Jain Dharm Prakash 1963 Pustak 079 Ank 08

Author(s): Jain Dharm Prasarak Sabha
Publisher: Jain Dharm Prasarak Sabha

Page 9

દુઃખ એ માનવને ગુરૂ છે !
(હુt).
એ દુ:ખથી મુકત થવા માટે ભીમ પરાક્રમ કરી તે દુ:ખ, રોગ થઈ પીડા ભોગવવી પડે. એ બધું પોતાના અનુભવીની આજ્ઞા સ્વીકારી લ્ય તો જ તે પ્રત્યક્ષ અનુભવવું પડે તો જ એથી બચવા માટે દુ:ખમુક્ત બની શકે, અન્યથા નહી. આવું દુ:ખ પ્રયત્ન કરવામાં આવે. અર્થાત્ સંસારચક્રમાં સરળ આપનારૂ વ્યસન જે સભાએ છુટી જ જાય તે પસાર થવું પડે ત્યારે, તેમાં રહેલા ખાડા ખાબેન એના આનંદનો પાર રહે નહીં. સુલોને સુવાચનમ) ચિયા અને ભયસ્થળને અનુભવ થાય એ નિર્દેશ રામતે ધનધાદિવ4 ટન એટલે દુઃખ કરવાને દુ:ખ એક ગુરુનું કાર્ય કરે છે. એમ ભગવ્યા પછી જ સુખને સાચે આસ્વાદ મળી શકે કહેવામાં જરાએ બે ટુ નથી. છે, જેમ અંધારામાં જે દીવાની શોભા પ્રગટ થાય
સંસારમાં આથડાવનારે મેહ છે, જ્યારે ભૂખ લાગેલી હોય ત્યારે જ ભજન ભાવે છે અને પાચન પણ થાય છે, શરીરને સારે જે સંસારમાં જીવને રૂખડાવનાર, પદે પદે અથડાવી વ્યાયામ એ હોય છે ત્યારે જ સુખનિકાને દુ:ખ દેનાર, કસાવનાર અને કડવો અનુભવ કરાવઅનુભવ થાય છે. ટાંકણાના ઘણા ઘા ખાધા નાર જે કઈ હોય તે તે મેહ જ છે. પણ આપણે પછી જ સુંદર દેવકૃતિ નિર્માણ થાય છે. અને એ મોહના પાશમાં રહેજે સપડાઈ જઈએ છીએ. તન તેડ અભ્યાસ કાળજીપૂર્વક કર્યા પછી જ પંડિત અને દુઃખ પામ્યા પછી જ કાંઈક બોધપાઠ મેળવીએ થવાય છે.
છીએ આપણે અનેક દીન, દુ:ખી, કચ્છી, દરિદ્રા, વિવિધ જન્મની ઉપયોગિતા રોગીની અવસ્થામાંથી પસાર થઈ આવ્યા છીએ,
ત્યારે જ આપણે કઈક સન્માગે વળ્યા છીએ. એ જીવાત્માનું પરમો ધ્યેય મુક્તિ છે. એ
સમજી લેવું જોઈએ. સાચે માર્ગે વળવા માટે હજુ મુક્તિનું રહસ્ય જાણું બંધનોથી છૂટા થવું એને જ
આપણે અનેક જન્મોને અનુભવ ભેગો કરે પડશે; મુક્તિ કહેવાય છે. તે મેળવવા માટે આત્માને અનેક
એ સપષ્ટ જણાય છે. દરેક આપત્તિ અને દુ:ખમાંથી કસોટીઓમાંથી અર્થાત દુ:ખે અને અનુભવોમાંથી
સહીસલામત પસાર થતા સુધી તે આપણને અનેક પસાર થવું પડે છે. એ બધું એક કે બે ભમાં
વખત મેહ ઉપર વિજય મેળવવું પડશે. એ વિજય શી રીતે પુરું થાય? કોઈ ઘણે કુશળ અને ધારા
મળવા માટે અને પુરેપુરા યાસ્વી થવા માટે શાસ્ત્રોનું રહસ્ય જાણનાર વકીલ હોય અને પિતાના
આપણને ઘણું જમે અને ઘણા દુઃખના પ્રસંગોને ક્ષેત્રમાં એ પૂ બાહોશ ગણાતે હોય છતાં વૈદ્યકમાં એ
કડવા ફળ ભોગવવા પડશે એમાં સંદેહ નથી. એકડે એક પણ જાણતા ન હોય એક કુશળ એવે એંજીનીયર હેય પણ ચિત્રકલા એ જાણતા ન હોય
આપણને હજી ક્યાં ઉતાવળ છે ? ત્યારે એ બધા અનુભવે આત્મસાત્ કરવા માટે વનવગડામાં ખૂબ તરસ લાગેલી હોય, જીભ એક જ જન્મની મુદત ઓછી જ ગણાય ને ! અંદર તણાતી હોય, અને પાણી વગર જીવ નીકળી એક જ ભવમાં બધું જ જ્ઞાન મળી જાય એ જશે એવી તાલાવેલી આપણને ક્યાં લાગી છે ! અશક્ય વસ્તુ છે.
તરફ અગ્ની સળગેલું હોય, તેમાંથી છુટી શકીએ અગ્નીથી દાઝી જવાય એ જ્ઞાન થવા માટે એકાદ એ કઈ ભાગ ન જણાતે હોય, જીવ તરફડીઆ વખત દાઝી જવું પડે. ત્યારે જ અગ્ની જોતાની મારતો હોય, બચા, ઉગારો ! એવા આર્તસ્વરે સાથે સાવધાન થઈ શકાય નદીમાં કે દરીઆમાં હેમાંથી નિકળી પડતા હોય એવી વૃત્તિ ક્યાં જાગી કદાચ તણાઈ જઈએ એ ભીતિ અનુભવ પછી જ છે? મેહના એકેક જાળમાં રોજ નવેસરથી ફસાઈએ સમજવામાં આવે. ખાનપાનના નિયમે નહીં પાળીએ છીએ, અને આ સુખ આવ્યું, આ સુખ જણાય