________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
પાચમાં ઘઉપર વિદ્યાપતિની કથા.
નળ સમાન સૂર્ય આકાશને આલિંગન કયું, અર્થાત્ પ્રભાત થયું. એટલે પહેલા દિવસ પ્રમાણે લક્ષ્મીનું દાન કરીને તથા દિવસને યોગ્ય એવી ક્રિયા કરીને પ્રતિજ્ઞા કરેલા પરિગ્રહવાળે અને પુણ્ય કરીને પૂર્ણ એ તે શ્રેષ્ઠી સુઈ ગયે.
આ પ્રમાણે નવ દિવસ સુધી હાનિવિનાની લક્ષ્મીને દેતે તે શ્રેષ્ઠી કલ્પ. વૃક્ષની અધિષ્ઠાયિકા દેવીની પણ શ્વઘાને પામ્યા (દેવને પણ લાઘા કરવા લાયક થયે ). પછી “પૂર્વના પુણ્યરૂપી જળના પંકસમાન અને મુક્તિરૂપી માગને દૂષણ કરનાર મારી લહમીરૂપી જળનું પૂર આવતી કાલે સુકાઈ જશે તે બહુ ઠીક થયું એમ ધારી જેનું મન પ્રસન્ન થયું છે એવું તે શ્રેણી રાત્રીએ સુઈ ગયે. તે વખતે આનંદથી મનહર દષ્ટિવાળી લક્ષ્મીદેવીએ વિપ્નમાં આવીને કહ્યું કે-“પતાના બળથી દેવને દુર્બળ કરનારા અને અંતર્ગત ગર્વવાળા ઉંચા પ્રકાર
ના દાનરૂપી સુકૃતાએ મને તારે ત્યાં સ્થિર કરી છે. તે સદ્દબુદ્ધિવાળા ! પ્રાણ અત્યંત પુણ્ય પાપના ફળને આ ભવમાંજ પામે છે, એ શાસ્ત્રવચનને તે સત્ય કરી બતાવ્યું છે. તેથી હું કદાપિ તારા ઘરને છોડીશ નહીં. ઉત્તમ ભાગની રચના કરીને મને ઉત્સ
માં રાખનારા છે શ્રેણી ! હવે મને તું ઇચ્છા પ્રમાણે ભેગવ.” આ પ્રમાણે સાંભળીને નિદ્રા રહિત થયેલા તેણે પિતાની પ્રિયા પાસે રાત્રીના રવમની કથા કહીને પ્રતિજ્ઞાન અદ્વિતીય લીલાથાનરૂપ આ પ્રમાણે વચન કહ્યું કે-“હા ! માત્ર ભેગરૂપી ફળવાળી લકમીના દાનરૂપ વ્યસનવડે કરીને મુક્તિના ફળરૂપ તપ વિનાજ આપણે જન્મ વ્યતીત થશે, અને કદાચ લાભના સ્વભાવવાળું મન લેભની લીલાવ ચળતાને પામશે તા. તે (મન) પાંચમા વ્રતના નાશન ઉત્પન્ન કરે છે, તેથી આપણે ધનના સમૂહવડે પૂર્ણ આ ઘરને છોડીને કોઈ દેશાંતરમાં જઈએ, અને લક્ષ્મીને આગ્રહથી છૂટીએ. ” આ પ્રમાણે નિશ્ચય કરીને કમળથકી ભ્રમરની જેમ મધ્ય રાત્રીએ તે શ્રેષ્ઠી પ્રિયા સહિત લક્ષ્મીની કાવડે કોમળ એવા ઘરમાંથી બહાર નીકળે. કરીયામાં રાખેલી તીર્થની પ્રતિમાને સાથે રાખી પંચ પરમેષ્ઠી નમસ્કારનું સ્મરણ કરતા તે શ્રેષ્ઠી નગરના દ્વાર પાસે આવ્યા. તે સમયે તે નગરને શુર નામના અપુત્રીઓ રાજા શુળના વ્યાધિથી મરણ પામ્યું હતું. તેથી મંત્રીઓએ હસ્તીરૂપ દીવ્ય કર્યું હતું. તે હતી નગરના દ્વાર પાસે આવ્યો. અને તે શ્રેષ્ઠ હસ્તીએ પ્રિયા સહિત તે છીને મંગલ કલશના જલવડે અભિષેક કરી પિતાની સૂંટવડે પિતાના પૃષ્ઠ પર બેસાડ્યા. એટલે ગજેરાજના મસ્તક પર બેઠેલા તેને હર્ષ પામતા સચિવે મહોત્સવ પૂર્વક રાજમહેલમાં લાવ્યા. પરંતુ તે શ્રેણીને રજલાભથી જરા પણ હર્ષ થયે નહીં. કારણ કે ગૃહસ્થપણાની લહમીરૂપ પકમાંથી નીકળીને રાજ્યરૂપી મહા પંકમાં પોતાને પડેલા જાણી વાદળાંથી મુક્ત થયેલા ચંદ્રને રાહુથી ગ્રસ્ત થયેલાની જેમ તે પિતાને માનવા લાગે, પછી તેને ભદ્રાસન પર બેસાડી
For Private And Personal Use Only
