________________
ચોમાસી ચાદશ જ્યારે કરવી?
પાંચમ ઘટે ત્યારે પાંચમને ઉપવાસ ચોથે કરવો. (२) पुर्णिमायां च त्रुटितायां त्रयोदशी चतुर्दश्योः क्रियते !
|
( હીર પ્રશ્ન પૃ. ૭૮-૭૯ ). પુનમ ઘટે ત્યારે ચદશ પુનમને છઠ્ઠ તેરસ ચોદશે કરો. એટલે કે ચિદશે પુનમ કરવી, તેરસે ચદશ કરવી, અને તેરસને ક્ષય કરે. (३) यदा चतुर्दश्यां कल्पोवाच्यते, अमावास्यादि-वृद्धौ वा अमावास्यायां वा - પ્રતિપરિ વા વા વા ( હીર પ્રશ્ન પૃ. ૪૫ )
ચિદશે કલ્પધર આવે, અમાસ વધે તો અમાસે, અને એકમ વિગેરે વધે તે એકમે કલ્પધર આવે.
સં. ૧૯૩૫માં ભા. સુ૨ ઘટી, ત્યારે ધરણેન્દ્રસૂરિજીએ એકમને બદલે શ્રાવ વ૦ ૧૩નો ક્ષય જાહેર કર્યો. જેના અંગે નીકળેલું પુત્ર શ્રી ઝવેરચંદ સાગરજી મેના હેન્ડબીલમાંથી નવીન પક્ષવાલા તા. ૨૦–૧૦–૪૦ ના જિનમાં અવતરણ આપી કબુલે છે કે–
श्री होरप्रश्नमें पिण कहा है कि जो पर्युषणमें पीछला चार दिवसमें तिथि क्षय आवे तो चतुर्दशीथी कल्पसूत्र वाचणा, जो वृद्धि आवे तो एकमथी यांचणा।
આ અવતરણમાં પાછલાજ ચાર દિવસ એટલે ૧, ૨, ૩, ૪ ને ક્ષય થાય તો ચૌદશે કલ્પધર બતાવ્યું છે. યદી અમાસને ક્ષય કાયમ રાખવામાં આવે તે પણ ચૌદશે કલ્પ આવે. કિન્ત શ્રી જગદગુરૂજીને તે ઈષ્ટ નથી. તેઓને તે અમાસ ઘટે ત્યારે ચૌદશે અમાસ અને તેરશે ચૌદશ એ સંસ્કાર પ્રમાણે અમાસેજ કલ્પધર ઈષ્ટ છે. માટે તેઓશ્રીએ અમારાદિ દો એમ કહ્યું નથી.
વૃદ્ધિમાં તે પહેલી અમાસ ચૌદશ બનતી હોવાથી, શુદ્ધ અમાસે કલ્પધર આવે તે પણ સમુચિત છે. માટે જ અમાવાસ્યારિ વૃદ્ધી અમાસે કલ્પધર. કહ્યો છે.
તેઓશ્રીને અમાસની વધઘટ ઈષ્ટ નથી. આ રીતે જગદગુરૂની આજ્ઞાઓ પણ પર્વલેપના વિરૂદ્ધમાં એટલે ૧૨ બારવીને અખંડ રાખવાની તરફેણમાં જાય છે. ગુરૂવારે ચૌમાસી કરવી.
આ દરેક પાઠ જોયા પછી હવે આપણે મુળ વાતને વિચારીએ. આવતી કાર્તિક પુનમની ચંડાશુ ચંડુ પંચાંગમાં વૃદ્ધિ હોવાથી ચૌમાસી ચૌદશ સ્થા કાર્તિક પુનમ ક્યારે કરવાં તેને નિર્ણય ઉપરની પૂર્વાચાર્યોની આજ્ઞા મુજબ નીચે પ્રમાણે છે.
