________________
[ 9 ]
મળી
સ્વરૂપ પ્રથમ જ વાર આપણને દેખાય તેથી એમ મત ન ખાધી લેવા ધ કે આ રૂપાખ્યાન, આ શબ્દો તો જૈનભાષામાં જ વપરાયેલા છે. પરંતુ તેવા પ્રયાગ। યા શબ્દોનુ વિકૃત રૂપ અદ્યાપિ કોઇ સ્થળે ગામડામેની ભાષાપ્રેમાં અસ્તિત્વ ધરાવે છે કે નહીં તેમ નિહાળવુ જોઇએ. જૈન કાવ્યોમાં કેટલાક એવા પણુ શબ્દો આવે છે કે સંસ્કૃતશબ્દોનું પરિવત ન તેમનામાં જણાઇ આવે છે, તેવા પરિવર્તનવાળા શબ્દો જૈનેતર કાવ્યોમાં નહીં મળે, પરંતુ હિંદના અન્ય ભાગેામાં તેવા જ પરિવર્તનવાળા તે શબ્દો મળી આવે છે, તેનુ કારણ સાધુઓને એક પ્રાંતમાંથી બીજા પ્રાંતમાં વારંવાર કરવી પડતી મુસાફરી પર આધાર રાખે છે. અંતે એમ જણાવવુ જોઇએ કે જૈન કાવ્યાના અવલોકન પ્રસંગે હાલની ગ્રાભાષાનું સ્વરૂપ ખાસ ધ્યાનમાં રાખવુ જોઇએ. તેમાં પણ અમદાવાદ જીલ્લાનાં ગામડાઓની ભાષા તથા વીઆર, ચુંવાળ, પાટણવાડા આદિ ગ્રામ્ય જનેએ લાંબા સમયથી પાડી રાખેલા ગુજરાતના વિભાગોની ભાષાના સ્વરૂપનું અધ્યયન કરી રાખવુ જોઇએ. આથી હું એમ કહેવા નથી માગતા કે તેમનામાં પ્રાકૃત શબ્દો નથી. પરંતુ જે શબ્દોને પ્રયોગ વ્યહારમાં થઇ શકતા તે જ શબ્દો તેમનામાં વપરાતા. વળી ધર્મશાસ્ત્રના ધાભિષિક શબ્દો પ્રાકૃત હેવાથી તે શબ્દો નહીં જોયેલા જોવામાં આવે તેથી પણ કઇક ભાષા જૂદી જણાય.
આ ઐતિહાસિક કાવ્ય સંચયમાં કેટલાંક કાવ્યે સાહિત્યની દૃષ્ટિએ પણુ ઉત્તમ છે અને તે વાંચવાથી કવિની પ્રતિભા તેમાં સ્પષ્ટ તરી આવે છે. આ સયમાં વિ. સ. ૧૪૯૯ ની સાલમાં રચેલ દેવરત્નસૂરિ કાગ' છે. તેમાં વરત્નના સન્યસ્ત પછી કવિએ તેમના બ્રહ્મચર્યની દૃઢતા માટે આલ કારિક વર્ષોંન ઉત્તમ રીતે કરેલ છે --રતિ પોતાના પ્રય વલ્લભ પ્રતિ કહે છે કે મહીતલમાં એક દેવરત્ન જ તમારી આજ્ઞાને માન કહેવાય માટે તેના માનખંડન માટે ક્રાઇ ઉપાય સાંભળી કામદેવ ક્રેાધે ભરાઈ પોતાના મિત્ર વસંતને આમંત્રી સાધુને જિતવા માટે પ્રયાણ કરે છે. ત્યાં કવિએ વસ તનું વન કરતાં કમ્પ્યુ` છે કેઃ
આપતા નથી. તે ઠીક ન અજમાવવે જોઈએ. આ
( ફ્ગ )
*ભિર સહકાર લહકા, ટટકઇં કાઈલ વૃંદ; પારધિ પાડેલ મહિમળ્યા, ગઢિહિ
મુચકુંદ
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
