Book Title: Gnatadharmkathanga Sutram Part 01
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
अनगारधर्मामृतवर्षिणीटीका अ. ४ गुप्तेन्द्रियत्वे कच्छपशृगालदृष्टात ७४७ एवं हृदयोत्पाटनानि च दृषणोत्पाटनानि च उल्लम्बनानि च प्राप्स्यति, अनादिकं च ग्बलु अनवदग्रं दीर्घावानं चातुरन्तसंसारकान्तारं व्यतिब्रजिष्यति । एनयाख्या अत्रैव द्वितीयाऽध्ययने प्रागुक्ता । _ यथा स कूर्मको गुप्तेन्द्रियः अत्रैवं दृष्टान्तयोजना कूर्मरूपी सुनी. श्रृगालरूपौ रागद्वेषौ, ग्रीवासहितचरणचतुष्टयरूपाणि पञ्चेन्द्रियाणि, पादग्रीवाप्रसारणरूपाः शब्दादिविषयेषु पञ्चेन्द्रियप्रवृत्तयः, श्रृगालाऽऽगमनस्थानीयः रागडेपोदयः चरणग्रीवाच्छेदनकूर्ममरणरूपाणि रागद्वेपोकनकर्मजनितानि चतुगैतेषु विविधदुःखानि, पादादिगोपनस्थानीयम्-इन्द्रिययंगोपनम्, सर्वथा शृगाल परावर्तनतुल्या रागाअनुत्पत्तिः मृतगङ्गानदप्रवेशस्थानीया निर्याणप्राप्तिरिति । अत्र
एवं हृदयोत्पाटन वृषणोत्पाटनतथा वृक्षादिशाखाओं पर बाधकर लटकाया जाना इन सब नाना प्रकार के कष्टों को नहीं पाता है और अनादि अनवदग्र-अनन्त-रूप इस चतुर्गति वाले संसार कान्तार से कि जो उत्म पिणी अवसर्पिणीरूप दीर्घ काल वाला है पार हो जाता है। यहां गुप्ते. न्द्रिय (कच्छपके) दृष्टान्त की योजना इस प्रकार से कर लेनी चाहिये-- दो कछयों के समान मुनिजन है, राग और द्वेष ये दोनों दुष्ट श्रृगाल जसे हैं,। ग्रीवा सहित चारों चरण जैमी पांच इन्द्रियां हैं । पाद और ग्रीवा का प्रसारण करने जैसी गन्दादि विषयों मे पांचों इन्द्रियों की प्रवृत्ति है रागद्वेष रूपी दो श्रृंगाल है । चरण ग्रोवाच्छेदन और कच्छपके मरण जसे रागद्वेष से उपन्न हुए कर्मों से जनित चारों गतियों में अनेक प्रकार के दुख है । चरणादिकों के गोपल जैसा इन्द्रिय दंगोपन हैं। सर्वथा पुनः श्रृगालो का नही लौटना जैसी-रागादिकों की अनुत्पति
વૃષણાત્પાદન તથા વૃક્ષ વગેરેની શાખાઓમાં બાંધી લટકાવવું આ બધાં ઘણી વાર્તના કષ્ટોને તે પામતો નથી અને અનાદિ, અનવદગ્ર અનન્તરૂપ આ ચતુર્ગતિવ ળા સસાર કાનારને-કે જે ઉત્સર્પિણીરૂપ લાંબા કાળવાનું છે પાર પામે છે અહી ગુપ્તક્રિય કાચબાનું દષ્ટાંત એવી રીતે સમજવું જોઈએ કે-બે કાચબાઓની જેમ મુનિઓ છે. રાગ અને દ્વેષ દુષ્ટ શ્રગાલની જેમ છે ડેક અને ચારે પગ પાંચ ઈન્દ્રિયે છે પગ અને ડોકને બહાર ફેલાવવું તે શબ્દ વગેરે વિષયમાં પાચે ઈન્દ્રિયની પ્રવૃત્તિ છે. કાચબાનાં પગ અને ડોકનું છેદન અને પરિણામે મત્યુ આ બધું રાગથી ઉત્પન્ન અને કર્મજનિત ચારે ગતિઓમાં ઘણું જતનાં દુખે છે. પગ વગેરેને છુપાવવું તે ઇન્દ્રિય સગોપન છે. શ્રગાના ગયા બાદ પાછા ન આવવુ તે રાગ વગે
