Jain Dharm Vikas Book 01 Ank 10

Author(s): Lakshmichand Premchand Shah
Publisher: Bhogilal Sankalchand Sheth

Page 9

ચમાસી ચદશ કયારે કરવી? નથી. અને પાંચમ ઘટે તે એ પર્વને લોપી ચોથને ચલાવી લેવાની આજ્ઞા પણ નથી. છતાંય અશક્તી. માટેના આ અપવાદને પાંચમને લોપ કરનારું પ્રમાણ લેખવામાં આવે, એ તે અર્થને અનર્થ જ છે.
આ પ્રમાણે તે સંવત્સરી ચોથ પણ નહિ ટકી શકે, કેમકે અશક્ત માટે તે ભા૦ સુત્ર ૪ના ઉપવાસને બદલે અમુક આયંબિલ, એકાસણું, બેસણાં કે સ્વાધ્યાય દ્વારા તપપૂર્તિ કરવાની આજ્ઞા છે. અહીં પણ ઉપરને નિયમ લગાડીએ તે ક્ષીણ ચોથે સંવત્સરી પર્વજ ઉડી જવાનું. માટે વિવેકી પુરૂષોએ પાંચમ ઘટે તે પાંચમ ગઈ. એ અભિનિવેષ રાખવો ન જોઈએ. ચિદશ પુનમની વ્યવસ્થા.
પૂશ્રી કાલિકાચાર્યજીએ ચોથે સંવત્સરી સ્થાપી, તેને અંગેજ ચૌદશે ચૌમાસી આવેલ છે. એટલે પાંચમ ચોથની જે વ્યવસ્થા છે. તેજ વ્યવસ્થા પુનમ ચૌદશને પણ લાગુ પડે છે. આ રીતે વધઘટમાં ચૌદશ પુનમ સાથે રહે એમ કરવું ઘટે છે. જે વ્યવસ્થા આ પ્રમાણે છે. (૧) ચૌદશને પુનમ, તેમજ ચૌદશ અને અમાસ પાને કાયમ રાખવા. (૨) વધઘટના પ્રસંગે એવી રીતે ચૌમાસી ને પાખી આરાધવી કે ચૌદશ પુનમ
સાથે જ રહે. તેમજ ચદશ–અમાસ સાથે જ રહે. (૩૪) ચિદશની વધઘટમાં તેરસની વધઘટ કરવી. આથી ચૌદશ પુનમની જોડી
બની રહેશે. આરાધ્ધપવી ૧૨ છે. ૧૩ કે ૧૧ નથી. તેમજ તેરસમાંથી
બનેલ અધિક ચદશ પણ આરાધ્ધપર્વ નથી. એ વસ્તુ સ્પષ્ટ બની જશે. (૫૬) પુનમ કે અમાસની વધઘટમાં તેરસની વધઘટ કરવી. આથી વૈદશ પુન
મની જોડી બની રહેશે- બાર પવી કાયમ રહેશે. બાર પવી લોપવાનું પાપ પણ નહિ લાગે.
અહીં નવીનપક્ષ એમ પણ માને છે કે, ક્ષણ પુનમને સમાવેશ દશમાં કરી લે. છતાંય તેનું અલગ અનુષ્ઠાન કરવું હોય તે તેરસે કરવું. એટલે તેઓ એમ સમજાવે છે કે, કાર્તિક પુનમ ઘટે ત્યારે સિદ્ધાચળની યાત્રા વિગેરે પુનમની વિધિ ચોમાસામાં કા. સુ. ૧૩ દિને કરવી. ચૈત્રી પુનમ ઘટે ત્યારે ચૈત્રી દેવવંદન, સિદ્ધાચલજીની યાત્રા, તપપદની આરાધના, એાળીની સમાપ્તિ વગેરે ચિત્ર સુદ ૧૩ દિને મહાવીર જયંતિના દિવસે કરવાં. આઠ દિવસની ઓળી લેવી. આશ્વિન પુનમ ઘટે ત્યારે નવપદ, તપપદની આરાધના, તેરસે કરવાં વિગેરે વિગેરે શું તેઓનું આ મન્તવ્ય ન્યાયવાળું છે? નહિ જ.
પાવાપુરીમાં અમાસે નિર્વાણોત્સવ થાય છે. તેની પહેલાંના એક દિવસે દિગંત્રી બરે ઉત્સવ મનાવે છે. આ પ્રમાણે વ્યવસ્થા છે. ઉદયના આગ્રહે જેનપંચાંગમાં