________________
२०
मांडीने कथा करवानो व्यवसाय करतो हतो ते आव्यो अने शहेरना कोई वधु उपयुक्त स्थानमां बेसीने रात्रिना पहोरमां लोको आगळ पोतानी कथा करवा लाग्यो. तेनी कथा कहेवानी शैली अने वचनचातुरी बहु उत्कृष्ट प्रकारनी हती. तेथी नगरमां तेनी कथानी खूब ख्याति थई रही अने रोज हजारो लोको तेनी कथा सांभळवा भेगा थवा लाग्या. उदयप्रभसूरिना सांभळवामां पण तेनी ए ख्याति आवी अने तेथी तेमने पण तेनी कथा सांभळवानी खूब उत्कंठा थई. पोते एक प्रसिद्ध जैन यतिनायक होवाथी तेम ज वस्तुपाल जेवा महामात्यना बहुमान्य धर्मगुरु होवाथी, ए ब्राह्मण पण्डितनी कथामां सामान्य श्रोताजन तरीके प्रकटपणे जईने बेसवानुं तेमना माटे उचित न हतुं. तेथी तेओ वेषपरावर्तन करीने प्रच्छन्नपणे तेनी कथा सांभळवा अने वचन चातुरीनो अनुभव लेवा जवा लाग्या. एक दिवसे रात्रे महामात्य वस्तुपाल, गुरुवन्दन निमित्ते, तेमनी पोषधशालामां आव्यो. पट्टशालामां ज्यां वृद्धगुरु विजयसेनसूरि बेठा हता त्यां तेमने वंदना वगेरे करीने, पछी जे ओरडामा उदयप्रभसूरिनी बेठक हती त्यां ते गयो. तेणे सदाना रिवाजप्रमाणे सूरिने त्यां बेठेला न जोया. तेथी ते तरत पाछो फरी पोताना स्थाने चाल्यो गयो. एवी रीते बीजे अने त्रीजे दिवसे पण तेणे त्यां सूरिने न जोया, त्यारे तेणे वृद्धगुरु विजयसेनसूरिने तेमना विषेनी पृच्छा करी. वृद्धसूरिये शहेरमां चालती चाचरीयाक पण्डितनी ते कथानी वात कही. एटले पछी महामात्य पण त्यां गयो अने तेणे उक्त रीते एक एकान्त स्थानमां वेषपरावर्तन करीने बेठेला उदयप्रभसूरिने दीठा आ रीते पोताना महान् धर्मगुरुनुं, ब्राह्मणनी कथा सांभळवा माटे त्यां जवुं महामात्यने उचित न लाग्युं अने तेथी तेणे बीजे दिवसे सवारे ए चाचरीयाक विद्वानने पोताना मकाने बोलावी, तेनी कथा - कथननी खूब प्रशंसा करी अने तेना प्रति पोतानो विशेष आदरभाव व्यक्त करीने बे हजारनी मोटी रकम तेने भेट आपी. पछी तेने पोतानी पोषधशाळा आगळना चच्चार (चोंतरा) उपर चाचर मांडीने कथा करवानुं कह्युं, के जेथी पोताना गुरु स्वस्थानमां बेठा बेठा ज ए कथाश्रवणनो लाभ अने आनन्द मेळवी शके. ते पण्डिते महामात्यनी सूचनानुसार पछी छ महिना सुधी त्यां कथा करी. महामात्ये तेनो अन्ते खूब सत्कार कर्यो अने पुष्कळ पैसा आपी तेने विदाय कर्यो.
आ घटना उपरथी ते वखतना जैन समाजना त्यागी वर्ग अने गृहस्थ वर्गना परस्पररना संबन्धोनुं तेम ज आचार-विचार विषेनुं एक विशिष्ट चित्र पण आपणने जोवा मळे छे. ए घटना आपणने ए वस्तुनुं पण दर्शन कारवे छे के जेम वर्तमानमां देखाय छे तेम भूतकाळमां पण, जैन समाजमां स्थितिरक्षक अने प्रगतिपक्षी बने प्रकारना मानस धरावनारा वर्गो हयाती धरावता हता. स्थितिरक्षक साधुना मानसनी दृष्टिये विचार करवामां आवे, तो ते आवा कोई ब्राह्मण आदि अन्यधर्मीय कथाकारनी कथा वार्ता सांभळवा जवानुं स्वप्ने य पण न इच्छे, अने तेम ज जो कोई यति-मुनि जतो होय तो तेने पण मिथ्यात्वना दोषनो महादोषी लेखे. तेवा विचारना श्रावकना मानसनी दृष्टिये विचार करीये, तो ते आवी प्रवृत्ति करनार यति-साधुने भ्रष्टाचारी ज माने अने तेने समाजमांथी बहिष्कृत करवानुं इच्छे. कारण के जैनशास्त्रोक्त रूढ यतिधर्मना आचारोनी दृष्टिये
