Jain Dharm Prakash 1978 Pustak 094 Ank 07 08

Author(s): Jain Dharm Prasarak Sabha
Publisher: Jain Dharm Prasarak Sabha

Page 5

તીર્થકરના જન્માભિષેક માટેનાં ત્રીસસિહાસને 19
લેખ: પ્રો. હીરાલાલ ર. કાપડિયા પ્રસ્તુત વિષયને જંબુ દ્વીપ, ધાતકી દ્વીપ અમે પુકરાય કિવા પુષ્કરધર દ્વીપ સાથે સંબંધ છે. એ અઢી દ્વીપમાંના જંબૂ દ્વીપમાં એક જ મેરૂ પર્વત છે, જયારે ધાતકી દ્વીપમાં તેમ જ પુષ્કરાર્ધમાં બબ્બે મેરુ પર્વત છે. આમ કુલે પાંચ મેરુ પર્વત છે, આ દરેક પર્વત ઉપર ચાર શિલાઓ છે, (એક કે દિશામાં એકે કે) પૂર્વની અને પશ્ચિમની શિલા ઉપર બબ્બે સિંહાસન છે; જ્યારે ઉત્તરની અને દક્ષિણની શિલા ઉપર એકેક સિંહાસન છે. આમ ચારે દિશાઓ પૂરતાં છ સિહાસને એકેક મેરૂ પર્વત છે. એ હિસાબે એકંદર • સિંહાસને છે કે જે તીર્થંકરાના જન્માભિખકે માં કામ લાગે છે. જંબૂ દ્વીપમાં માત ક્ષેત્ર માં એકેક ભરત ક્ષેત્ર અને એકેક ઐરા નત ઐવિત ક્ષેત્રો છે. ધાતકી દ્વીપમાં તેમજ પુષ્કર દ્વીપમાં ચૌદ ચૌદ ક્ષેત્રે, વશે, યાને વાસ્યા છે એ હિસાબે ધાતકી અને પુષ્કરાઈ દ્વીપમાં બબ્બે ભારત અને અબે એરાવત ક્ષેત્રે છે, આમ કુલે પાંચ ભરત ક્ષેત્રો અને પાંચ એરા વત ક્ષેત્રે છેકેટલીક વાર આ દેશે ક્ષેત્રે એકસાથે ૧૦ તીર્થકર જન્મે છે અને તે માટે ૧૦ સિંહાસને ઉપયોગ કાય છે.
જંબૂ દ્વીપમાં, ધાતકી દ્વીપમાં અને પુષ્કર દ્વીપમાં અનુક્રમે ૧, ૨ અને ૨ મહાવિદેહ ક્ષેત્રે છે, એ રિકના ૩૨ વિજયે છે. આમ એકંદરે ૧૬૦ વિજ છે. એ બધા જ વિજેમાં એક સાથે તીર્થ કરો જન્મતા નથી. ચાર ચાર જ તીર્થકર એક સ થે જન્મે છે. એ એમાં એક સમયે તે ર૦ જ તીર્થકરોના જન્મ સમકાલીન છે. આથી વિશેષ તીર્થંકરે એકી વખતે જન્મતા નથી એટલે ૨૦ જ સિંહાસની જરૂર પડે છે અને સિંહાસને તે ૩૦ છે.
૩૦ સિંહાસને એક વખતે કન્યમાં આવતા નથી. અત્યારે પાંચ મહા વદેહે એ જંબૂ દ્વીપના મહાવિદેહમાંના જ લિજમાં એકેક તીર્થકર વિચારે છે તે ધાતક અને પુકર ધના આઠ આઠ વિજ માં એકક થીકર વિચરે છે આમ અત્યારે ૧૬૦ વિજે પૈકી ૨૦ માં જ એકેક તીર્થંકર છે ક્ષચિત્ ૧૭ તીર્થંકર એક સાથે દેય છે ખરા પણ એ બધા સાથે જ જન્મેલા નથી