Haribhadriyavashyakavrutti Tippanakam

Author(s): Hemchandrasuri Acharya
Publisher: Devchand Lalbhai Pustakoddhar Fund

Page 14

नन्द्यांमति ज्ञाने भाषा व्याप्तिः
न्तव्यवस्थितो भाषको वक्ति, एतदेव व्याचष्टे-'चतसृणां दिशामन्यतमस्यां वा दिशि नाड्या बहिरवस्थित' इति आव० हारिक
(१७-१९), अयमत्र भावार्थः-यदि भाषकः किञ्चिन्नाड्या बहिर्विनिर्गत्य चतसृणां दिशामन्यतमस्यां वा दिशि स्वयम्भूरटीप्पणं मणपरकूललोकान्तेऽलोकस्य निकटीभूय वचनमुदीरयति तदा चतुरङ्गलवाहल्यो रज्वायामो दण्डः प्रथमसमयेऽन्तर्नाडी
प्रविश्य स्वयम्भूरमणापरप्रान्ते लगति, ऊर्ध्वाधस्तु न सम्पूर्णदण्डप्रसरोऽस्ति, लोकस्खलितत्वादिति भावनीयं, ततश्च द्विती॥४॥
यसमये चतुरङ्गलबाहल्यो रज्जुविस्तर ऊर्ध्वाधस्तु चतुर्दशरज्वायामः कपाटाकारा(रोs)णुराशिःप्रधावति, तिर्यग्लोके तु दिग्दद्वयाणुविनिर्गमे स्थालकाकारः पुद्गलराशिर्भवति, तृतीयसमये तूवोधोव्यवस्थितकपाटे मन्थसिद्धिः, चतुर्थे त्वन्तरालपूर
णमिति चतुर्भिः समयैर्लोकः पूरितो भवति, 'यदा तु विदिग्व्यवस्थितो वक्ती'त्यादि (१७-२०), अत्र किलैकस्मिन् समये विदिशो दिशि समागच्छन्ति पुद्गलाः, द्वितीयसमये त्वन्तर्नाडी प्रविशन्ति, शेषसमयत्रयं पूर्ववदेव, अत्र वृत्ताकारं लोकं मध्ये वृत्ताकारां बसनाडी च व्यवस्थाप्य दिग्विदिक्कल्पना भावनीया, तद्यथा-स्थापना-(0) अत्र च त्रिसम-| यपंक्षे चतुष्पञ्चसमयपक्षे च येऽनुश्रेणिव्यवस्थिता निष्कुटास्त एव पूर्यन्ते, वक्रनिष्कुटपूरणं तु न बुद्ध्यत एव, स्वल्पत्वाच्च न विवक्षितमिति लक्ष्यते इति, 'शेषदिक्षु पराघातद्रव्यसम्भवाद् द्वितीयसमय एव मन्थानसिद्धे'रि
G त्यादि (१८-४ ), एतदुक्तं भवति–तानि हि भाषाद्रव्याणि वासकस्वभावानि, वास्यद्रव्याणि तु सर्वास्वपि दिक्षु विद्यन्ते, ततश्च यथा वह्निर्दाह्यं प्राप्य दहत्येव नोदास्ते तथाऽयमपि भाषाद्रव्यसमूहः प्रथमसमये सत्ता प्राप्य द्वितीयसमये सर्वा
ORGANIS
॥४॥
ARGICS
Jain Educa
Haw.jainelibrary.org