Jain Dharm Prakash 1892 Pustak 008 Ank 07

Author(s): Jain Dharm Prasarak Sabha
Publisher: Jain Dharm Prasarak Sabha

Page 6

૧૦૦
શ્રી જૈનધર્મ પ્રકાશ. પર્યંત ચારિત્રનું આરાધન કર્યું હોય તે પણ પ્રાણી બે ઘડીના શોધમાં હારી જાય છે. આ વાત ઉપરના દૃષ્ટાંત વડે સિદ્ધ થાય છે.
હવે આ ગાથામાં પ્રથમ કહ્યું છે કે ક્રોધ પ્રીતિનો નાશ કરે છે એ વાતને સ્થાને સ્થાને દૃષ્ટિગત થાય છે. પછી કહ્યું છે કે માન વિનયનો નાશ કરે છે આ વાત પણ સિદ્ધજ છે. એ સંબંધમાં મુખ્ય શ્રીમન - વિભદેવ ભગવંતના પુત્ર બાહુબળનું દૃષ્ટાંત માત્ર સંક્ષેપમાં લખીએ છીએ.
ભગવંત ઋષભદેવજીએ દિક્ષા અંગીકાર કર્યા અવલ પિતાના ૧૦૦ પુત્રોને રાજય વહેચી આપ્યું. તેમાં ભરત ચક્રવર્તી મુખ્ય હોવાથી તેને અયોધ્યાનું મોટું રાજ્ય આપ્યું. ત્યારપછી ભગવત કેવળજ્ઞાન પામ્યા અને ભરત ને ચરન પ્રગટ થયું. પ્રથમ ભગવંતને જ્ઞાનોત્સવ કરીને પછી ચરત્નનો અષ્ટાબ્લીક મહત્સવ કર્યો ચક્ર આગળ ચાલ્યું એટલે સાઠ હજાર વર્ષ પર્યત છ ખંડ પૃથ્વી સાધી પાછા ઘેર આવ્યા. પરંતુ છ ખંડમાં કોઈ પણ સ્થાનકે ચવર્તીની આજ્ઞા મનાવી બાકીમાં રહેલ હોવાથી ચક્રરત્ન આયુદ્ધશાળામાં ન પડું. મંત્રીએ જણાવ્યું કે હજુ આપના ૪૮ ભાઈઓએ આપની આજ્ઞા માન્ય કરી નથી તેથી ચક્રરત્ન આયુદ્ધશાળામાં પેસતું નથી. ચક્રીએ તરતજ બાહુબળ શિવાય ૮. ભાઈ
ને દૂત મોકલીને પિતાની આજ્ઞા પ્રમાણ કરવાનું કહેવરાવ્યું. ભગવંત નીરાગી થયેલ છતાં કાંઈક યુગળીક ભાવ હોવાથી ૪૮ ભાઈ ભગવંતની પાસે ભરતની ફરીયાદ કરવા ગયા અને કહ્યું કે “અમને રાજ્ય તે આપે આપ્યું છે માટે અમે ભારતની આજ્ઞા માનવાના નથી. ભરત અમને આશા માનવાનું કહેવરાવે છે માટે અમારે શું કરવું ?” ભગવંતે અનેક પ્રકારની યુક્તિવડે સંસારની અસારતાનો ઉપદેશ કર્યો એટલે ચરમ શરિરી હોવાથી તત્કાળ ૯૮ એ બંધુઓ પ્રતિબોધ પામ્યા અને રાજ્ય ઋદ્ધિ તજી દઈને
ભગવંતની સમીપે ચારિત્ર અંગિકાર કર્યું. પાછળ તેના પુત્રએ શરતચક્રિીની આણ માન્ય કરી.
હવે એક માત્ર બાહુબળને આજ્ઞા માનવાનું બાકીમાં રહ્યું તેની પાસે પણ ભરતશ્વરે દૂતને મોકલ્યો. પરંતુ એ બહીલદેશની તો વસ્તી પણ એવી ઉત્કટ શૈર્યતાવાળો છે કે ભારતનું નામ સરખું પણ જાણતી નથી અને તેને કાંઈ ગણલીમાં પણ લેખવતી નથી. જ્યારે દૂતે બાહુબળને ભરતની આજ્ઞા જણાવી ત્યારે તેને પ્રથમ ભાઈઓના રાજ્ય છેડાવ્યાની હકીકત જાણેલ હોવાથી બહુજ ક્રોધ ચડે અને ભરતનો તેમજ દૂતનો તિરસ્કાર