________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
જેનધર્મ પ્રકા.
થી ગુજરાતી સાહિત્ય પરિષદૂનના પ્રમુખ સા. શ્રી રણછોડભાઈ ઉદયરામે
ગુજરાતી જૈન સાહિત્ય
ઉપર દર્શાવેલ વિચારે.
પ્રાચીન કાવ્યસાહિત્યના ક્ષેત્રમાં જેન લેખકોએ પણ સંગીન વૃદ્ધિ કરી છે, તે આપણું લક્ષ બહાર રાખવું ઘટતું નથી. ગુજરાતના ઇતિહાસમાં જેને એ બહુ અગ્રણી ભાગ લીધે છે. પણ તે વિષયને વિસ્તાર કરવાને આ ગ્ય સ્થળ નથી. જૈન મુનિઓએ ઘણા રાસા, સઝાયે, આદિ અનેક રસપૂર્ણ કવિતા નાના પ્રકારના દેશી રાગમાં, તેમજ ઈદેમાં લખી છે. સંવત ૧૪૦૦ થી તે સાહિત્યને પ્રસિદ્ધ આરંભ થયો હોય એમ હમણું જાય છે. પ્રારંભ થડે છેડે થતાં, પાછળથી તેમાં બહ ગ્રંથ રચાયા છે. તેમાં કેટલાક બહુ વખાણવા ચગ્ય કાવ્યગ્રંથો પણું રચાયા છે જેવા કે શ્રીપાળ રાસ, વસંત વિલાસ, વિમળ મંત્રી રાસ, નળાખ્યાન, નદ બત્રિશી, મૃગાવતીને રાસ, મદન રેખાને રાસ ઈત્યાદિ. આ બ્રાહ્મણ અને જૈન વચ્ચે ધર્મમૂલક વિધિ હોવાથી, ને કે બંનેની ભાષા એક હતી તે પણ પિતપિતાના ધમનુયાયીઓને ઉપયોગમાં આવે તેને માટે બનેને બિજ સાહિત્ય રચવાની અગત્ય પડેલી જણાય છે. આવા ધર્મ વિરોધને સારો પરિ પામ એ આવ્યે કે, એથી ભાષા સાહિત્યના ગ્રંથની સંખ્યામાં સારો વધારો થયે. ખેદની વાત એ છે કે, એક માર્ગના પંથીઓ બીજા માર્ગના પંથીઓના ગ્રંથોનું ગ્રહણ કરતા નથી, અને તેથી ગુજરાતી સાહિત્યની ચર્ચામાં, અત્યાર સુધી માટે ભાગે જૈન સાહિત્યને જોઇત ઉલેખ થયે દેખાતો નથી. પણુ કાવ્યાદિ જેવા સાહિત્યમાં, ધર્મ જેવા ભિન્ન વિષયને કાંઈ પણ લાગતું વળગતું નથી, અને જેનું રસ એ જીવન છે, એવું કાવ્યાદિ સાહિત્ય જેનોએ લખ્યું હોય કે બ્રાહ્મણે એ લખ્યું હોય તે પણ, તે તેના રસવત્તા ધર્મને લીધે સર્વ રસિક વાચકોએ ગ્રહણ કરવા યોગ્ય છે. અણહિલવાડ, પાટણ, જેસલમેર, ખંભાત, આદિ ભારતનાં અનેક સુપ્રસિદ્ધ સ્થ છે એ પુસ્તકનાં ભંડારે રસ્થાપી જેનએ, જૈન તેમજ બ્રાહ્મણ ધમઓને હાથે રચા યેલા અનેક ગ્રંથોનું રક્ષણ કર્યું છે. એ જેને મહાન ઉપકાર આપણે ભૂલી જ જોઈએ નહિ.
For Private And Personal Use Only
