________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
આવશ્યક ક્રિયાનું ઉચ્ચ રહસ્ય.
૨૨ વચનેને શુષ્ક ઉચ્ચાર પણ કાંઇને કાંઈ લાભ કરનાર અવશ્ય થાય છેજમંત્રના અર્થ જણ્યા વિના જેમ નથવિધ મંત્ર સાધના કરનારને મંત્ર ફળીભૂત-કાર્યસાધક થાય છે. તેમ અર્થ જાણ્યા વિનાના પણ પરમ પુરૂષોના વચનો મંત્રની જેમ જરૂર અસરકારક તે થાય છે. ત્યારે એ દિશામાં પ્રયાણ કરવાથી એકદરે ખાવાનું કશું નથી, પણ કાંઈને કોઈ પ્રાપ્ત થવાનું છે તે નિઃસંશય છે. આથી એમ સમજવાનું નથી કે જેમ કરતા હોઈ તેમ કર્યો જવું, પણ જેમ બને તેમ લક્ષ્યને જાણીને તેને ધ્યાનમાં રાખીને જ ક્રિયા કરવાને અભ્યાસ પાડવાના ખપી થવું. હાલના જમાનાના સુધરેલા અને કેળવાયલા ગણાતા મનુષ્ય માંથી કેટલાકને પ્રતિકમણ જેવી ક્રિયા કરવા તરફ રૂચિ કે પ્રવૃત્તિ હોતી નથી. અને કદાચ કોઈ વખત પ્રતિકમણાદિ ક્રિયા કરે છે તે જગતના દફતરે નામ નોંધાવવાને ખાતર, કે સમાજના સર્કલમાં રહી શકવાને ખાતર વેઠની જેમ કરે છે. તેના કારણે પૈકી કેટલાક નિચે પ્રમાણેના પણ છે. ૧. એક તો તેમને બાલ્યકાળથી તેમની યોગ્યતા અને અધિકાર પારખીને ધર્મના
મૂળ ત અને નિત્ય નૈમિત્તિક કિયાએ, અર્થ અને આશય સાથે અને કાર્યસાધક થાય તેવા રૂપમાં ફરજીયાત શીખવવામાં આવતી નથી. તેમજ બાલ્યકાળથી ઘરના વડીલો પિતાની સાથે રાખી એવી ક્રિયાઓ કરાવવા તરફ અને કિયા કદાચ કરાવે છે તે સાથે તેને રસ પડે એવી સમજ પાડવા તરફ ધ્યાન આપતા નથી. (સમજણ કયાંથી પાડે, માવતરો પિતેજ સમજતા ન હોય, તે પિતાના બાળકને શી રીતે સમજાવી શકે?) અને તેથી એવી ક્રિયાઓ કરવાને અભ્યાસ નહીં પડવાથી, તેવી ક્રિયાઓ કરવા તરફ
બરાબર ધ્યાન અપાતું નથી. ૨ બીજું એ કે હાલના જમાનામાં વિલાસીપણું અને સુખશળતા વધતી જતી
હોવાથી એવી કિયામાં વખત ફેકવાનું બોજારૂપ જણાય છે. ૩ ત્રીજુ એ કે એક અરબસ્તાનના આરબને જેમ ચીન દેશની ચાઈન ભાષાના
ભાષણમાં કાંઈપણ રસ કે સમજ પડતી નથી તેમ અર્થ, ભાવ, હેતુ વિગેરે જાણ્યા વિના, ચાલતી ભાષાથી અત્યંત જુદી ભાષાવાળા સૂત્રે બેલી જવામાં કે સાંભળી જવામાં સમજણના અભાવે રસકે ભાવ આવતું નથી. અને શું બોલ્યા કે શું સાંભળ્યું અને તેને હાઈ શું ? એ ભેંશ આગળ ભાગવત જેવું થાય છે. તેથી તેમાં શુષ્કતા લાગે છે. અને પ્રતિક્રમણ જેવી ઉચ્ચ આશયવાળી કિયાતરફ પણ જોઈએ તે આદર થતો નથી. તેથી જ
પ્રતિકમણાદિ સૂત્રોના અથ" અને ભાવ જાણવાની અત્યંત આવશ્યકતા છે.) જ રહ્યું છે કે જેઓ હમેશ સવાર સાંજ પ્રતિક્રમણ કરનારા અને દે માટે
For Private And Personal Use Only
