________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
શ્રી જૈન ધર્મ પ્રકાશ. નનો જેમાં મુખ્યત્વે ઉપદેશ છે તેનું સાહિત્ય ઉંચા પ્રકારનું કેમ ન હોય? આવા સાહિત્યને માટે ભાષણકારને આશ્ચર્યકારક શું લાગે છે તે અમે સમજી શકતા નથી. જૈન ધર્મની શરૂઆત ભગવંત મહાવીરથી થઈ કે તે પહેલાં તે ધર્મ હતો?
એ અગત્યના પ્રશ્નના સંબંધમાં પંડીત બહેચરદાસ શું અભિમૂળ સ્થિતિ, પ્રાય ધરાવે છે તે તેમણે સ્પષ્ટપણે જણાવવું જોઈએ. કારણ કે
જેમના હાથ નીચે અમારા વિદ્યાથી બંધુઓને ધાર્મિક શિક્ષણ મળવાનું છે અને જેમના શિક્ષણ ઉપર જૈન ધર્મની ભાવી ઉન્નતિને આધાર રહેલે છે તેમનામાં કેવા સંસ્કાર શ્રી મહાવીર વિદ્યાલયમાં તેમના શિક્ષકે પાડશે તે જાણવાનો દરેક જૈન બંધુઓને પહેલો હક છે. જૈન ધર્મ ભગવંત મહાવીરના સમય પહેલાંથી આ ભારત વર્ષમાં તેમના પૂર્વે થયેલા ત્રેવીશ વીર્થકરોના વખતથી છે, એટલે વૈદિક કાળ પહેલાંથી છે. એમ જેની માન્યતા છે. તેના પુરાવામાં જૈન સાહિત્યમાં ઘણા સાધનો છે.
આત્માના વિકાસ માટે પ્રથમથી છેલ્લા પગથીયા સુધી માર્ગ તે ધર્મ જાવા મતલબની ધર્મની વ્યાખ્યા શાસ્ત્રકાર કરતા હોય એમ જણાય છે. આપણે તેમની એજ વ્યાખ્યા પકડીને ચાલીએ.
આત્મવિકાસ માટેના પહેલા પગથીયાથી છેલ્લા પગથીયા સુધી માર્ગ તે ધર્મ એમ છે ત્યારે આપણને જાણવાનો હક્ક છે કે આત્મવિકાસના પહેલા પગથીયા પહેલાં આત્માની સ્થિતિ કેવા પ્રકારની હોય છે તે સમજવા માટે સાહિત્યની જરૂર છે કે નહીં? અને તે સંબંધે આપણું સાહિત્યમાં જાણવા જેવું કંઈ છે કે નહીં? તે સાહિત્યમાં કંઈ વિકાર થયે છે કે યથાર્થ સ્વરૂપમાં છે ? તે પણ જાણવાની અગત્ય છે. અનાદિ નિગોદમાંથી નીકળીને જીવ વ્યવહાર રાશીમાં આવી અનુક્રમે અકારે નિર્જરાની મદદથી પંચંદ્રિયપણું પામે છે અને ત્યાં સ્વયમેવ અથવા નિમિત્ત કાણું પામીને જીવ સમકિત પામે છે. તે આત્મવિકાસનું પહેલું પગથીયું છે. સમકિત પામવા પહેલાં એટલી હદે આવવા માટે જીવને શું શું સાધન કરવું પડે છે? એ સંબંધે જૈન દર્શનકારોએ જે વિચારો તેના સાહિત્યમાં બતાવેલા છે તે બરાબર શુદ્ધ છે કે તેમાં પણ કંઈ વિકાર દાખલ થયો છે? તે પંડિતજીએ જણાવવું જોઈએ.
• ભાષણના વિષયને એવું તે નામ આપવામાં આવ્યું છે કે તેના સંબંધે કેટલી કેટલી બાબતમાં ભાષણકારના વિચારો જાણવા તે સમજાતું નથી. પ્રથમ એ જાણવાની જરૂર છે કે ધાર્મિક સાહિત્યમાં શેને શેનો સમાવેશ કરવાની ભાષણકારની ધારણા છે? કેમકે તે જાણ્યા સિવાય સત્ય જાણવાની જીજ્ઞાસાવાળાએ અત્યંત વિશાળ સાહિત્યમાંથી પ્રથમ કે વિષય જાણવાની મહેનત કરવી ?
For Private And Personal Use Only
