________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
શ્રાવક
લેખક : મણીલાલ મ. ધામી શ્રાવક એટલે શું તેને અથ શું? છ એટલે શ્રદ્ધા “ એટલે વિવેક અને “ક” એટલે ક્રીયા, કીયા એટલે સમ્યક દર્શન જ્ઞાન, ચારિત્રનું એક દેશ આરાધન કરે. તે શ્રાવ કહેવાય
શ્રાવકના ત્રણ પ્રકાર છે પાક્ષિક, સાધકને શ્રેષ્ઠ શ્રાવક, અને શ્રાવકનાં વૃત પાળતા શ્રાવકેનાં અગિયાર ભેટ છે શ્રેષ્ઠ શ્રાવક કેણ કહેવાય કે જે નીચે દર્શાવેલ ક્રીયાઓ ની આરાધના કરે અથવા પાલન કરે છે.
આઠ મુળ ગુણ જેવા કે :- ૧ માંસ, ૨ દારૂ, ૩ મધ, ૪ પાંચ ઉમ્મર ફળ (વડ પીપર કટાર આદિ તથા રાત્રી પ લે જનને ત્યાગ, દ દેવ દર્શન કરે છે જવ દયા પાળને ૮ પાણી ગાળીને વાપરે.
સાત વ્યસનનો ત્યાગથી હેય જેવા કે :- જુગાર ન ખેલે, શીકાર ન કરે, વેપાગમન ન કરે પર સ્ત્રી ગમન ન કરે, ચોરી ન કરે માંસ દારૂને ત્યાગી હોય આ સાત વ્યસન રહીત હેય.
શ્રાવકના છે આવશ્યક એટલે શ્રાવકે દરરોજ આ છ વસ્તુ કરવી જોઈએ. ૧ ભગવાનની પુજા, ૨ ગુરૂ સેવા, ૩ શાસ્ત્ર વાંચન, ૪ સંયમ પાળવે, ૫ તપ કરવું, ૬ દાન દેવું આ નીયમીત કરવા વાળા
આ ઉપરાંત શ્રાવકના બાર વૃત પાળવા વાળે જેવા કે :- ૧ અડીસા, સત્ય, અચૌર્ય, બ્રહ્મચર્યને અપરિગ્રહ આ પાંચ અણુ વૃત પાળે ત્રણ ગુણ વૃત જેવા કે :દિગગૃત, દેશવ્રત, અનર્થ ઇન્ડવૃત આ ત્રણ તથા ચાર ક્ષિા વૃત જેવા કે :- સામાયિક રેજ કર, ૨ પ્રધે પવાસ કરે, ૩ ભેગોગની મર્યાદા કરે, ૪ અથીતી સંવિભાગ એટલે ત્યાગીઓ વિગેરેને ભેજન આપવું. આ પ્રમાણે શ્રાવક બાઃ વ્રત પાળે
આ ઉપરાંત શ્રાવકમાં ૨૧ ઉત્તર ગુણ હોવા જોઈએ જેવા કે - ૧ લજાવંત દયાવંત ૩ પ્રસનતાવાળા ૪ પ્રીતીવંત ૫ પારકાના દેષ ટાંકવાવાળ ૬ પરે પકારી ૭ સમ્પટિ ૮ ગુણગ્રાહી ર ા પક્ષી ૧૦ મિષ્ઠભાષી ૧૧ દીર્ધવીચારી ૧૨ દાનવંત ૧૩ શીલવંત ૧૪ કૃતજ્ઞ ૧૫ તત્વજ્ઞ ૧૬ ધર્મજ્ઞ ૧૭મીથ્યાત્વ +હીત ૧૦ સંતેષી ૧૯ સ્યાદ્વાદ્ધ ભાષી ૨૦ અભક્ષ ત્યાગી અને ષટકમ' પ્રવીણ હોય. આ એકવીશ ગુણોનું પાલન કરવાવાળા.
આ પ્રમાણે આઠ મૂળ ગુણ, સાત વ્યસન છ શ્રાવકની આવશ્યક કીયા, બાર વ્રત પાંચ અણુવ્રત, અને એક વીશ ગુણ વાળે છે. શ્રાવક કહેવાય છે.
દરેક બાવકે ઉપરતા ગુણેમાંથી પતામાં કેટલા ગુણો છે તે અંતરંગથી પુછી જેવું જેટલા ન પળાતા હોય તેટલા પાળવાનો પ્રયત્ન કરે અને શ્રેષ્ઠ શ્રાવક યુવા પુરે પુરી ભાવના રાખવી જોઈએ જે શ્રારકનું ઉપરનો ગુણોનું પાલન હોય તે દુનીયા માં શ્રાવક માનનીય થઈ જાય માટે જૈન ધર્મ શ્રાવક ધર્મ પાળી મહાવીર ભગવાનની કીત કરી વખત દુનીયામાં ઉજવલ કરો એવી આશા રાખી વિરમું છું'. "જય મહાવીર''
For Private And Personal Use Only