Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
ૐ ર
www.kobatirth.org
24' 9-6
मोक्षार्थिना प्रत्यs ज्ञानवृद्धिः कार्या ।
શ્રી જૈન ધર્મ પ્રકાશ
સંવત ૨૦૩૪ તા. ૭ મી જુલાઇ ૧૯૭૮ -: પ્રગટ : : શ્રી જૈન ધર્મ પ્રસારક સભા
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
For Private And Personal Use Only
ભાવ ન ગ ૨.
પુરતા ૯૪
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
શ્રી જૈન ધર્મ પ્રકાશ
વાર્ષિક લવાજમ
:
૭ :
પટેજ સહિત ૬-૫
પાન નં.
– અનાવિક – કમ લેખ
લેખક ૧ કૃત્રિમતા ૨ કપુર સૌરભ
અમરચંદ માવજી શાહ ૩ તીર્થકરોના જન્માભિષેકે. છે. હીરાલાલ ર. કાપડિયા
માટેનાં ત્રીસ સિંહાસનને ૪ શ્રાવક
મણીલાલ મ. ધામ ૫ કર્મરાજાના ખેલા
શ્રી સોમદેવ ૬ શ્રી જૈન રામાયણ
શ્રી ત્રિષષ્ટિશલાકા ચરિત્રમાંથી ૭ મૈત્રી અને કરૂણા
શ્રી હરીશભાઈ રતીલાલ વોરા ૮ આત્મદ્રષ્ટિનું આતર નિરીક્ષણ રતીલાલ માણેકચંદ શાહ
0 –
આ મંત્ર ણ :
સભાની વર્ષ માં નીમીતે
માનવંતા સને જણાવવાનું કે સંવત ૨૦૩૪ શ્રાવણ સુદ ૩ ને સોમવાર તા. ૭-૮-૭૮નાં સભાની સત્તાણુમી પર્ષ ગાંઠ નીમીતે સવારે દશ વાગે સભાનાં હાલમાં પાર્શ્વનાથ પંચકલ્યાણની પુજા ભણાવવામાં આવશે. તે સર્વ સભ્યોને પધારવા વિનંતિ છે.
શ્રી જૈન ધર્મ પ્રસારક સભા
For Private And Personal Use Only
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
શ ના રાજ નામના
છે.
આ
;*
***#
ક
વૈશાખ– જેઠ
વીર સં. ૫૦૧ વિક્રમ સં. ૨૦૩૪
: કૃત્રિમ તા :=
મારા મિત્રો ! તમે શક્તિ અને ગંભીરતાથી વિચાર કરો, તમે બહારથી સુંદર ને ભ૯, દેખાવાને પ્રયત્ન કરે છે, પણ અંદર તમારું મન બેડોળ ને બૂરું હશે, તે બહારને કૃત્રિમ દેખાવ શું કામ લાગવાને છે? જગતને કદાચ છેતરી શકશે, જગતની આંખમાં ધૂળ નાખી શકશે; પણ સદા જાગૃ1 રહેતા તમારા જીવન-સાથી આત્મદેવને કેમ કરી છેતરી શકશે? એની આંખમાં ધૂળ કેવી રીતે નાંખશે? બોલે, મારા મિત્ર. બોલે ! આત્મદેવ આગળ તે તમે નગ્ન થઈ જવાના છે, તે વખતે તમારી આંખમાં ધૂળ ડશે તેનું શું ?
For Private And Personal Use Only
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
કપુર સૌરભ
૪િ (હપ્ત ૩ જે ચાલુ)
પ્રસારક – અમરચંદ માવજી શાહ ૫૧ જે પરમાત્માનું નામ આપણે લઈએ છીએ તે એક દિવસ આપણી જેવા હતા તે આપણે તેવી પવિત્ર આજ્ઞાને અનુસરીને તેમને શું કામ ન થઈ શકીએ ? તેમની એકાની હિતકારી આજ્ઞાને યથા શક્તિ અનુસરતાં અવશ્ય તેમની જેવા થઈ શકીએ અને ભવ ભ્રમણને અંત કરી શકીએ.
પર અજ્ઞાન મિથ્યાત્વ અને સ્વછંદ આચરણના રથી જ્યાં ત્યાં મેહ-મમતા, કલેશ કુપને વધારે અને સદા ચારને લે છે તે જાય છે, તેથી શા મનની લધુતા દેખાય છે, એમ સમજી સુત જન પ્રતિદિન બગડતી સ્થિતિ સુધારવા ભગીરથ પ્રયત્ન કરે ઘટે છે.
૫૩ જ્ઞાન-દર્શન-ચરિત્ર તપ-તીર્થને ઉપયોગ લક્ષણવાળા આપણા આત્માને યથાર્થ ઓળખી લઈ દેલદિક જડ વસ્તુઓમાં લાગેલી મમતા હાલવી જોઈએ.
૫૪ નકામી વાત કરવા માપથી કશું વળવાનું નથી, રૂડી રહેણી-કહેણી-કરણી કરવાથી કલ્યાણ થવાનું છે. વાત કરવી મીઠી લાગે છે પરંતુ તેવી રહેણી-કહેણી કરણી કરવી ઝેર જેવી લાગે છે. જ્યારે રહેલી-કહેણી-કરણી મીઠી લાગશે ત્યારે જ ખરૂં કલ્યાણ થઈ શકશે.
૫૫ છવધ્યા-આહિંસાએ આપણે પરમ ધર્મ સમજી સહુએ ડહાપણુથી બચવા એગ્ય છે. અનેક પ્રકારે પ્રમાદેવશથી-મનથી -વચનથીને ક્યાથી પ્રાણી હિંસાને સમજ પૂર્વક તજી, સાવધાન પણે સદ્દવિચાર, વાણીને આચારવા પાલનથી યાને લાભ મળે છે.
૫૬ જ્ઞાન-દર્શન-ચારિત્ર (સયને તપનો યથાશકિત અભ્યાસ કરવાથી ભૂલી જવાયેલા આત્માનું ભાન થવા પામે છે. તેની દ્રઢ પ્રતિતી થયે અનુક્રમે તે સ્વરૂપ થવાય છે, એટલે સતત અભ્યાસ અને વૈરાગ્યના બળથી પૂર્ણતા પમાય છે. પિતે પિતાને જ ભૂલે એ કેટલું બંધુ સખેદ આશ્ચર્ય! મેહની કેટલી બધી પ્રબળતા!
For Private And Personal Use Only
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
તીર્થકરના જન્માભિષેક માટેનાં ત્રીસસિહાસને 19
લેખ: પ્રો. હીરાલાલ ર. કાપડિયા પ્રસ્તુત વિષયને જંબુ દ્વીપ, ધાતકી દ્વીપ અમે પુકરાય કિવા પુષ્કરધર દ્વીપ સાથે સંબંધ છે. એ અઢી દ્વીપમાંના જંબૂ દ્વીપમાં એક જ મેરૂ પર્વત છે, જયારે ધાતકી દ્વીપમાં તેમ જ પુષ્કરાર્ધમાં બબ્બે મેરુ પર્વત છે. આમ કુલે પાંચ મેરુ પર્વત છે, આ દરેક પર્વત ઉપર ચાર શિલાઓ છે, (એક કે દિશામાં એકે કે) પૂર્વની અને પશ્ચિમની શિલા ઉપર બબ્બે સિંહાસન છે; જ્યારે ઉત્તરની અને દક્ષિણની શિલા ઉપર એકેક સિંહાસન છે. આમ ચારે દિશાઓ પૂરતાં છ સિહાસને એકેક મેરૂ પર્વત છે. એ હિસાબે એકંદર • સિંહાસને છે કે જે તીર્થંકરાના જન્માભિખકે માં કામ લાગે છે. જંબૂ દ્વીપમાં માત ક્ષેત્ર માં એકેક ભરત ક્ષેત્ર અને એકેક ઐરા નત ઐવિત ક્ષેત્રો છે. ધાતકી દ્વીપમાં તેમજ પુષ્કર દ્વીપમાં ચૌદ ચૌદ ક્ષેત્રે, વશે, યાને વાસ્યા છે એ હિસાબે ધાતકી અને પુષ્કરાઈ દ્વીપમાં બબ્બે ભારત અને અબે એરાવત ક્ષેત્રે છે, આમ કુલે પાંચ ભરત ક્ષેત્રો અને પાંચ એરા વત ક્ષેત્રે છેકેટલીક વાર આ દેશે ક્ષેત્રે એકસાથે ૧૦ તીર્થકર જન્મે છે અને તે માટે ૧૦ સિંહાસને ઉપયોગ કાય છે.
જંબૂ દ્વીપમાં, ધાતકી દ્વીપમાં અને પુષ્કર દ્વીપમાં અનુક્રમે ૧, ૨ અને ૨ મહાવિદેહ ક્ષેત્રે છે, એ રિકના ૩૨ વિજયે છે. આમ એકંદરે ૧૬૦ વિજ છે. એ બધા જ વિજેમાં એક સાથે તીર્થ કરો જન્મતા નથી. ચાર ચાર જ તીર્થકર એક સ થે જન્મે છે. એ એમાં એક સમયે તે ર૦ જ તીર્થકરોના જન્મ સમકાલીન છે. આથી વિશેષ તીર્થંકરે એકી વખતે જન્મતા નથી એટલે ૨૦ જ સિંહાસની જરૂર પડે છે અને સિંહાસને તે ૩૦ છે.
૩૦ સિંહાસને એક વખતે કન્યમાં આવતા નથી. અત્યારે પાંચ મહા વદેહે એ જંબૂ દ્વીપના મહાવિદેહમાંના જ લિજમાં એકેક તીર્થકર વિચારે છે તે ધાતક અને પુકર ધના આઠ આઠ વિજ માં એકક થીકર વિચરે છે આમ અત્યારે ૧૬૦ વિજે પૈકી ૨૦ માં જ એકેક તીર્થંકર છે ક્ષચિત્ ૧૭ તીર્થંકર એક સાથે દેય છે ખરા પણ એ બધા સાથે જ જન્મેલા નથી
For Private And Personal Use Only
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
શ્રાવક
લેખક : મણીલાલ મ. ધામી શ્રાવક એટલે શું તેને અથ શું? છ એટલે શ્રદ્ધા “ એટલે વિવેક અને “ક” એટલે ક્રીયા, કીયા એટલે સમ્યક દર્શન જ્ઞાન, ચારિત્રનું એક દેશ આરાધન કરે. તે શ્રાવ કહેવાય
શ્રાવકના ત્રણ પ્રકાર છે પાક્ષિક, સાધકને શ્રેષ્ઠ શ્રાવક, અને શ્રાવકનાં વૃત પાળતા શ્રાવકેનાં અગિયાર ભેટ છે શ્રેષ્ઠ શ્રાવક કેણ કહેવાય કે જે નીચે દર્શાવેલ ક્રીયાઓ ની આરાધના કરે અથવા પાલન કરે છે.
આઠ મુળ ગુણ જેવા કે :- ૧ માંસ, ૨ દારૂ, ૩ મધ, ૪ પાંચ ઉમ્મર ફળ (વડ પીપર કટાર આદિ તથા રાત્રી પ લે જનને ત્યાગ, દ દેવ દર્શન કરે છે જવ દયા પાળને ૮ પાણી ગાળીને વાપરે.
સાત વ્યસનનો ત્યાગથી હેય જેવા કે :- જુગાર ન ખેલે, શીકાર ન કરે, વેપાગમન ન કરે પર સ્ત્રી ગમન ન કરે, ચોરી ન કરે માંસ દારૂને ત્યાગી હોય આ સાત વ્યસન રહીત હેય.
શ્રાવકના છે આવશ્યક એટલે શ્રાવકે દરરોજ આ છ વસ્તુ કરવી જોઈએ. ૧ ભગવાનની પુજા, ૨ ગુરૂ સેવા, ૩ શાસ્ત્ર વાંચન, ૪ સંયમ પાળવે, ૫ તપ કરવું, ૬ દાન દેવું આ નીયમીત કરવા વાળા
આ ઉપરાંત શ્રાવકના બાર વૃત પાળવા વાળે જેવા કે :- ૧ અડીસા, સત્ય, અચૌર્ય, બ્રહ્મચર્યને અપરિગ્રહ આ પાંચ અણુ વૃત પાળે ત્રણ ગુણ વૃત જેવા કે :દિગગૃત, દેશવ્રત, અનર્થ ઇન્ડવૃત આ ત્રણ તથા ચાર ક્ષિા વૃત જેવા કે :- સામાયિક રેજ કર, ૨ પ્રધે પવાસ કરે, ૩ ભેગોગની મર્યાદા કરે, ૪ અથીતી સંવિભાગ એટલે ત્યાગીઓ વિગેરેને ભેજન આપવું. આ પ્રમાણે શ્રાવક બાઃ વ્રત પાળે
આ ઉપરાંત શ્રાવકમાં ૨૧ ઉત્તર ગુણ હોવા જોઈએ જેવા કે - ૧ લજાવંત દયાવંત ૩ પ્રસનતાવાળા ૪ પ્રીતીવંત ૫ પારકાના દેષ ટાંકવાવાળ ૬ પરે પકારી ૭ સમ્પટિ ૮ ગુણગ્રાહી ર ા પક્ષી ૧૦ મિષ્ઠભાષી ૧૧ દીર્ધવીચારી ૧૨ દાનવંત ૧૩ શીલવંત ૧૪ કૃતજ્ઞ ૧૫ તત્વજ્ઞ ૧૬ ધર્મજ્ઞ ૧૭મીથ્યાત્વ +હીત ૧૦ સંતેષી ૧૯ સ્યાદ્વાદ્ધ ભાષી ૨૦ અભક્ષ ત્યાગી અને ષટકમ' પ્રવીણ હોય. આ એકવીશ ગુણોનું પાલન કરવાવાળા.
આ પ્રમાણે આઠ મૂળ ગુણ, સાત વ્યસન છ શ્રાવકની આવશ્યક કીયા, બાર વ્રત પાંચ અણુવ્રત, અને એક વીશ ગુણ વાળે છે. શ્રાવક કહેવાય છે.
દરેક બાવકે ઉપરતા ગુણેમાંથી પતામાં કેટલા ગુણો છે તે અંતરંગથી પુછી જેવું જેટલા ન પળાતા હોય તેટલા પાળવાનો પ્રયત્ન કરે અને શ્રેષ્ઠ શ્રાવક યુવા પુરે પુરી ભાવના રાખવી જોઈએ જે શ્રારકનું ઉપરનો ગુણોનું પાલન હોય તે દુનીયા માં શ્રાવક માનનીય થઈ જાય માટે જૈન ધર્મ શ્રાવક ધર્મ પાળી મહાવીર ભગવાનની કીત કરી વખત દુનીયામાં ઉજવલ કરો એવી આશા રાખી વિરમું છું'. "જય મહાવીર''
For Private And Personal Use Only
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
કર્મશાના ખેલ’
લેખક : શ્રી સોમદેવ યૌધેય જનપદ ના રાજાનું નામ મારિદ્રત હતું. તે પ્રતાપી રાજા હતે. એકવાર તેણે પૃથ્વી ના બધાં જ રાજાઓને જીતવાને નિર્ણય કર્યો.
રાજા દેવીને ભકત પણ હતું. યુદ્ધમાં જતાં પહેલાં ચડમારીના મંદિરમાં પૂજા કરવા ગયાં પૂજામાં બલિદાન દેવામાં આવતું હતું. તેને માટે ઘણા પશુઓ મંદિરમાં લાવવામાં આવ્યા હતાં. સૌનિકે એક સ્ત્રી-પુરૂષને પણ બલિ ચડાવવા પકડી લાવ્યા
હતાં.
તેને જોઈ જ નવાઈ પામી જોઈ રહ્યો, તેને પૂછ્યું તમે શું છે ?
પુરૂષે કહ્યું- અમે સંન્યાસી છીએ ભિક્ષા માગવા નીકળ્યા હતાં. ત્યાં તમારે રસૈનિકે એ પકડી લીધાં કહે, અમે એ કયે અપરાધ કર્યો છે?
રાજા એ ઉત્સુકતાથી પૂછ્યું, “તમારી બંનેની ઉંમર તે વધારે નથી નહીં. અત્યારથી સંન્યાસ કેમ લીધે? શું તમારે માતાપિતા નથી અને વિસ્તારથી તમારે વિશે કહે.
સંન્યાસી રાજાને પિતાની કહાણી સંભળાવવા લાગે.
ભત ક્ષેત્રમાં એક જનપદ છે-અવંતિ ત્યાં રાજા યશેનું શાસન હતું. તેને થશેધર નામને પુત્ર હતું. રાજા વૃદ્ધ થયા. તો યશોધરને રાજ-પાટ સેંપી દીધા. પોતે સંન્યાસી બની વનમાં તપસ્યા કરવા ચાલી ગયા,
યશોધર સુંદર રીતે રાજય ચલાવવા લાગ્યા. મન પણ તેનાથી ખુશ હતી, પરંતુ યશોધર દુઃખી હતે. રાણી અમૃતવતી સાથે તેના સ્વભાવનો મેળ ખાતે ન હતે. પતિ-પત્ની વચ્ચે ઝઘડો થતાં રહેતા હતા.
એક દિવસ રાજને ખબર પડી કે અમૃતવતીનું ચરિત્ર સારૂં નથી. તે ખુબ દુઃખી થયે પરંતુ કોઈને તે શું કહે ? પોતાની રાણીને બદનામ પણ કેવી રીતે કરે ? રાજાનું સુખ-શૌન ચાલ્યું ગયું. હંમેશા તે ઉદાસ રહેવા લાગ્યા.
એક વખત વિચાર્યું કે રાણીને વધ કરાવી દે, પણ તેમ કરતાં તે અટકી ગયો. ધણું વિચાર્યા બાદ રાજા એ સંન્યાસ લેવાનો નિશ્ચય કર્યો વિચાયું–બધીજ જાળ માંથી છૂટી જઈશ.”
For Private And Personal Use Only
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
એક સવારે રાજ ઉઠયા, તે ઘણું ઉદાસ હતાં. ત્યારે તેની માં ચંદ્રમતિ ત્યાં આવી, યશોધરે કહ્યું તે મેં સપનું કે રાજ-પાટ યુથરાજ યશોમતિને સંપી દીધું છે હું સંન્યાસી બનીને વનમાં ચાલ્યો ગયો છું. હવે હું તે વખતે સાચું બનાવવા ઈચ્છું છું. હું સંન્યાસી બનીશ .
રાજમાતા ચંદ્રમતિ એ કહ્યું – “બેટા સપનાથી ગભરાવું ન જોઈએ. દેવી અન્ડમારી આપણી કુળદેવી છે. આપણે તરત મંદિરમાં પશુબલિ ચડાવ જોઈએ. તેનાથી તારું મન શાંત થઈ જશે.
રાજા યશોધરે કહ્યું –“ર્મા જીવ હત્યા તે પાપ છે હું પશુ બલિ કઈ દિવસ નહીં દઉં. આ બટું છે,
રાજા માતા એ કુળપુરોહિતને બોલાવ્યા અને બધી વાત કહી,
પુરહિતે કહ્યું – મહારાજ, પશુબલિ દેવા તૈયાર નથી. તેના પણ એક ઉપાય છે. તમે લેટની એક મરઘી બનાવરા રાજાના હાથથી તેને બલી દેવાય છે. રાતની વાત પણ રહેશે અને બલિ પણ દેવાઈ જશે.
સમસ્યા આટલી સહેલાઈથી 6 લી મઈ તે જાણી જમાતા પ્રસન્ન થઈ ગયા. તેઓ એ યશોધને પુરે હિતજીને વિચાર બતાવ્યું.
રાજા યશોધર ચિતામાં ઉદાસ થઈ ગયું હતું પત્નીને વિશ્વાસઘાત તેને સળગાવી રહ્યો હતો. મની વાત સાંભળી તેણે કહ્યું –ર્મા, મેં સંન્યાસી બનવાને નિશ્ચય કર્યો છે.
તું કહે છે તેથી તેની મરઘીને બલિ ચડાવી દઈશ, પરંતુ અંન્યાસી બનવાના નિર્ણય માંથી ફરીશ નહી રાજમાતાએ વિચાર્યું–થઈ શકે છે કે બલિ ચડાવ્યા પછી પુત્રનું મત શા ત પ થઈ જાય રાજા કઈ વાતે દુઃખી છે તેની જાણ રાજ માતને ન હતી. યશોવરના નિશ્ચયના સમાચાર જાણી રાણી અમૃતવતી ખુબ ખુશ થઈ. બાહ્ય દેખાવ કરવા માટે તેણે રડવાનું નાટક કર્યું. યશોધરને કહ્યું – મહારાજ, હું પણ તમારી સાથે સન્યાસ લેવા માંગુ છું રાજા યશોધર કશું ન બોલ્યા તેને રાણીની અસલિયતની જાણ હતી. મંદિરમાં બલિ ચડાવવાને દિવસ નજીક આવ્યા. તેયારીઓ થવા લાગી નકકી કરેલાં સમયે રાજી મંદિરમાં પહેર્યા અને દેવીની સમક્ષ લેટની મધીને બલિ ચડાવ્યો. આનાથી રાજમાતા સંતોષ પામી. તેણે બધાને કહયું– “મેં દેવીને પ્રાર્થના કરી છે કે યોધર સંન્યાસ ન કે મને પુરો વિશ્વાસ છે કે દેવી મારી ઇચ્છા જરૂર પૂરી કરશે, - રાણી અમૃતવતી એ આ સાંભળ્યું. તે ઉદાસ થઈ ગઈ તે તે ઇચ્છતી હતી કે યશોધર જલ્દીથી જલ્દી સંન્યાસ છે. તેણે ચુપચાપ રાજમાતા અને યશોધરના ભેજનમાં ઝેર ભેળવી દીધું. ભોજન કરતાં જ બંનેનું મૃત્યુ થયું. કપટી રાણી પર કોઈને શંકા
ને ગઈ
For Private And Personal Use Only
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
શ્રી જૈન ધર્મ પ્રમાણે
મૃત્યુ પછી રાજમાતા અને યશોધર ફરી જન્મ લીધે. તે માર અને કુતરો બન્યાં, તેના પછી બીજા અને તેઓ હરણી અને સાપ ના રૂપે જન્મ્યા.
ત્રીજા જન્મમાં માછલી અને મગરમચ્છ હતાં. ચોથા જન્મમાં બકરા અને બકરીના રૂપમાં હતાં. પાંચ મા જન્મમાં પશુ થશે ધરે બકારાના રૂપમાં જન્મ લીધે અને રાજમાતા ભેંસ બની છઠ્ઠી વખત તે બને મરઘા-મરધીના રૂપમાં આ ધરતી પર આવ્યા. - છ જન્મ સુધી આવી રીતે પશુઓનું જીવન વિતાવ્યા પછી બંને રાજા યશે મતીને ત્યાં છોકરા-છોકરી ની જમ્યા.
રાજા યશોમતી-ચશે ઘરને જ પુત્ર હતે આવી રીતે પિતા યશોધર પિતાના પુત્રના પુત્ર બન્યા અને દાદી ચંદ્રમતિ પિતાના પૌત્રની પુત્રી બની. પરંતુ યમતીને આ બાબતની કઈ જાણકારી ન હતી.
એક સમયની વાત છે. રાજા યશોમતિ આચાર્ય સુદત્તના દર્શન કરયા ગયા સુદત્ત સિદ્ધ પુરૂષ હતાં. આચાર્યએ યમતિને કહ્યું –“રાજન, તારા ઘરમાં તારા પિતા અને દાદીએ જન્મ લીધો છે.”
સાંભળી યમતિની નવાઈ પાર ન રહ્યો. તેણે પૂછયું – આચાર્ય, હું સમજે નહીં બધી વાત કહે.
ત્યારે આચાર્ય એ રાજા યશોધર અને રાજમાતા ચંદ્રમનિના સાત જન્મની વાત સંભળાવી. પછી પૂછયું-જાણે છે, આવું કેમ થયું ? ,
“છ નહીં! હું નથી જાણતા ”
આ લેટની મધીને બલિ ચડાવવાને દંડ હતા. ભલે મરધી લેટની હતી પણ ભાવના તે પશુબલિ દેવાની જ હતી કઈ જીવને સતાવવા અથવા મારવા જે મોટો અપરાધ બીજે કઈ નથી. એટલે તું પણ આ વાત સારી રીતે સમજી લે. કોઈ દિવસ કેઈને દુખ ન દેવું.”
યશેમતિ એ આચાર્ય સુદત્તના પગ પકડી લીધા પછી પ્રતિજ્ઞા કરી અને રાજ. ભવન પાછા ફર્યા
રાજમહેલમાં આવી તેણે પોતાની રાણીને આ વિચિત્રવાત સંભળાવી. તેને રાજા યશોધર અને રાજમાતા ચંદ્રમતિ એ પણ સાંભળી આ સમયે તે બંને તેના બેટા બેટી હતાં
For Private And Personal Use Only
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
મી જૈન ધર્મ પ્રકાશ
વાત સાંભળી તેને પિતાના પૂર્વ જન્મની યાદ આવી ગઈ. તે આચાર્ય સુદત્તની પાસે આવ્યા. તેના પગ પકડી કહ્યું – “આચાર્ય આપની દયાથી અમને બધી વાતની જાણ થઈ ગઈ છે. અમે તમારે શરણે આવ્યા છીએ. તમે અમને દીક્ષા દે.
આચાર્ય એ તે બને ને દીક્ષા દીધી, તે નાની ઉંમરમાં સંન્યાસી બની ગયા.
આટલી વાત સંભળાવી સંન્યાસી એ રાજા મારિદતને કહ્યું- રાજા હું જ રાજ. યશામતિને પુત્ર છું. મારી સાથે ઊભેલી સ્ત્રી મારી બહેન અને છ જન્મ પહેલાની મારી માં ચંદ્રમાન છે.
આ વૃતાન્ત સાંભળી, રાજા મારિદત વિચારમાં પડી ગયા. તેની નજર બલિ માટે આવેલા અસંખ્ય પશુઓ પર અટકી.
સંન્યાસીએ પછી કહ્યું –“રાજન, લેટની મરઘીને બલિ ચડાવવા દેવામાં અમને છ જન્મ સુધી પશુ બનવાની સજા ભોગવવી પડી. તમે તે આટલા બધાં પશુઓની સાથે જ અમારે પણ બલિ દેવડાવવા તૈયાર થયા છે. તમે પિતે વિરારી છે. આ પાપની શું સજા મળશે ?
માહિતની બુદ્ધિ જાગૃત થઈ. તે પણ આચાર્ય સુદત્તના આશ્રમમાં પહયાં.
આચાર્ય સુદત્ત રાજા માસિત્તને જોઈ હસી પડ્યા. તે જાણી ગયા કે રાજા કેમ આષા છે? રાજા એ હાથ જોડીને કહ્યું—“આચાર્ય, મારે હાથે મટું પાપ થઈ કહ્યું હતું. તમે બતાવે, હું શું કરું?
આચાર્ય એ રાજાને આશીર્વાદ દેતા કહયું–“રાજન, મન માં દયા ભાવ ખે અને શાસન ચલાઓ આ જ મારે ઉદ્દેશ છે.
અનુવાદક: સિ. મહેતા હિમાંશુ રમણીકલાલ
ભાવનગર,
For Private And Personal Use Only
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
શ્રી જૈન રામાયણ
[૧૧ (ગયા અંકથી ચાલુ)
શ્રી વિષષ્ટિશલાકા પુરૂષ ચરિત્રમાં કે-જયાં સુધી મારી એવી સ્થિતિ થઈ નથી ત્યાં સુધીમાં મારે મોક્ષને માટે પ્રયત્ન કરી લેવું જોઈએ.’ આવા મનરથથી રાજા વિષયથી પરમુખ થઈ ગયો અને એ પ્રમાણે સંસાર પર વૈરાગ્યવાળા ચિત્તથી તેણે કેટલાક કાળ નિર્ગમન કર્યો.
એકદા સત્યભૂતિ નામે ચતુર્ગાની મહામુનિ સંઘની સાથે તે નગરીએ સમવસર્યા, તેના ખબર સાંભળી રાજા દશરથ પુત્રાદિક પરિવાર સાથે ત્યાં જઈ, તેમને વંદના કરીને દેશના સાંભળવાની ઈચ્છાએ તેમની સમીપે બેઠે. તે સમયે વૈતાઢયગિરિથી વિદ્યાધરના અનેક રાજાઓ સહિત રાજાચ પ્રગતિ સીતાની અભિલાષાથી તપ્ત એવા ભામંડલને સાથે લઈ રયાવગિરિ પરના અ૮ તેને વંદના કરીને પાછા ફરતા આકાશમાગે ત્યાં આવી ચડે સત્યભુતિ મુનિને ત્યાં સમવસરેલા જોઈ તે આકાશમાંથી નીચે ઉતર્યો અને તેમને વંદના કરીને તે પણ દેશના સાંભળવા બેઠે. ભામંડલન સીતાના અભિલાષનો સંતાપ છે તે જ્ઞાન વડે જાણી લઈ સત્યવાદી સત્યભૂતિરિએ સમયને યોગ્ય દેશના આપી, તેમાં પ્રસંગોપાત તેમને પાપમાંથી નિવૃત્ત થવાને માટે ચંદ્રગતિ અને પુષ્પવતીના તથા ભામંડલ અને સીતના પૂર્વભવે કહી સંભળાવ્યા. તેમાં સીતા અને ભામંડલને જીગલી આપણે ઉપન્ન થવું અને ભામંડલનું જન્મતાં જ અપહરણ થવું ઇત્યાદિ વૃત્તાંત યથાર્થ પણે જણાવ્યું. તે સાંભળતાંજ ભામંડરને જાતિસ્મરણ જ્ઞાન થયું, એટલે તત્કાળ મૂર્ષિત થઈને તે પૃથ્વી પડી ગયે. ડીવારે સંજ્ઞા મેળવીને ભામંડલે પિતાના પૂર્વભવનું વૃત્તાંત સત્યભૂત મુનિએ જે પ્રમાણે કહ્યું હતું તે પ્રમાણે બધું પિતાની મેળે કહી આપ્યું. તકાળ ચંદ્રગતિ વિગેરે પરમ સંવેગને પ્રાપ્ત થયા. સદ્દબુદ્ધિવાળા ભામંડલે સીતાને બેન જાણીને નમસ્કાર કર્યો. જન્મતાં જ જેનું હરણ થયું હતું તે જ આ મારે સહેદર ભાઈ છે.” એમ જાણીને હર્ષ પામતી મહાસતી સીતાએ આશીષ આપી પછી તતકાળ સે દિપ ઉત્પન થયું છે એવા વિનયી ભામંડલે લલાટવડે પૃથ્વીને સ્પર્શ કરીને રામને પણ નમરકાર કર્યા પછી ચંદ્રમતિએ ઉત્તમ વિદ્યાધરને મોકલીને વિદ્યા અને જનક૨ જાને ત્યાં તેડાવ્યા અને જમતાં જ જેનું હરણ થયું હતું તે આ ભા મંડલ તમારે પુત્ર છે ઇત્યાદિ રાવ વૃત્તાંત જણાવ્યું. તે વચન સાંભળીને મેઘગર્જનાથી યૂરની જે ન જનક અને વિદેહ હર્ષ પામ્ય અને વિદેડાના સ્તનમાંથી પુત્રપ્રેમને અંગે દુધ ઝરવા લયુ. પિતાના ખરા માતાપિતાને ઓળખીને ભા મંડલે નમસ્કાર કર્યો એટલે તેઓએ તેને મસ્તક પર ચુંબન કરી હર્ષાશ્રુના જળથી વરાવે.
તે વખતે રાજા ચંદ્રગતિએ સંસાથી ઉદ્યોગ પામી ભામંડલને રાજ્ય પર સ્થાપીને સમભૂતિ મુનિની પાસે દીક્ષા લીધી શામંડલ સત્યભૂનિ અને ચંદ્રગતિ મુનિ, જનક
For Private And Personal Use Only
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
મી જૈન ધર્મ પ્રકાશ
અને વિદેહા (માતાપિતા , દશસ્થરાજા, સીતા અને રામને નમીને પોતાના નગરમાં ગ. રાજા દશરથે સત્યભૂતિ મહષિને પોતાના પૂર્વ ભ પૂછયા એટલે મુનિ કહેવા લાગ્યા કે–“સેનાપુરમાં ભાવન નામના કેઈ મહાત્મા વણિકને દીપિક નામની પત્નીથી થયેલી ઉપસ્તિ નામે એક કન્યા હતી તે ભવમાં સાધુઓની સાથે પ્રત્યેનીકપણે વર્તવાથી તેણે નિયંચ વગેરે મહા કષ્ટકારી નિમાં ચિરકાળ પરિભ્રમણ કર્યું. અનુક્રમે વંશ પુરમાં ધન્ય નામના વણિકની સુંદરી નામની પત્નીથી વરૂણ નામે પુત્ર થયે. તે ભવમાં પ્રકૃતિથી જ ઉદાર એ તું નિરંતર સાધુઓને શ્રદ્ધાપૂર્વક અધિક દાન આપવા લાગ્યા. ત્યાંથી કાળધર્મ પામીને તું ધાતકીખડ દ્વીપમાં ઉત્તરકુરુક્ષેત્રને વિષે જીગલી આપણે ઉત્પન યા. ત્યાંથી દેવપણાને પ્રાપ્ત થયો ત્યાંથી આવીને પુષ્કલાવતી વિજયમાં પુષ્કલાનગરીના રાજા નંદિઘોષ અને પૃથ્વી દેવીને તું નંદિવર્ધન નામે નામે પુત્ર થયે નંદિઘોષ રાજા તને-દિવદ્ધનને રાજય ઉપર બેસારી યશોધર મુનિની પાસે દીક્ષા લઈ કાળધર્મ પામીને શૈવેયકમાં દેવપણે ઉત્પન્ન થયા. તું-દિવ-દ્ધન શ્રાવકપણે પાળી મૃત્યુ પામીને બ્રહ્મ દેવલોકમાં દેવલોકમાં દેવતા છે. ત્યાંથી ચ્યવને પ્રત્યગ (પશ્ચિમ)વિદેહમાં વૈતાઢ્યગિરિની ઉત્તરશ્રેણીના આભૂષણરૂપ શિશિપુર નામના નગરમાં ખેચરપતિ રત્નમાળાની વિદુલા નામની સ્ત્રીથી સૂર્ય જય નામે મહાપરાક પુત્ર થયે એક વખત રત્નમાળી ગવ પામેલા વિઘાયરપતિ વજનયનને જીતવાને માટે સિંહપુર ગયે. ત્યાં તેણે બાલ, વૃદ્ધ, સ્ત્રી, પશુ અને ઉપવન સહિત આખા સિંહપુરને બાળવા માંડ્યું. તે વખતે ઉપમન્યુ નામના તેના પૂર્વજન્મના પુરે હિતને જીવ જે સહસ્ત્રાર દેવકમાં દેવ થયા હતા તેણે આવીને કહ્યું કે-“હે મહાનુભાવ! આવુ ઉગ્ર પાપ કર નહિ. તું પૂર્વ જન્મમાં ભૂરિન દન નામે એક રાજા હતો તે વખતે વિવાથી માંસ ભેજન ન કરવું એવી પ્રતિજ્ઞા લીધી હતીપછી ઉપમન્યુ નામના પુરેહિતના કહેવાથી તે તે પ્રતિજ્ઞા ભાગી હતી. એક વખતે ઉપમન્ય પુરહિતને ક દ નામના એક પુરુષે મારી નાખ્યું. ત્યાંથી તે હાથી થયે હાથીને ભૂરિનંદનદન રાજાએ પકડી લીધે. એકદા યુદ્ધ માં તે હાથી મૃત્યુ પામ્યા અને ભૂરિનંદન રાજાની ગાંધારી નામની પત્નીના ઉદરથી અરિસદન નામે પુત્રપણે ઉત્પન થશે. ત્યાં જાતિસ્મરણજ્ઞાન ઉત્પન્ન થતાં તેણે દીક્ષા લીધી ત્યાંથી મૃત્યુ પામીને આ હું સહસ્ત્રારંt દેવલોકમાં દેવતા થયેલ છું. રાજા ભૂરિનંદન મૃત્યુ પામીને એક વનમાં અજગર થ. દાવાનળથી દગ્ધ થઈને બીજી નરકભૂમિમાં ગયા. પૂર્વના સ્નેહને લીધે મેં નરકમાં જઈને તેને પ્રતિબોધ આપે, જ્યાંથી નીકળીને તું રત્નમાળી રાજા યયા છે. જેમ પૂર્વભવે માંસ પચ્ચખાણને ભંગ કર્યો હતો તેમ અનંત દુઃખદાયક પરિણામવાળે આ નગરદાહ તું કર નહિ. આ પ્રમાણે પિતાને પૂર્વભવ સાંભળી રત્નમાળી યુદ્ધથી નિવૃત્ત થયે
For Private And Personal Use Only
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
મૈત્રી અને કરુણ
લેખક : પો. હરીશભાઈ રતીલાલ વોરા (કર)
(બી.એસ.સી.એમ.એ.)
* મંગલાચરણ
શ્રી વીવરાગ દેવાય નમઃ सत्वेषु मैत्रि गुणिषु प्रमोदनम्
___किललं जीवेषु कृपापरत्वम् । मध्यस्थ भाव विपरीत घृतौ
सदा ममास्तु विद्धातुदेव ॥ જે આ શુભ ભાવનાનું રમણ કરે છે તે આ સંસાર રૂપી મહાસાગરને તરી જાય છે તેવું જ્ઞાનીઓનું કહેવું છે. હું આજે તેમાંથી મૌત્રી અને કરૂણ બનેને વરૂપ વિષે મારી અ૫મતિ પ્રમાણે કાંઈ કહું છું. * અથ
આ જગતના સર્વ પ્રાણીઓ જીવવા ઈચ્છે છે, તેઓ સુખ પૂર્વક જીવવા ઇચ્છે છે દરેક પિતાના દર્શન માં સુખની વ્યાખ્યા આપવા પ્રયત્ન કરે છે. ધર્મ, અર્થ, કામ અને મિક્ષ એ ચાર પુરૂષાર્થમાં પહેલા બે સાધન અને પાછના બે સાધ્ય છે. આ સાધ્યને અથવા તે દરેકના સુખની જે પરિસીમાં છે તેને પહોંચવા મૌત્રી અને કરૂણા” એ અનિવાર્ય ભૂમિકા છે મૈત્રી સાદે છતાં વિશાળ અર્થ છે. મવ' પ્રાણીઓનું હિત ચિંતવવું સર્વે સાથે દસ્તી કેળવવી સર્વે સાથે આત્મિયતા કેળવવી અને પોતાનું સ્વરૂપ આંતર રાષ્ટ્રીય કે વિશ્વરૂપ બનાવવું કરૂણા એટલે દયા અનુકપ. આર્ત, દુઃખી દીન, રાગી, અજ્ઞાની, આપણાથી ઉતરતી કક્ષાના સર્વે પ્રાણીઓ પર કરૂણાનું ઝરણું વહેતું રાખવું –દયા ભાવ રાખવા. * આપણે કયાં છીએ
મૈત્રી અને કરણ એટલા નીકટના ભાવે છે કે તેઓ એક બીજા વિના એકલા કેળવી શકતાં નથી છતાં, આપણે સગવડતા ખાતર તેમના સ્વરૂપ, દ્રષ્ટાંત, ફળ વગેરે અલગ તપાસી એ.
For Private And Personal Use Only
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
-
-
-
-
શ્રી જૈન ધર્મ પ્રકારે
[ 1 આપણે જે મૈત્રીની વાત કરી રહ્યા છીએ તે કરમચંદ અને ધરમચંદ કે અમીચંદ અને કલાઈવની નહીં, પરંતુ તે તે છે શ્રી ગૌતમ અને સ્ક ધકાચાર્યની, પાર્શ્વનાથી કમઠ પ્રત્યેની અર્જુનની અને કૃષ્ણની, નહેરૂની અને કેનેડીની ! જે મૈત્રીમાં પરહિત ચિતા જ હતી. દરેક વ્યકિત પરહિત ચિંતામાં રકત બને તે શું શાંતિ-સુખ, અભય, તમને દૂર લાગે છે? જરા શાંત ચિત્તે તે વિચારીએ તો સ્વર્ગ-સ્વર્ગ દેખાય છે. આપણે તેને જ સ્પષ્ટ અનુભવવા ઈચ્છીએ છીએ. પરંતુ તે કેમ બનતું નથી ? તેમ નહીં બનવાનું કારણ છે ઇર્ષા, લાભ, અનંત ઈચ્છો, વિભાવ. આપણે બીજાના મિટર, બંગલ, ટીવી, જોઇને બળી જઈએ છીએ માનવ બીજાને લૂટી લેવામાં પ્રવીણ બને છે અને તેને પિતાની હોંશિયારી સમજે છે. માંસાહાર, હિંમતી વસ્ત્રો, ઘરેણાંની, આભાસી સુખ સાધનની નાટક સીને મા-નૃત્ય જેવાની, મૈથુનની, કિતની અનત ઈચ્છાઓ તેને સતાવી રહી છે આપણાથી જેએ સામાજિક, આર્થિક, ધાર્મિક રીતે ચઢિયાતા છે તેમની પ્રત્યે વેર અને ઈષ સિવાય વધુ શું આવડે છે. વધુમાં નિંદા-કરતા અપવાદ બોલતાં આવડે છે. આવી પરિસ્થિતિમાં આપણે હોઈએ તે “મૈત્રી ભાવ” વિષે વિચારવાની ફૂરસદ અવે ખરી? ને પછી પોતાનું હૃદય આકાશ જેવડું વિશાળ કયાંથી કરી શકાય ? સર્વ પ્રત્યે પ્રેમ અને ક્ષમા કેમ રાખી શકાય? આપણે પેટ ઉપર પિોટલું બાંધવામાં અને કામવૃત્તિમાં પશુથી પણ નીચે જઈએ ત્યાં પરહિત ચિંતા કઈ રીતે ગળે ઉતરે ?' * મરી-કમ
માત્ર વસુંધીવ કુટુમ્બકમ્ કહેવાથી મૈત્રી થઈ જતી નથી પરંતુ તેને પણ ક્રમ છે. તેની શરૂઆત થાય છે ઘરથી મૈત્રી રૂપી વૃક્ષના મૂળ ઘરમાં હોય છે. પછી તેની શાખા પ્રશાખા-પ વગેરે. સમાજમાં દેશ-પરદેશમાં ફેલાય છે. ઘર આંગણે જે સમદ્રષ્ટિ થઈ મૈત્રી ભાવ કેળવી શક્તા નથી તે વાકચાતુરી ડિવા પાખંડી જ માન. પ્રથમ પિતાની જીત અને શકિતઓને ઓળખી પોતાની સાથે મૈત્રી કરી, પછી ઘર અને કુટુંબમાં મત્રી કેળવી સમાજ-દેશ-પરદેશ સાથે અનુક્રમે મૈત્રી ભાવ કેળવે એમ સીડીના પગથિયા ચઢતા બદલેકમાં જવાય છે ન્યાયે મૈત્રી ભાવને વિકાસ કરવે જોઈએ. જે આપણે વચ્ચેના પગથિયા મુકી; સીધા ઉચે જવા માગીશું તે ત્રિશંકુ જેવી દશા આ ખરે થવાની કદાચ “સેવા” ના આંચળા નીચે તમે સંડ સડસડાટ ઉચે ચઢતા હશે તેવી જાતિ જરૂર થશે. * વિદન નિવારણ
મૈત્રી ભાવ કેળવવામાં વિત રૂપ કેટલાક ભાન છે. જે મૈત્રી ઘાત છે. તેમના કેટલાક મુખ્ય વિ. આપણે જોઈએ.
For Private And Personal Use Only
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
મી જૈન ધર્મ પ્રકા
[૧૫ ઈર્ષા - ઈર્ષા-દેષ એ મૈત્રી ભાવમાં મુખ્ય અવરોધ છે. તેને લીધે બીજા અવગુણો પણ આવે છે. જેવા કે વૈરભાવ, કે ધ, માનસિક નબળાઇ, અસત્ય, નિંદા વગેરે. એક લેબી અને ઈર્ષા વૃત્તિવાળા શેઠનો તેની પત્નિ સાથેના સંવાદથી ઈર્ષા કેવી હોય છે તેને ખ્યાલ આવશે. બહારથી શેઠ ઘરમાં પ્રવેશે છે ત્યારે શેઠાણી પૂછે છે,
કહે ગાંસે શિર ગયા, ઔર કી કે દીત
કામિની પૂછે કંપકુ, કહ્યું હૈયા મુખડા મલીન ? ” શેઠને ઉત્તર :-“નહીં ગાંઠસે ગિર પડા, ઓર ન કીસકે દીવ, દેતા દીઠા અન્ય કે, ઈસસે
મુખડા મહીન.” કહેવાનું તાત્પર્ય કે ઈર્ષા વૃત્તિથી મૈત્રી થઈ શકતી
નથી, અને મૈત્રી હોય તે તેને નાશ થાય છે. ધરભાવ -જયાં વેર છે ત્યાં મેત્રી હે ઈ શકતી જ નથી રાવણે રામ સાથે, કૌએ પાંડે સાથે વેર બાંધી તેના કેવા ફળ મેળવ્યા તે આપણે જાણીએ છીએ, છેલ્લા બે વિશ્વ યુદ્ધોની ખાના ખરાબીની કપના શ્રી નહેરૂ-શાસ્ત્રીને હતી જ અને તેથી જ વિશ્વશાંતિવિશ્વમૈત્રીનું કાર્ય બીજા દરેક કાર્યની અપેક્ષાએ તેને શા માટે પ્રથમ ગણતા તે આપણે સમજી શકીએ વેર બાંધવું તે અ૬૫બુદ્ધિ, અ૯પ વિચાર શકિત અને પેટા અહથી થાય છે, ઈર્ષા પણ વેરની જનની છે દરેક પંડિતો તે નહીં કરવાનું કહી ગયા છે. ગીતામાં કહ્યું છે “ રાતિ વેર વૈg a gવશાળતા” વળી શ્રી કૃષ્ણ અર્જુનને કહે છે
નિર્વ સર્વભૂતેy Tઃ 7 જાતિ વ જે સર્વ સાથે મૈત્રી કરે છે જે તેજ ઇશ્વને મેળવે છે. “માથી "ની વાનમાં ઈશુએ કહયું કે “તું તારા વેરી પર પ્રીતિ કર ” અને “તને એક ગાલ ઉપર તમાચો મારે તેની સામે તું તારો બીજો ગાલ ધર” " Love thy neighbour as thyself” ભગવાન મહાવીરે કહયું કે “વૈરાનું બંધાથી મહા ભયાની” વૈર ભાવને અંત કેવી રીતે લાવી શકાય તે નીચેના ઉદાહરણથી સમજાશે.
દ્રષ્ટાંત - સિહ ઘોષ અને અશ્વ ઘોષ નામના બે રાજા હતાં. એકદા સિહ ઘોષે અન્યાયથી અષને બંદીવાન બનાવ્યે. ત્યારે અશ્વઘોષને પુત્ર હિતાશ્વ પ્રવાસમાં ગયેલ. જયારે અશ્વઘોષને ફાંસી આપવામાં આવી ત્યારે હિતાશ્વ વેશ બદલીને તેને મળે, ત્યારે પિતાએ છેલ્લી સલાહ આપી કે “વેરને લાંબુ કરવું નહીં.” સમય જતાં સંગીત શાસ્ત્રી બન્યા અને સિદ્ધ ઘોષની રાજકુમારીને સંગીત શીખવવા લાગ્યો. તે એકદા સિંહ ઘેષ સાથે શિકાર કરતાં ખુબ દુર નીકળી ગયા. ત્યારે તેણે મ્યાનમાંથી તલવાર કાઢી રાજા ઉપર ઉપર વેરને બદલો લેવા ત્યાર થયે, પરંતુ પિતાના વચન યાદ આવતા તલવાર મ્યાન કરવા લાગ્યા. ત્યાં રાજા જાગી ગયા. રાજાએ તલવાર કાઢવાનું અને મ્યાન કરવાનું કારણ પૂછયું. હિતાવે રાવૃત્તાંત કહયે ત્યારે રાજા ગદ્ગદ્ થઈ ગયો. તેણે અશ્વઘોષને નિવેરેનાને આદર્શ પીગળાવી રહ્યો તે હિતાશ્વની ક્ષમા માંગવા લાગ્યા. અને તેના પિતાનું રાજય પાછું આપ્યું " [ક્રમશઃ]
For Private And Personal Use Only
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir No. Reg. B.V.-37 આત્મદષ્ટિનું આતર નિરીક્ષણ શ્રી વજાધિર જિન સ્તવન (નરી યમુના કે તીર એદેશી ) વિહરમાન ભગવાન, સુણ મુજ વિનતિ, જગતારક જગનાથ અ ત્રિભુવન પતિ; શાસક લેકા લોક, તિણે જાણે છતિ, તે પણ વીતક વાત કહું છું તુજ પ્રતિ–૧ હું સ્વરૂપ નિજ પડી, રમે પર પુદગલે, ઝીલ્યા ઉલટ આણી વિષય તણા જલે; આસ્રવ બંધ વિભાવ, કરૂં રૂચિ આપણી, ભૂલ્ય મિથ્યાવાશ્ર. દેવ દઈ પરભણી.-૨ અવગુણ ઢાંકણ કાજ, કફ જિયમત ક્રિયા, નતનું અવગુણ ચાલ, અનાદિની જે પ્રિયા; ઇટિ રાગને પિષ, તેહ સંમતિ ગણું, સ્યા દ્વાદની રીત, ન દેખું નિજપ-૩ મન તનુ ચંચલ સ્વભાવ, વચન એકાંતતા, વસ્તુ અનંત સ્વભાવ, ન ભાસે છતાં; જે લે કેત્તર દેવ નમું લૌકિકથી, દુર્લભ સિધ્ધ સ્વભાવ, પ્રત, હકીકથી -4 મહાવિદેહ મઝાર છે, તારક જિન વરૂ, શ્રી વજંધર અરિહંત અનંત ગુણા કરું તે નિયમિક શ્રેષ્ઠ, સહી મુજ તારશે, મહાવૈદ્ય ગુણગ, ભવરોગ વારશે - થાયે શિવ પદ્ય આશ, રાશિ સુખ વંદની, સહજ સ્વતંત્ર સ્વરૂપ ખાણું આનંદની - 6 વળગ્યા જે પ્રભુનામ, ધામ તે ગુણ તણા, ધારે ચેતનરામ, એડ થિરવાસના દેવચંદ્ર જિનચંદ્ર દાદય સ્થિર સ્થાપજો ! જિન આણુ યુક્ત ભક્તિ, શક્તિ મુજ અ પજો - 7 આતમ અર્પણ દાવ, સુણાની મતિઆતમ અર્પણ વસ્તુ વિચારતા ' છે ભરમ ટળે મતિષ જ્ઞાની પરમ પદારથ સંપત્તિ સંપજે, આનંદધન રસ પિષ સુની-૬ લેખકઃ રતિલાલ માણેકચંદ શાહ પ્રકાશક : જયંતીલાલ મગનલાલ શાહ, શ્રી જૈન ધર્મ પ્રસારક સભા-ભાવનગર. મુદ્રક ફત્તેચંદ ખોડીદાસ ગાંધી, શ્રી અરૂણોદય પ્રિન્ટીંગ પ્રેસ-ખારગેઈટ, ભાવનગર ફોન ; 4640 For Private And Personal Use Only