________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
શ્રી જૈન ધર્મ પ્રકાશ
( માગશર
થઈ શકતું નથી. એમ કહેવાય છે કે કામ જલદી લુહવસડીની આકૃતિ અને કારીગરી વિમલથાય તે માટે શ્રીમતી અનાપમાં દેવીએ બધા વસહી કરતાં ચડીયાતી છે. લુણાવસહી વિમલવસહી શિલ્પીઓ માટે એક ડું છું. કરતાં સાદી છતાં વધારે છે રાયમાન છે. પણ
વિમલવસહી અને વસડી માં તે સમયના વિમલવસહી બંધાવ્યાને ખર્ચ લુણવસડી પહેરવેશ, રીતરિવાજો અને ધાર્મિક ક્રિયાવિધિ બંધાવ્યાના ખર્ચ કરતાં ઘો જ વધારે છે. વગેરેની કતરણી માલુમ પડે છે.
આ બને સુંદર કારીગરીવાળા મંદિરે વિમલવસહી અને હુણવસહીના મંદિરને જોનારને એક પ્રશ્ન મનમાં ઉદભવે છે કે આવા એક થાંભલે. એક તરણ, એક છત, એક ગોખલે, મંદિરને ભવ્ય શિખરે કેમ નથી ? એમ કહેવાય એક ધુમ્મટ વગેરે જુદા જુએ અથવા સાથે જુએ છે કે તે સમયે આબુ પહાડ પર ધરતીકંપના આંચકા તે રમ્ય અને સુંદર લાગે છે.
' લાગતા હતા તેથી જો ભવ્ય શિખરો સહિત વિમલવસહી અને લુણવસહીના સ્થભે, મંદિરે હેય તો તેમને ધરતીકંપને લીધે પડવામંડપ, તેરણા વગેરેમાં પુલ, વેલ, ઝાડ વગેરેની ને ભય ઉત્પન્ન થાય. વળી આબૂ પર વર્ષોકોતરણી માલુમ પડે છે. વળી અને મંદિરોમાં ઋતુમાં વટાળીયાના અને વરસાદના તોફાન હાથી, ઘોડા, ઊંટ, વાઘ, સિડ અને પક્ષીઓ થાય ત્યારે જે ભવ્ય શિખરે હોય તો તેમના વગેરેની કોતરણી માલૂમ પડે છે. વળી મનુષ્ય ૫૨ વિજળી પડવાને ભય. ઉત્પન્ન થાય, તેથી જીવનના જુદા જુદા પ્રસંગે જેવાં કે રાજ• વિમલશાહે અને વસ્તુપાળ તેજપાળે આ મંદિરો
વટા વિવા, પ્રસંગની શેરી, પર ભવ્ય શિખરે બંધાવેલ નથી. , રણસંગ્રામ, ધાર્મિક ક્રિયાઓ, તીર્થંકરના પંચ• . અને મંદિરની કોતરણીની રચનામાં અન્ય કાણુકે સુંદર રીતે કતરેલા માલૂમ પડે છે. ધમી એના ઐતિહાસિક બનાવે જેવાં કે શ્રી કુમer- ગુજરાતે ભૂતકાળમાં કલા અને શિ૯૫ને " નું કાલિય અરિદમન, નૃસિંહ અવતાર વગેરે
આદર કરવામાં તથા ધર્મતત્વ સાથે તેમને સુંદર માલૂમ પડે છે તેથી એમ જણાય છે કે વિમલશાહ સંગ કરવામાં કેવી ઉચ્ચ સંસ્કારિતા પ્રગટ મંત્રી અને વસ્તુપાળ તેજપાળ ઉદાર મનવાળા કરી છે અને કેટલું ધન ખર્યું છે તે વિમલઅને પરધર્મસહિષ્ણુતાવાળા હોવા જોઈએ. વસહી અને લુણવસહીના મંદિરે પ્રત્યક્ષ દેખાડે એક કવિએ કહેલ છે કે – છે. આ મંદિરની અંદરના શિપસૌંદર્ય જગત-: “કીર્તિ કેરા કોટડાં, પાડ્યા નવ પડંત. ની સુંદર કૃતિઓની સરખામણીમાં ગૌરવભર્યું સ્થાન પ્રાપ્ત કરેલ છે.
આ સુંદર અને સુશોભિત કેરણીવાળું વિમળવ* સ્થાપત્યના કલાવિશારદે વિમલવસહી અને
'સહી બંધાવનાર વિમળશા મંત્રી અને તેવું લવસહીના મંદિરોને આગ્રામાં આવેલ પ્રખ્યાત
જ સુંદર લુણવસહી બંધાવનાર વસ્તુપાળ અને તાજમહાલ સાથે સરખાવે છે પણ આટલું ધ્યાન
તેજપાળ જયાં સુધી અબૂ પહાડ વિદ્યમાન હશે માં લેવાની જરૂર છે કે તાજમહાલ બંધાવવા
છે ત્યાં સુધી તેમના નામે પૃથ્વી પર અમર રહેશે. લઇ
ન પાછળ એક પ્રેમી શહેનશાહને ખજાનો હતો . આવા સુંદર મંદિર એ મૂક બોધ આપે
જ્યારે વિમલવસહી અને લુણવસહી ધર્મ પર છે કે મનુષ્યએ એવા સુંદર કાર્યો કરવા કે શ્રદ્ધા અને પ્રેમને લીધે ગુજરાતના પિરવાડ તેમના મૃત્યુ પછી તેમના નામે પૃથ્વીના પટ' મંત્રીઓએ બંધાવ્યા છે.
પર અમર રહે.
For Private And Personal Use Only
