________________
: ૬૧ :
ચારિત્રવિચાર
તરુણુ પુત્રની આવી તાલાવેલી જોઇ માતાપિતાએ કહ્યું: “હું પુત્ર ! સાધુપણું ઘણું કઠિન છે, સાધુપુરુષને જીવનપર્યંત પ્રાણીમાત્ર પર સમભાવ રાખવા પડે છે, શત્રુ અને મિત્ર અનેને સમાન ષ્ટિએ જોવાના હાય છે અને હાલતાં, ચાલતાં, ખાતાં એમ પ્રત્યેક ક્રિયામાં થતી સૂક્ષ્મ હિંસાથી પણ વિરમવુ પડે છે. આ સ્થિતિ ખરેખર ઘણી દુર્લભ છે.
નવ
સાધુને જીવન પર્યંત ભૂલેચૂકે પણ અસત્ય ખેલવાનું હેતું નથી. સતત સાવધાન રહીને હિતકારી છતાં સત્ય ખેલવું એ ઘણું કઠિન છે.
સાધુને દાંત ખાતરવાની સળી પણ રાજીખુશીથી દીધા વિના લઈ શકાતી નથી. તેવી રીતે દ્વેષરહિત ભિક્ષા મેળવવી એ પણ અતિ કઠિન છે.
કામભાગાના રસને જાણનારાએ મૈથુનથી સાવ વિરક્ત રહેવું એ કઇ સામાન્ય વાત નથી. આવુ* ધાર બ્રહ્મચર્ય પાળવુ અતિ કઠિન છે.
ધન, ધાન્ય કે દાસાદિ કોઇ પણ વસ્તુના પરિગ્રહ ન રાખવા, તેમજ સ"સારની હિંસાદિ સર્વ ક્રિયાઓના ત્યાગ કરવા તે દુષ્કર છે. ત્યાગ કરીને કાઈ વસ્તુ પર મમતા પણુ ન રાખવી તે અતિ દુષ્કર છે.
અન્ન, પાણી, મેવા કે મુખવાસ એ ચાર પ્રકારના આહારમાંથી કાઇપણુના ઉપયોગ રાત્રે કરી શકાય નહિ, તેમજ કાઈ