________________
ધ્યાનદીપ
8888888888888888888888888888888888888888888888
BBBBBBBBBBBBRERUPERBEREGREBSORBEREDEROBERURUSURUBBEGREBBBBBBBBBBBBBBARBRORUBE
માધ્યસ્થ કે ઉપેક્ષા - શુદ્ધ સમદષ્ટિના બળવીર્યને યોગ્ય થવું. ચાર તેનાં આલંબન છે. ચાર તેની રુચિ છે. ચાર તેના પાયા છે. એમ અનેક ભેદે વહેંચાયેલું ધર્મધ્યાન છે.
જે પવન (શ્વાસ)નો જય કરે છે, તે મનનો જય કરે છે. જે મનનો જય કરે છે તે આત્મલીનતા પામે છે. આ કહ્યું તે વ્યવહારમાત્ર છે. નિશ્ચયમાં નિશ્ચય અર્થની અપૂર્વ યોજના સપુરુષના અંતરમાં રહી છે. શ્વાસનો જય કરતાં છતાં પુરુષની આજ્ઞાથી પરાક્ષુખતા છે, તો તે શ્વાસ જય પરિણામે સંસાર જ વધારે છે. શ્વાસનો જય ત્યાં છે કે જ્યાં વાસનાનો જય છે. તેનાં બે સાધન છે; સદ્ગુરુ અને સત્સંગ. તેની બે શ્રેણિ છે; પપાસના અને પાત્રતા. તેની બે વર્ધમાનતા છે; પરિચય અને પુણ્યાનુબંધી પુણ્યતા. સઘળાનું મૂળ આત્માની સત્પાત્રતા છે.” (શ્રીમદ્ રાજચંદ્રપત્રાંક ૬૨).
“જો પદ્માસન વાળીને કિંવા સ્થિર આસનથી બેસી શકાતું હોય, સૂઈ શકાતું હોય તો પણ ચાલે, પણ સ્થિરતા જોઈએ, ચળવિચળ દેહ ન થતો હોય, તો આંખ વાંચી (બંધ કરી) જઈ નાભિના ભાગ પર દૃષ્ટિ પહોંચાડી, પછી છાતીના મધ્યભાગમાં આણી, કપાળના મધ્યભાગમાં તે દૃષ્ટિ ઠેઠ લાવી, સર્વજગત શૂન્યાભાસરૂપ ચિંતવી, પોતાના દેહમાં સર્વસ્થળે એક તેજ વ્યાખ્યું છે એવો ભાસ લઈ જે રૂપે પાર્શ્વનાથાદિક અહતની પ્રતિમા સ્થિર ધવળ દેખાય છે, તેવો ખ્યાલ છાતીના મધ્યભાગમાં કરો. તેટલામાંથી કંઈ થઈ ન શકતું હોય તો મારું ખંભેરખણું (મે જે રેશમી કોરે રાખ્યું હતું) તે ઓઢી સવારના ચાર વાગે કે પાંચ વાગે જાગૃતિ પામી સોડ તાણી એકાગ્રતા ચિંતવવી. અર્હત્ સ્વરૂપનું ચિંતવન બને તો કરવું.
988USURUBURBURUBUBURUHUSURUBUBURUDURUBURBURURURUBURBEROSURUBUROBURBARKER
SBSBUREBEREHEARSBERUBBBBBBBBBBBBBURUBUBBB 399
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
