________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
મી જૈન ધર્મ પ્રકા
[૧૫ ઈર્ષા - ઈર્ષા-દેષ એ મૈત્રી ભાવમાં મુખ્ય અવરોધ છે. તેને લીધે બીજા અવગુણો પણ આવે છે. જેવા કે વૈરભાવ, કે ધ, માનસિક નબળાઇ, અસત્ય, નિંદા વગેરે. એક લેબી અને ઈર્ષા વૃત્તિવાળા શેઠનો તેની પત્નિ સાથેના સંવાદથી ઈર્ષા કેવી હોય છે તેને ખ્યાલ આવશે. બહારથી શેઠ ઘરમાં પ્રવેશે છે ત્યારે શેઠાણી પૂછે છે,
કહે ગાંસે શિર ગયા, ઔર કી કે દીત
કામિની પૂછે કંપકુ, કહ્યું હૈયા મુખડા મલીન ? ” શેઠને ઉત્તર :-“નહીં ગાંઠસે ગિર પડા, ઓર ન કીસકે દીવ, દેતા દીઠા અન્ય કે, ઈસસે
મુખડા મહીન.” કહેવાનું તાત્પર્ય કે ઈર્ષા વૃત્તિથી મૈત્રી થઈ શકતી
નથી, અને મૈત્રી હોય તે તેને નાશ થાય છે. ધરભાવ -જયાં વેર છે ત્યાં મેત્રી હે ઈ શકતી જ નથી રાવણે રામ સાથે, કૌએ પાંડે સાથે વેર બાંધી તેના કેવા ફળ મેળવ્યા તે આપણે જાણીએ છીએ, છેલ્લા બે વિશ્વ યુદ્ધોની ખાના ખરાબીની કપના શ્રી નહેરૂ-શાસ્ત્રીને હતી જ અને તેથી જ વિશ્વશાંતિવિશ્વમૈત્રીનું કાર્ય બીજા દરેક કાર્યની અપેક્ષાએ તેને શા માટે પ્રથમ ગણતા તે આપણે સમજી શકીએ વેર બાંધવું તે અ૬૫બુદ્ધિ, અ૯પ વિચાર શકિત અને પેટા અહથી થાય છે, ઈર્ષા પણ વેરની જનની છે દરેક પંડિતો તે નહીં કરવાનું કહી ગયા છે. ગીતામાં કહ્યું છે “ રાતિ વેર વૈg a gવશાળતા” વળી શ્રી કૃષ્ણ અર્જુનને કહે છે
નિર્વ સર્વભૂતેy Tઃ 7 જાતિ વ જે સર્વ સાથે મૈત્રી કરે છે જે તેજ ઇશ્વને મેળવે છે. “માથી "ની વાનમાં ઈશુએ કહયું કે “તું તારા વેરી પર પ્રીતિ કર ” અને “તને એક ગાલ ઉપર તમાચો મારે તેની સામે તું તારો બીજો ગાલ ધર” " Love thy neighbour as thyself” ભગવાન મહાવીરે કહયું કે “વૈરાનું બંધાથી મહા ભયાની” વૈર ભાવને અંત કેવી રીતે લાવી શકાય તે નીચેના ઉદાહરણથી સમજાશે.
દ્રષ્ટાંત - સિહ ઘોષ અને અશ્વ ઘોષ નામના બે રાજા હતાં. એકદા સિહ ઘોષે અન્યાયથી અષને બંદીવાન બનાવ્યે. ત્યારે અશ્વઘોષને પુત્ર હિતાશ્વ પ્રવાસમાં ગયેલ. જયારે અશ્વઘોષને ફાંસી આપવામાં આવી ત્યારે હિતાશ્વ વેશ બદલીને તેને મળે, ત્યારે પિતાએ છેલ્લી સલાહ આપી કે “વેરને લાંબુ કરવું નહીં.” સમય જતાં સંગીત શાસ્ત્રી બન્યા અને સિદ્ધ ઘોષની રાજકુમારીને સંગીત શીખવવા લાગ્યો. તે એકદા સિંહ ઘેષ સાથે શિકાર કરતાં ખુબ દુર નીકળી ગયા. ત્યારે તેણે મ્યાનમાંથી તલવાર કાઢી રાજા ઉપર ઉપર વેરને બદલો લેવા ત્યાર થયે, પરંતુ પિતાના વચન યાદ આવતા તલવાર મ્યાન કરવા લાગ્યા. ત્યાં રાજા જાગી ગયા. રાજાએ તલવાર કાઢવાનું અને મ્યાન કરવાનું કારણ પૂછયું. હિતાવે રાવૃત્તાંત કહયે ત્યારે રાજા ગદ્ગદ્ થઈ ગયો. તેણે અશ્વઘોષને નિવેરેનાને આદર્શ પીગળાવી રહ્યો તે હિતાશ્વની ક્ષમા માંગવા લાગ્યા. અને તેના પિતાનું રાજય પાછું આપ્યું " [ક્રમશઃ]
For Private And Personal Use Only
