________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
99
અંક ૩-૪ ]
પ્રભુસેવાની પ્રથમ ભૂમિકા. સંબંધ વસ્તુતઃ પાનમાં લેવાતો જ નથી. “શ્રવણ એટલે સાંભળવું અને સાંભળવું એટલે કાનમાં શબ્દ પડવા દેવા; અને આટલું થતાં શ્રવણ થયું એમ ઘણીવાર કૃતકૃત્યતા માની લેવાય છે. * * * શબ્દને કર્ણમાં લઈ તેની સાથે અર્થ ગ્રહણ પણ કરી લેવું તેનું નામ “શ્રવણ', એમ શ્રવણ શબ્દને વાસ્તવિક અને પ્રાચીન શાસ્ત્રસંમત અર્થ છે. ”
અને આ જે શ્રવણ છે તેમાં પરની અપેક્ષા રહે છે, કારણ કે સાંભળવાનું બીજાના બહયા કે ઉપદેશ્યા વિના સંભવે નહિં; માટે શ્રવણ અન્યારા, અન્ય મુખે હેય છે. એટલે કે મુખ્ય પશે તે “ભુત” શ્રવણ પુરુવિશેષરૂપ બ્રહ્મનિષ સશુરુ મુખે કરવાનું હોય છે; અને તેનો જોગ ન હોય તે પૂર્વકાલીન મહાત્માઓના સશાસ્ત્રમુખે શ્રવણ કરવાનું છે, કારણ કે મહાયોગ બલસંપન્ન એવા તે તે મહાગુરુઓને ચૈતન્યસ્વરૂપ આમા “ અક્ષર ” વરૂપે વયક્ત થઇ, તેમની કૃતિઓમાં પ્રગટપણે અક્ષર સ્વરૂપે રહ્યો છે. પ્રત્યક્ષ આત્મજ્ઞાની
ગુરુના અભાવે, આવા પરોક્ષ આત્મારામ સરુઓના વચનનું અવલંબન જ શ્રેયસ્કર થઈ પડે છે, પરમ ઉપકારી આધારભૂત થઈ પડે છે. સાચા સગુના અભાવે, અન્ય સામાન્ય કાટિના જે તે પ્રાકૃત જનને ગુરુ સ્થાપી-માની બેસી તેના મુખે શ્રવણ કરવા કરતાં, આવા પરોક્ષ સદ્ગુરુઓના સગ્રંથ મુખે શ્રવણ કરવું, તે અનેકગણું વધારે લાભદાયી છે, એમ વિદ્વાનોનું માનવું છે. તથારૂપ ગુરુગુણ રહિત ગમે તેને ગુરુ કટપવા કરતાં, આમ કરવું તે જ યોગ્ય છે.
કેવળ સાધારણ વર્ગના પુરુષ પાસેથી પ્રત્યક્ષ ઉપદેશ લે એ ઠીક, કે અસાધારણ પુરુ પાસેથી એના પ્રથદ્વારા જે પરોક્ષ ઉપદેશ મળે એ ઠીક? આ પ્રશ્નને એક જ ઉત્તર ઘટે છે. અસાધારણ પુરૂ પિતાના અનુપમ આત્માને ગ્રંથમાં કેવી સારી રીતે સંકાંત કરી શકે છે, એ વાત જે ધ્યાનમાં લેવામાં આવે તે સહજ સમજાય એમ છે કે આ બીજો માર્ગ જ ઉત્તમ છે ”
– આનંદશંકર ધ્રુવ. આત્માદિ અસ્તિત્વના, એહ નિરૂપક શાસ્ત્ર પ્રત્યક્ષ સદ્દગુરુ વેગ નહિં, ત્યાં આધારે સુપાત્ર, અથવા સદ્દગુરુએ કહ્યા, જે અવગાહન કાજ તે તે નિત્ય વિચારવા, કરી મતાંતર ત્યાજ.” –શ્રીમદ્ રાજચંદ્રપ્રણીત શ્રી આત્મસિદ્ધિ
(ચાલુ)
For Private And Personal Use Only
