________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
વિનય અને નિયતઃ
અંક ૧]
પૂર્ણ કરી નાંખે છે. હું આમ કરૂ તા લેકા મને શું કહેશે ? એવી તુચ્છ શંકામાંને શકામાં એ કામને શરૂ પણ કરતેા નથી. રખેને મારૂ કાંઈ નુકશાન તા નહીં થાય ને ! લોકો મને લલુ કહેશે કે ખુરૂ ! મારા ઉપર કાંઈ આપત્તિ ત્તા નહીં આવે ને! એવા નમાલા વિચારે માં ગુ થાઇ હીંમત હારી પુણ્યના કામેા કરતા નથી શકા નામની ડાકણ એની સામે અનેક હાયસ્થાનો ઉભા કરે છે. ઘણી વખત તેા રૂડા પ્રસંગ આવી ઉભા રહે છે. છતાં હીંમત હારી કામ કરવાનું મૂકી દઈ હાથ ઘસતા રહી સારા કાર્યોથી દૂર ભાગી સ્ફુરે છે. અને પેાતાને યુક્તિબાજ ગણે છે. પણ પાછળથી એને પસ્તાવાના વખત આવે છે. તેથી જ સુજ્ઞાવિતકાર કહે છે કે, प्रारभ्यते न खलु विघ्नभयेन नीचैः,'
विघ्नैः पुनः प्रतिहता विरमंति मध्याः । विघ्नैः पुनः पुनरपि प्रतिहन्यमानाः,
प्रारब्धमुत्तमजना न परित्यजन्ति ॥
એટલે હલકા તુચ્છ વિચારના લેાકા કાઇ કામ કરતા ડરતા રહી કાર્યને આરંભ જ કરતા નથી. અને મધ્યમ વિચારના લૈકા પેાતાની સામે વિઘ્ન આવી ઉભું રહે છે ત્યારે ડરપેક બની આરંભેલુ સારૂ કામ પણ મુકી દે છે, પણ ઉંચા વિચારના મહાન્ પુરુષો વિઘ્નાથી નહીં ગભરાતા અડગ ઉભા રહી, વારેઘડી વિઘ્ન આવ્યા જ કરે તે પણ પાતે આદરેલુ સારૂ કામ પુરૂ કરી જ નાખે છે. એને જ નિ યતા કહેવામાં આવે છે. અને એવી નિ યતાની સાથે વિનય, નમ્રતા અને સાત્વિકતા હાય છે ત્યારે જ એ કાય દીપી નિકળે છે.
(૯)
તે પેાતાના પ્રાપ્ત પ્રસંગ ખાઈ બેસે છે અને ખીજા સામાન્ય ગણાતા વિદ્યાર્થી પેાતાની નિર્ભયતાથી આગળ વધે છે.
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
સામાજિક સુધારા કરવાનો પ્રસંગ ઉપસ્થિત થાય છે ત્યારે અનેક જાતની વિચારધારા પ્રસવનારા વાપિંડતા એવી સુંદર કલ્પનાએ વહેતી મુકે છે કે, તે સાંભળી ધણા લેકા આ મુગ્ધ બની જાય છે ! પશુ . જ્યારે એ જ સુધારા અમલમાં મુકવાના પ્રસંગ પાતા ઉપર ઉપસ્થિત થાય છેત્યારે એ જ વાચિવીર પેાતાની ઘરડી દાદીની પાછળ મમ્હાં છુપાવી બેસે છે. અને શું કરૂ દાદીમા નાપાડે છે, મારા મામા ના પાડે છે. કાકાને એ મારા વિચારે પસંદ નથી એવા અનેક ખાટા ખરા કારણે। આગળ કરી ડરપેાક અને છે અને હાથમાં આવેલે રૂડા પ્રસંગ ગુમાવી એસે છે.
સામાજિક સુધારામાં આગળ પડતા ભાગ લેવે એ આકરૂ કામ થઇ પડે છે. એવા કા'માં જ ખરેખર નિડરતાથી આગળ વધવાની જરૂર હોય છે. એવા પ્રસંગે તે! સ્વજના તરફથી જ વિરાધ થવાના પ્રસંગ ઉપસ્થિત થાય છે. અર્થાત્ નિ યતા દાખવવાના એ જ ખરા પ્રસંગ હોય છે. એવા હીંમત બહાદર વિરલ જોવા મળે એ સ્વાભાવિક છે. એવા નિર્ભય સુધારક અમારા જેવામાં આવ્યા છે. તેના થે પરિચય આ સ્થળે આપવાને અમને ઉચિત જાય છે, સારા સુખી ગણુાતા યુવાનના લગ્નના પ્રસંગ હતા. કન્યાપક્ષ તરફથી ત્રણ હજાર રૂપિયા પડાવવા લાયક એ સ્થળ હતું. ત્યારે લગ્નની વાત શરૂ થતા વરરાજાએ જાહેર કરી દીધુ કે, કન્યાના પિતા તરફથી ફક્ત એક પિ અને નારીએળની
સિવાય હું કાંઈપણ સ્વીકારીશ’નહીં. સગાએ એને સમજાવાને ખૂબ પ્રયત્ન કરી જોયા. પણ વરરાજા આખર સુધી પેાતાના વિચારમાં મક્કમ રહ્યા પરણવા જવાનેા વધાડા નિકળ્યેો તેમાં ઘેાડા, ગાડી કે બીજા વાહનના અભાવ હતેા. એક સામાન્ય વાજિંત્ર સાથે વરઘેાડા નિકળ્યેા. પુરાહિતગારને કહેવામાં આવ્યુ કે, લગ્નવિધિમાં જે ક્રિયા અત્યંત
જેમ ઉંચા ધાર્મિČક ત્યાગ તપસ્યા માટે નિર્ભ-ભેટ યતાની જરૂર છે, તેમ સામાન્ય વિદ્યા↑ માટે પણ નિયતા જ કેળવવી પડે છે. અને જે વિદ્યાર્થી નિર્ભયપણે કાણું જાનારા વિષય પાછળ મંડી પડે છે અને નિરક્ષસપણે અભ્યાસ કરે છે ત્યારે જ તે વિષયમાં તે પ્રવિણ બને છે. અને જે કાઇ કેમ થશે શુ થશે, એવા નમાલા વિચારોના વમળમાં સપડાય છે
For Private And Personal Use Only
