________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
(૭૦)
જૈન ધર્મ પ્રકાશ
[
જેઠ
અને (૩) અન્ત. અત્રે પ્રથમ અર્થે પ્રસ્તુત છે. (૨) પંચાધ્યાય આના પાંચ વિભાગે તે ગુરૂઉપદેશકલ્પવલી વગેરેમાં ભરત ચક્રવર્તીએ ચાર વેદ તત્વરૂપ કલ્પવૃક્ષને ઉતપન્ન કરનારા જાણે પાંચ રયાને ઉલ્લેખ છે. આ વેદે તે “જૈન નિગમે” મેરુ છે. છે અને એમાં શ્રાવકના આચારનું નિરૂપણ હોવાનું (ઈ બહય. આમાં સર્વનનાં ચરિત્ર અને કહેવાય છે જેમ વૈદિક હિન્દુઓના વેદને અને દાંતને સ્થાન અપાયું છે. ઉપનિષદે છે તેમ જૈન દેને-નિગમને અંગે પણ છત્રીસ ઉપનિષદે છે એમ ઉપદેશકઃપવલી (પલ્લવ
(૪) વિજ્ઞાન ઘનાણુંવ–આમાં આવ્યું, વિમલા૨૨, પત્ર ૨૦૯)માં ઉલ્લેખ છે.
ચળ અને ગિરિનાર તીર્થોનું વર્ણન છે. આઠ દિવ્ય પ્રવચને ઉપદેશકઃપવલી (૫) વિજ્ઞાનેશ્વરતરણિ-આ તીર્થકરનાં સ્થાને (પલવ ૨૮, પત્ર ૨૫૭, લે. ૨૯)માં નિમ્ન- ઉપર પ્રકાશ પાડે છે અને સદ્ દ્રવ્યસ્તવનું પોષણ લિખિત આઠ દિવ્ય પ્રવચનને ઉલેખ છે:
(૬) વિજ્ઞાનગુણાર્ણવ-આ આખાયરૂપ સમુદ્રના (૧) અંગવાદ, (૨) ઉપાંગવાદ, (૩) પડાવશ્યકવાદ,
મંથનરૂપ અમૃતના રસના જેવો છે.
તા (૪) નન્તિવાદ, (૫) અધ્યયનવાદ, (૬) નિગમવાદ, (૭) પ્રકીર્ણકવાદ અને (૮) છેદવાદ.'
(૭) નવતવનિદાન નિર્ણય–આ નવ તરૂપ
મણિઓના નિધાનરૂપ છે. એ ઉપનિષદ એને આ આઠે પ્રવચન ત્રિપદીના અર્થમય હોવાનું અહીં કહ્યું છે. અને વિશેષમાં ઈસમિતિ વગેરે પાંચ
અભ્યાસ કરનારને સ્વર્ગના સુખ આપનારું છે. સમિતિ અને મનોમુક્તિ વગેરે ત્રણ ગુપ્તિ સાથે આને- (૮) તસ્વાર્થનિધિરત્નાકરઆ સરોવરનું જળ સંબંધ દર્શાવાય છે.
જેમ નક્ષત્રોનું પ્રતિબિંબ ધારણ કરે છે તેમ વિવિધ નિગમવાદને અહીં જે ઉલ્લેખ છે તે ઉપરથી
પ્રકારની વસ્તુઓના સ્વરૂપના સાક્ષાત્ પ્રતિબિંબરૂપે
: ધારણ કરે છે. વિ સં. ૧૫૫૫ પહેલાંની કઈ કૃતિમાં જેન નિગમનું વિસ્તૃત નિરૂપણ હશે એમ માનવા હું પ્રેરાઉં છું.
(૯)વિશુદ્ધાર્થ પદાભ ગુણગંભીર–આ નિગમેપ
નિષદ્ આત્માની વિશુદ્ધિ કરનાર છે. જેમ છત્રીસ ઉપનિષદેની હાથપોથીઓ ઉપલબ્ધ હોવાનું જણાય છે તેમ નિગમની પણ હાથપોથીઓ
(૧૦) અહંદુધર્માગમનિર્ણય.. આ જિનેશ્વરના મળે છે કે કેમ તેની સત્વર અને સંપૂર્ણ તપાસ
ધર્મરૂપ ઉત્તમ સુવર્ણના ગુણોને નિર્ણય કરવામાં
અદ્રિતીય કટીરૂપ છે. થવી ઘટે. - છત્રીસ ઉપનિષદો આનાં નામ વગેરે ઉપદેશ (૧૧) ઉસળંપવાદોદય. આ ઉત્સર્ગ અને કપવલી (પલવ ૨૨ પત્ર ૨૦-૨૧૨, બ્લેક ૪-૭૯)માં દર્શાવાયાં છે. તે નીચે મુજબ છે.
(૧૨) અસ્તિનાસ્તિ વિવેક નિગમનિણય. આ (૧) ઉત્તરાર્થક આ આદર્શની પેઠે દર્શનના વસ્તુતત્વને વિવેક કરાવે છે. અને ભાવનાઓના ભેદોને દર્શાવે છે.
(૧૩) દર્શનિજન મનાયનાહલાદ. આ વેદાન્તાદિ
મતનું સ્વરૂપે રજુ કરે છે. ૧. અહીં આવક ઉપરાંતનાં મૂળ સૂ તેમજ અણુયોગદારનો ઉલ્લેખ જણાતો નથી તો તેનું શું કારણ?
(૧૪) રત્નત્રયનિદાનનિર્ણય. આ ( જ્ઞાનાદિ ) અધ્યયનવાદથી શું સમજવાનું છે ?
ત્રણ રત્નના નિદાન–કારણરૂપ છે. તે
For Private And Personal Use Only
