ
૧૫e
સ્યાદ્વાદમાં એકાંતવાદ છે તે આનું નામ. આથી જ આ અનેકાન્તવાદ પણ એકાંતે નથી એમ જે કહ્યું છે તે તદ્દન સાચું છે.
સ્યાદ્વાદમાં પણ લગાડશે જવાનું, એમ નહીં.
મારી જ પત્ની” કહીએ એટલે પછી બીજું કાંઈ ન કહેવાય. મારી જે.મની તે આજની પણ પત્ની એવું કદી ન કહેવાય. મારી જે પત્ની તે એકાંતે મારી જ પની કહેવાય.
જ્યાં વાક્ય નિરપેક્ષ છે ત્યાં સ્યાદ્વાદ સમજ.
જ્યાં વાકય સાપેક્ષ છે એ એકતદ સમજ. અપેક્ષા લગાવ્યા પછી એમ કહે કે “કાકા પણ ખરા અને મામા પણ ખરા” તે તે નહિ, નહિ, નહિ જ ચાલે. " - નિરપેક્ષ વાક્યમાં “પણ” હેય, અને “જ” લગાડતાં
છે
ઈ જાય.
*
- સ્યાદ્વાદ સાપેક્ષ બન્યા પછી એકાંત વાદ બની જાય છે. “હું આ માણસને ભત્રીજે કહું છું.” હવે તે માણસ ફૂએ હેય, મામા પણ હેય. આમ કહેનાર વ્યકિત સાચી હોઈ શકે. વાક્ય નિરપેક્ષ હોય ત્યાં સુધી જ તેમ સમજવાનું, પણ કાકાની અપેક્ષાએ તેને માણસ ભત્રીજે જ છે, પછી તે ભાણેજ નહિ. મામાની અપેક્ષાએ તે ભાણિયે જ તેમાં કાંઈ ફેરફાર નહિ. આ છે એકાંતવાદ, હજુ વિસ્તારથી આ વાત સમજીએ.
