________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
ગત વર્ષના મુખ પૃષ્ઠ પરના નુિં વિવેચન વળી સાંસારિક સુખમાત્ર તુચ્છ છે એમ કાંઈક વિચક્ષણતાને અંગે આ પ્રાણી સમજે છે. તેની તુચ્છતાનું ઓછેવત્તે અંશે તેને ભાન થાય છે પરંતુ અનાદિ કાળથી સાંસારિક સુખને અભિલાષી હોવાને લીધે તેની ઉપર તુચ્છતાને લીધે આવ જોઇતે અભાવ તેને આવતું નથી, પણ ઉલટ તેવા તુચ્છ સુખની પ્રાપ્તિમાં પણ તે લીન થઈ જાય છે–આસક્ત થઈ જાય છે–એક રૂપ બની જાય છે. તેને છેડવા ઈચ્છતો નથી. દેવતાના સુખની પાસે રાજાના સુખ, રાજાના સુખ પાસે ગૃહસ્થના સુખ અને ગૃહસ્થના સુખ પાસે એક નેકરના સુખ અને નેકરના સુખ પાસે એક ભીખારીના સુખ અત્યંત તુચ્છ હોય છે, છતાં પણ પિતાપિતાને પ્રાપ્ત થયેલા છે તે પ્રકારના સુખમાં અતૃપ્ત રહે છે, વધારે અને ઉંચા સુખને અભિષે છે પરંતુ તેના પર અભાવ કે અનાસક્તિ આવતી નથી. એક ભીખારીને તેનું ભિક્ષાપાત્ર, કહુપી કી, જર્જરિત વસ્ત્ર, ઘાસની ઝુંપડી અને મેલથી ભરેલા કદ્રુપા તેમજ ભૂખે ટળવળતા બાળક છેડવા ગમતા નથી. તે જ પ્રમાણે તેનાથી જરા સારી સ્થિતિવાળા પણ આસક્તિમાં ડુબેલા હોય છે. તેને મેહ કેઈપણ પ્રકારે પિતાને મળેલા અ૯૫ કે તુચ્છ સુખને અંગે ઘટતું નથી તે નાશ તે પામેજ શેને? આવી તેની સ્થિતિ છે.
વળી ઈંદ્રીઓને સમૂહ સ્વાર્થનિષ્ટ છે એમ પણ આ પ્રાણ કેટલેક દરજે જાણે છે. કેમકે પાંચે ઈક્રીએપિત પિતાને પુષ્ટિકારી સાધન મળે ત્યાં સુધી કામ આપે છે, પછી આપતી નથી. તેની સ્વાર્થ પરાયણતા તે વિચિત્ર પ્રકારની જ છે. સ્પર્શદ્રીને અનુબ સાધન પ્રાપ્ત ન થાય તે તે અશક્ત થઈ જાય, વિવણું થઈ જાય, કાર્ય કરતી અટકી જાય, કર્કશ થઈ જાય-એમ અનેક પ્રકારે પોતાની વિરૂપતા બતાવે ને અનુકૂળ સાધન પ્રાપ્ત થાય ત્યારે સશક્ત દેખાય, તેજસ્વી દેખાય, ગમે તે કાર્ય કરવા તત્પર થાય અને કર્મશતાને બદલે આદ્રતા–સ્નિગ્ધતા દેખાડે. એ જ પ્રમાણે ચક્ષુ ક્રિીને અનુકૂળ બાહ્ય અને અત્યંતર સાધને પ્રાપ્ત ન થાય તે તે પણ દેખાવમાં તેવાને તેવા ચક્ષુ હોવા છતાં તેનું દેખવાનું કાર્ય કરે નહિ, વિપરિત દેખે, ઝાંખું દેખે, સ્પષ્ટતા વિનાનું
એ ઇત્યાદિ અનેક પ્રકારે હેરાન કરે અને પાછાં તેને અનુકૂળ સાધન મગજને તર કરે તે ખોરાક, નેત્રને નિર્મળ કરે તેવા સુરમા અને દૃષ્ટિને લંબાવે તેવા ચમા વિગેરે પ્રાપ્ત થાય ત્યારે પાછું સારી રીતે કામ આપતી થાય છે. ઘાદ્રી, શ્રેત્રેદ્રી અને રસેદ્રી પણ એવીજ સ્વાર્થનિષ્ટ છે. એને પણ અનુકૂળ સાધનેની બહુ આવશ્યકતા છે. ત્યારે જ તે બરાબર કામ આપે છે. લાંબા દિવસને-દીર્ધકાળ સંબંધ છતાં પણ અ૮૫ વખત પણ જે તેને પુષ્ટિકારી સાધન પ્રાપ્ત ન થાય તે રીસાઈ જાય છે. આ પ્રાજ્ઞી પાએ ઇટીઓને મનાવવા માટે–રીસાઈ ન જાય તેટલા માટે અનેક પ્રકારના પ્રયત, અનેક પ્રકારના આરંભે, અનેક પ્રકારના પાપકર્મો કરે છે. દ્રવ્યાદિ મેળવવામાં પણ
For Private And Personal Use Only
