Divyadeep 1967 Varsh 04 Ank 08

Author(s): Chitrabhanu
Publisher: Chandulal T Shah

Page 4

૧૧૬
-
છે.” કૌરવાએ વિચાર કર્યાં “ આહાહા ! કેટલે મેાટા વૈભવ છે, કેટલી મેાટી શ્રીકૃષ્ણની સંપત્તિ અને સેના છે! આ બધું આપણને મળતુ હોય તે આ એક ખાલી કૃષ્ણનું અમારે શુ કામ છે” કૌરવાએ કહ્યું કે અમને તમારી બધી વસ્તુઓ હાથી, ઘેાડા સૈન્ય આપો. કૃષ્ણ કહે કબૂલ છે.”
ધ રાજાએ કહ્યું : “અમારે કાંઈ ન જોઇએ. અમારે તમે જોઇએ, ખીજુ કાંઇ નહિ જોઇએ. એક જો તમે હશે તેા શૂન્યમાંથી સર્જન થશે અને જો તમે નહિ હા તેા આખું સર્જન શૂન્ય થઇ જશે.”
આ માગણીમાં જીવનનું દર્શન છે. આ રૂપક છે. રૂપકની ભાષા સમજવી પડશે. કૃષ્ણ એટલે શુ? અને એનું સૈન્ય એટલે શું? એનું રાજ્ય ને સૈન્ય એટલે સ`પત્તિ. અને કૃષ્ણ એટલે સુબુદ્ધિ.
જીવનના રથને દોરનારા સારથિ જો સુબુદ્ધિ નહિ હોય તો સમજી લેજો કે આ જીવનરથ કચાંય અથડાઈ પડવાના. સમરાંગણમાં અર્જુન જો સફળતા મેળવી શકયા હાય તો એની ખાણાવિલની કુશળતાને લીધે કે એના ગાંડીવના પરાક્રમને લીધે નહિ પણ એક સુકુશળ સારથિને લીધે.
જેની પાસે સમુદ્ધિ છે એને કાઇ જ મારી નહિ શકે. તમે અરણ્યમાં જાએ, અજાણ્યા પ્રદેશમાં જાઓ, કેાઈના ય સથવારા વિના એકલા જાએ પણ તમારી સાથે જો સુબુદ્ધિ હાય તા તમને સફળતા મળ્યા વિના રહેવાની જ નથી. પણ જેની પાસે સુબુદ્ધિ નથી પણ માત્ર સંપત્તિ જ છે એની સંપત્તિ લેાકેા ઝૂંટવી શકે છે, રાજાએ એને દંડ દઈ શકે છે અને સરકાર એના ઉપર investigation મૂકી શકે એમ છે. શા માટે ? સંપત્તિ છે પણ સુબુદ્ધિ નથી.
જીવનસંગ્રામમાં જેના જીવનરથના સારથિ શ્રીકૃષ્ણરૂપ સુબુદ્ધિ છે એ આત્મારૂપ અર્જુનને વિજય મળ્યા વિના રહે ખરા?
દિવ્યદ્વીપ
આ સુબુદ્ધિ જેની પાસે હાય એ જ માણુસ પુણ્યવાન છે, ભાગ્યવાન છે અને એ સુબુદ્ધિના જોરે સંસારની સૌંપત્તિને પેાતાની પાસે એ મેલાવી શકે છે. અને ન મેલાવે તેા જગતની સપત્તિના સ્વામીઓને પોતાને ચરણે ઝુકાવી શકે છે.
એક સુબુદ્ધિમાન રાજા હતા. એને ત્યાં સંપત્તિવાન રાજા મહેમાન થયા. આ ધનાઢ્ય રાજાના વૈભવ અને વિસ્તાર મેાટા હતા. મહ ધનાઢ્ય રાજાએ આ રાજાને ત્યાં ખૂબ મહેમાનગીરી માણી. આ રાજાના મહેલ સાદો હતા; સાદી, સામાન્ય જીવનચર્યા હતી. પેલા સંપત્તિવાન રાજાએ આ સુબુદ્ધિવાન રાજાને એક પ્રશ્ન પૂછ્યા; “તમે રાજ્ય ચલાવા છે કે સદાવ્રતખાતું ? ” રાજાએ પૂછ્યું “કેમ ? હું રાજ્ય જ ચલાવું છું.”
પેલા કહે “મને તો લાગે છે કે તમે સદાવ્રત ખાતું ચલાવા છે ! લેાકા પાસે મહેસૂલ લે નહિ,
કર વસૂલ કરાવા નહિ અને ઉપરથી જે છે એમાંથી પણ લેાકેાને આપી દો, ગરીબેને વહેંચી નાખો અને તમારા રાજ્યભંડારને ખાલી રાખા
તે રાજ્ય કેમ ચાલશે ? હીરા નહિ, ઝવેરાત નહિ, નીલમ નહિ, પન્ના નહિ, કાંઇ જ નહિ અને તમારા ભંડારી પણ કેવા સાદો છે? મારા ભંડારની વાત તેા જવા દે પણ એના શરીર ઉપરનું ઝવેરાત એક કરાડ રૂપિયાનું થાય. મારા રાજ્યભડારને તમારા ભંડાર સાથે સરખાવું છું ત્યારે મને લાગે છે કે મારું રાજ્ય છે, તમારુ સદાવ્રતખાતું, મેં તમારે ત્યાં અન્ન ખાધુ છે એટલે મને થાય છે કે રાજ્ય કેમ ચલાવવું એની રીત શીખવતાં જાઉં.” પૂછ્યું કેવી રીતે ? ’ એટલે એણે પ્રજાને કેવી રીતે નીચેાવવી, પ્રજા પાસેથી વધારેમાં વધારે કેમ લેવુ' છતાં પ્રજા પ્રત્યે કેમ દુર્લક્ષ કરવું અને રાજ્યભંડારને કેમ સમૃદ્ધ બનાવવા એ બધીય વત માન રીત એને બતાવી દીધી.