Divyadeep 1967 Varsh 04 Ank 08

Author(s): Chitrabhanu
Publisher: Chandulal T Shah

Page 5

દિવ્યદીપ
૧૧૭ - સુબુદ્ધિવાન રાજાએ કહ્યું: “તમે તમારી આ બે વચ્ચેનું અંતર તમને ખ્યાલમાં રીત બતાવી. તમે કહો તે હું મારી રીત બતાવું.” આવ્યું ? સુબુદ્ધિ અને સંપત્તિ. એકની પાસે કહે “હા બતાવો.”
સુબુદ્ધિ હતી એટલે એ પ્રસન્ન અને સંતોષી “હું તમને પૂછું કે તમારા રાજ્યની સંપત્તિ હતા. બીજાની પાસે સંપત્તિ હતી એટલે એ સદા કેટલી છે એ મને કહો.” એ રાજાને આ છે પ્રજાને લૂંટવાના વિચારમાં બળ્યા કરતો હતે. આ છે ખ્યાલ હતું તે આખે. આટલા હીરા, તમારે ત્યાં કઈ ઘરાક આવે ત્યારે તમને આટલા પન્ના એમ કરીને જેટલા અબજ રૂપિયા એમ વિચાર આવે ને કે આજે આને બરાબર થતા હતા એ બધા ય ગણાવીને કહ્યું કે મારી “શીશામાં ઉતારું”. આ બહુ સારે શબ્દ છે! રાજ્ય સંપત્તિ આટલા અબજ રૂપિયા થાય છે. ઉપરથી તમે રાજી થાઓ ને? ઘરાકને કેવો સુબુદ્ધિવાન રાજા કહે: તમારી પાસે આટલા બનાવ્ય, કેવી રીતે લૂંટ્યો. અબજ રૂપિયા છે, હવે મારી પાસે શું છે તે શીશામાં ઉતારનાર પિતે પણ ક્યાંક ઉતરી બતાવું.”
રહ્યો છે એ ભૂલી જવાય છે. તું કઈકને ઉતારે એણે તરત ગામમાં ઢંઢેરે પિટાવ્યો. “હું છે, તને કેક ઉતારે છે. મુશ્કેલીમાં છું, મારે બીજા રાજાને આટલા અબજ રૂપિયા આપવાના છે, રાજાના રક્ષણને આ પ્રશ્ન
દુબુદ્ધિ એ સહુથી ખરાબમાં ખરાબ વસ્તુ છે. માટે પિતાની શક્તિ હોય એ પ્રમાણે પ્રજા
છે. ઘરાકની સાથે વ્યાપાર કરવો હોય તે એમ પ્રેમથી પિતાને ફાળે રાજ્યભંડારમાં નોંધાવી
નહિ ઇચ્છે કે આજ આ બરાબર હાથમાં આવ્યું જાય.” ત્રણ દિવસમાં તે પ્રજાએ ધન, રત્ન,
જ છે, હું લૂંટી લઉં, મારું ઘર ભરી લઉં. એ હીરા, પન્ના, બધું ય લાવી રાજ્યભંડારમાં માટે તમારી કુબુદ્ધિ તમને સુખે નહિ જીવવા દે. ઢગલે કર્યો.
જે બની શકે તો સરસ વિચાર કરે. “જેમ સુબુદ્ધિવાન રાજાએ સંપત્તિવાન રાજાને કહ્યું હું પેટ લઈને બેઠો છું એમ એને પણ પેટ છે. “હવે જરા ગણી જુઓ તમારી સંપત્તિ મારી આ હું જેમ સુખી થવા માગું છું એમ આ પણ સંપત્તિ સાથે સરખાવી જુઓ. આ સંપત્તિના સુખી થવા અહીં આવ્યા છે. હું આની સાથે રાશિના ઢગલા આગળ પિલાની સંપત્તિ વામણી એવો વ્યાપાર કરું કે જેમાંથી મને પણ બે લાગતી હતી. “રાજ્ય ચલાવતાં તમને આવડે છે કે પૈસા મળે અને આ લઈ જનાર માણસ પણ મને? તમે ભેગું કરીને એની રક્ષા માટે ચોકિયાત સુખી થાય ” ઘરાકનું સારું નહિ ઈચ્છે ત્યાં રાખો છો, પોલીસ રાખો છો, બીજા રાજાઓને સુધી વ્યાપારીનું સારું નહિ થાય. વ્યાપાર એ શત્રુઓ બનાવે છે અને સંગ્રહ કરીને બીજા ત્રાજવું છે. એક બાજુનું પલ્લું ઘરાક છે, બીજી રાજાઓનાં મનમાં તમારા પ્રત્યે ઈર્ષ્યા જગડો બાજુનું પલ્લું વેચનાર છે. વેચનાર અને લેનાર છે. અહીં એટલા ચેકિયાત પણ નહિ અને ઈર્ષ્યા બન્નેનાં પલ્લાં સરખાં રહે તે જ એ ત્રાજવું પણ નહિ. ઉપરથી તમારા જેવા પણ એમ કહે પ્રામાણિક ગણાય. છે કે સદાવ્રત ખાતું ચલાવે છે. મારો ભંડાર ધરતીકંપ એ બીજું કાંઈ નથી, માણસના મારે ત્યાં નહિ, પ્રજાને ત્યાં છે. મારે રાજ્ય- જીવનના પડઘાઓ છે. માણસને shock આપે ભંડાર સંપત્તિ નહિ, સુબુદ્ધિ છે.”
છે, ધડકાવે છે, ગભરાવે છે. સદબુદ્ધિના અસ્તિ