________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
१४६
શ્રી જૈનધર્મ પ્રકાશ.
( વિશાખ
હાથી, ધેડા, પાલખી વગેરે લાવીને સન્માન કરવા તૈયાર થયા છે, પરંતુ પ્રભુને જે જોઈએ છીએ તે મળતું નથી એટલે વસ્તીમાંથી પાછા ચાલ્યા જાય છે. જોકે ઘણુ નિરાશ થાય છે. બીજે દિવસે પ્રભુ આવે છે ત્યારે પણ આ જ પ્રમાણે બને છે. કોઈ દાનને દાતાર નીકળતા નથી. પ્રભુની સાથે દીક્ષા લીધેલા ૪૦૦૦ સાધુઓ લાંબા વખત સુધી આહાર-પાણીને વિયોગ સહન કરી શક્યા નહીં જેથી આ માર્ગ માંથી મુક્ત થઈ ફળ-ફૂલાદિ ખાઈ સંન્યાસી તરીકે જીવન વીતાવવા લાગ્યા. આમ સૈ છૂટા પડી ચાલતા થયા. હવે પ્રભુ એકલા રહ્યા અને એક ગામથી બીજે ગામ વિચારવા લાગ્યા.
ફરતા ફરતા પ્રભુ ગજપૂર નામના નગરને વિષે આવી ચડે છે. આ નગરના રાજપુત્ર શ્રી શ્રેયાંસકુમાર પ્રભુના પ્રપાત્ર છે. તેમના હાથથી પ્રભુને પારણું થવાનું છે એ નિમિત્ત અહીં આવી મળે છે. અને પ્રભુના પૂર્વ સંચિત નિકાચિત અંતરાય કર્મને વેગ પણ હવે પૂર્ણ થાય છે. પૂર્વભવમાં પ્રભુએ બળદના મુખે છીંકલી બાંધી આખી રાત એટલે બાર કલાક સુધી બળદના જીવને ઘાસ પાણીને અંતરાય પાડ્યો હતો. તે અંતરાયને ઉદય નિકાચિત યોગ ભગવ્યા સિવાય છૂટે તેમ ન હતું. ચાર પ્રકારના બંધ શાસ્ત્રકાર બતાવે છે, અને સેયના દષ્ટાંતે સમજાવે છે. (૧) બહકર્મ એટલે સેયને સમુદાય દોરીથી બાંધેલ હોય તેવાં કર્મ, (૨) સ્પષ્ટકર્મ-કાટને લીધે સોયો ચેટી ગઈ હોય તેવો બંધાએલે બંધ તે. (૩) નિધત્તકમ-સેયને હથેડાથી ટીપીને એક કરીએ તેવું બંધાયેલું કર્મ. (૪) નિકાચિત્તકર્મ–સેને ગાળીને એક ગાળારૂપે બનાવી હોય તેના જેવા અત્યંત ચીકણું કર્મને નિકાચિત કર્મ કહે છે, માટે જ કહ્યું છે કે
निकाचितं तु यत्कर्म, जीवैः सुदृढबंधनात् ।
उदयेनैव तत्प्रायो, वेद्यते नान्यथा पुनः ।। “ જીવવડે નિકાચિત કર્મ જેવા દઢ બંધનથી બંધાય છે તે ઉદય વખતે બરાબર તે જ પ્રકારે ભગવાય છે તે વિના તેમાંથી મુક્ત થવાતું નથી,અક્ષયતૃતીયા એ પ્રભુને બંધનમુકત કાળ છે, કાળલબ્ધિની પ્રાપ્તિએ આહારની ઈછાએ પ્રભુ વસ્તીમાં આવે છે. અહીં શ્રેયાંસકુમારજીને રાત્રિએ આવેલા સ્વપ્નથી અપૂર્વ વિલાસ પ્રાપ્ત થયેલ છે અને દાન દેવાની ભાવના પ્રગટી છે. મહલની અટારીએ શાંત વિચારણામાં બેઠા છે, એવામાં બહારથી કેળાહલ સંભળાય છે. પ્રભુની આસપાસ લેકોનું ટોળું જમા થઈ ગયું છે. સા અત્યંત ભક્તિ બતાવે છે, પરંતુ પ્રભુને શું જોઈએ છીએ તે કઈ સમજતું નથી. પ્રભુ ત્યાંથી આગળ વધે છે તે શ્રેયાંસકુમાર પ્રભુની પાસે આવી ચડે છે ને વંદન કરે છે. પ્રભુને જોતાં જ શ્રેયાંસકુમારને તિસ્મરણ જ્ઞાન પ્રાપ્ત થાય છે અને પ્રભુ સાથેનો આઠ ભવને સંબંધ યાદ આવે છે. મહાવિદેહ ક્ષેત્રમાં પ્રભુને જીવે વજનાભ ચક્રવર્તી હતા અને પિતે તેના સારથી હતા. આ રમણ થતાં જ ભક્તિભાવ પ્રગટે છે અને દાનનું વિધિવિધાન સમજાય છે. બે હાથ જોડી વિનતિ કરે છે અને પિતાને આંગણે પધારી દાન લેવાની ભાવના બતાવે છે. પ્રભુ શ્રેયાંસનો શુદ્ધ આશય જોઈને તેને ત્યાં પધારે છે અને પિતાને
For Private And Personal Use Only
