________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
મીઠાં વચને સહુને ગમે છે
અંક ૧]
મીઠી મધુરી વાણી ખેાલતા જીભને કાંઇ વધુ કષ્ટ પડે છે એમ પણ નથી. મીઠું ખેલવામાં કાંઇ દ્રવ્ય ખરચવું પડે છે એમ પણ નથી. ખરૂં જોતાં તે। જગતને જીતવાને મીઠુ ખેાલવું એ એક મંત્ર છે. જગતમાં લેાકપ્રિય થવાનું એ એક અમેાધ સાધન છે, માટે જ સુભાષિતકાર કહે છે કે, મીઠુ` ખેલવામાં દરિદ્રીપણું કે કંજુસાઇ બતાવવાની શી જરૂર છે?
વેપાર રાજગારમાં દ્રવ્ય કમાવવાનુ હોય છે. અને એમાં પ્રત્યક્ષ સ્વાર્થ સમાએલા છે, એમાં પણ. મૌડું... ખેલવાથી જ ગ્રાહકનું મનરંજન કરવુ પડે છે. અને તેમાં મીડી વાણી ખેલવામાં આવે તે જ આપણ સ્વાર્થ સધાય એમ છે, ત્યારે મધુર અને વહાલુ લાગે એમ ખેલવું જ પડે છે. ત્યારે દરેક પ્રસંગે હસતુ મુખ રાખી મીઠુ· જ ખેલવાની ટેવ આપણે પાડીએ તો કેવું સારું ?
લોકાને
શાસ્ત્રકારએ વાણી ઉપર સંયમ મૂકવાનું કહેલું છે. એનું રહસ્ય એળખવુ જોઇએ. જ્યારે આપણે મીઠુ જ ખેલવું છે ત્યારે સાથે સાથે તે વચન સત્ય અને તથ્ય પણ હોવું જ જોઇએ, એ ન ભૂલવુ` જોઇએ. લેકાને વહાલુ લાગે માટે ગમે તેવું અસત્ય
જુઠ્ઠાણું એમની આગળ મેલી દેવુ' એ પશુ અયુક્તજ છે. તદ્દન જુદું ખેલવું એ તો પ્રત્યક્ષ મહાપાપ છે. માટે આપણે મીઠું ખેલવુ' અને સાથે સાથે સત્ય પણ ખોલવુ જ જોઇએ.
સત્ય ખેલવું એમ કહ્યું, તેથી એમ સમજવાનું નથી કે ગમે તે પ્રસંગે અગર ગમે તે વ્યક્તિની આગળ જેવું હોય તેવુ' સાચુ' જ ખેાલી દેવું, સત્ય ખેલવું ને કે યુકત છે, છતાં તે ખેલવાથી જો કાંઇ અજુગતુ થવાના સંભવ હાય તે! તેનેા પ્રસ`ગ ટાળવા જોઇએ, ધારા કે, કાષ્ટ મનુષ્યના પુત્ર મૃત્યુ પામ્ય હાય, અને આપણને તેની ખબર પહેલાં મળી ગએલી હાય, ત્યારે જે માજીસને તે ખાર પહેાંચાડવી હેાય તે કેવી સ્થિતિમાં છે એને વિચાર કરવા જોઇએ.. તે ભજન કરતા હોય અને આપણે એ ખબર સ'ભળાવી એ તે એનુ’ પરિણામ ખરાબ આવે એ દેખીતુ જ છે, કાઇને એકદમ ..આવાત
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
( ૧૧ )
ઉપજે એવુ' ખેલી દેવુ' એ સત્ય છતાં ઉચિતપણાને ભંગ કરનારું છે એ ધ્યાનમાં રાખવું જોઈએ. તેમજ કાષ્ઠની ગુથ્ વાત હાય અને એ વાડી થતા તેનું માન ધવાતું હોય અને એના ઉપર સકટ આવવાને સંભવ હોય તે એ સાચુ' છતાં અયોગ્ય ખેલવા જેવું છે. આપણુા સત્ય ખેલવાથી કાના પ્રાણધાત ચશે એવા સભવ જણાતુ હોય ત્યાં એલવા કરતા મૌન ધારણ કરવું એ ઉચિત છે.
ઉપરના વિવેચન ઉપરથી સ્પષ્ટ સિદ્ધ થાય છે કે, આપણે ખેલવુ તે સત્ય છતાં મિષ્ટ હેવું જોઇએ. અને સાથે પ્રસંગને અનુસરીને ખેાલેલુ' હેવુ જોઇએ. ખાલવુ એ પણ એક જાતની કલા હોય છે, કેટલાએક લોકો એવું માલે છે કે, સાંભળનારા બધા
રાજી થઈ જાય અને ખેાલનારની વાહવાહુ પાકારે, ત્યારે કેટલાએકના ખેાલવાથી કલહ અને કાશ્ જ
પેદા થાય. આપણે એમાંથી કયા મા કેવીકાર
એના વિચાર કરવાના છે. અમથા બકવાદ કરવાથી તેા ઘણાને તિરસ્કાર છૂટે છે, માટે આપણુને વધારે આ ક અને રજક ખેલતા નહીં આવડતુ. હાય તે આપણા માટે મૌન ધારણુ કરવું એ સહુથી ઉચિત મા લેખી શકાય. કારણ ક્લા બધાને જ સાધ્ય અને છે એવા નિયમ નથી.
મીઠું ખેલનારને ખીજો પણ એક વ છે. તેઓ ફક્ત પાતાના સ્વાર્થ સાધવા ખેલે છે. તેઓ સભળનારના ખૂબ કરે છે. તેને ચડાવે છે. અને એમ કરતાં પેાતાન! સ્વાર્થની વાત એવી તે! ખૂબીથી એની આગળ મૂકે છે કે, જેથી સામે! માસ સરળતાથી પાતાની ગુહ્ય વાત જે કાઈ આગળ નહીં કહેવા જેવી ડ્રાય તે પશુ કેવી દે છે. આમ કરીએં મિષ્ટભાષી પેાતાના સ્વાર્થ સાધી જાય છે. એવા માણુસની એ મીઠી મેલી એટલે તલવારની ધાર ઉપર મધુ ચેપડેલી જેવી હાય છે. સ્વાદમાં તે મીઠી લાગે પશુ અંતે . એ જીભ કાપી નાખનારી. નિવડે છે. એ ધ્યાનમાં રાખવુ જોઇએ.
For Private And Personal Use Only
