________________
રહે છે
જરૂર છે. ધર્મ religion પ્રમાણે તેમની નીતિ સિદ્ધાંતમાં તફાવત પડે છે અમુક પ્રકારનાં નીતિપ્રતિ ખાસ લક્ષ આપવામાં આવેલું હોય છે. આથી દરેક સમાજમાં નીનિ સુત્ર તેના ધર્મ પ્રમાણે સ્વરૂપ પકડે છે. આ હેતુથી નીતિ વિષયક શિક્ષણમાં સમાજના ધર્મને અનુસરીને નીતિનું શિક્ષણ આપવાની જોરર છે. વ્યાવહારિક કેળવણીથી આત્મિક વિકાસ યોગ્યરીતિ સિદ્ધ થતું નથી; અર્થાત સુજનતા, સપ્રેમ, દયા, પરેપકાર અને સહનશીળતાના ગુણે પરિપૂર્ણ ખીલના નથી માટે વ્યવહારિક સાથે ધર્મના દષ્ટિબિંદુથી નનિની કેળવણી આપવી જોઈએ. પરંતુ સાંપ્રત સમયે વ્યવહારિક કેળવણીની વધતી જતી હાજતોને લીધે ધાર્મિક કેળવણી પ્રતિ દુર્લક્ષ્ય થતું જોવામાં આવે છે. પાંથાગોરસ નામને ગ્રીક તત્વવેત્તા es "The post beautiful heritage that can be given to children in to govern thoir own passions.” MM317 241. પી શકાય તેવો ઉત્તમ વાર તેમને તેમના મનોવિકાર વશ કરતાં શિખવવાનો છે આ જગતમાં જન્મીને મનુષ્યનું કર્તવ્ય જ્ઞાન પ્રાપ્ત કરવાનું છે.”
તેમણે એવા વિષયનું જ્ઞાન મેળવવું જોઈએ કે જે અવ્યયરૂપી અને શાશ્વત હાય!” “ ડહાપણના હેતુ જીવાત્માને ઉપદેશકાશ ઈદિના વિપયરૂપ ગુલામગિરિની ધુરામાંથી મુક્ત કરવાની અને તેને ઈશ્વર પ્રણીત નિયમ નિય માવાનો છે. તે કહે છે કે “ ઇવનો હેતુ દશ્વરના આવિર્ભાવમાં છે ” આ. રોગ્ય અને સદગુણ પ્રતા અને દરવ અનુસંગી છે.” હદયવિનાનું મન, ચારિત્ર્ય વિનાની બુદ્ધિ, ભલમનસા વિનાની ચતુરાઈ એ શક્તિઓ છે પણ લાભને બદલે હાનિકારક થઈ પડે છે. રામન રાજ્યકનાં કેટલાએ કહ્યું છે કે * Brilliant culture goes hand in hand with deep moral degradation.” ઉગ્ર સુધારાને ઉંડે નેતિક વિનિપાત અનુસરે છે. ” આથી એ સ્પષ્ટ થાય છે કે બુદ્ધિના વિકાસ સાથે નાતિના ગુણે સદ્વર્તન { ચારિત્ર્યબળ ) નો વિકાસ થવાની જરૂર છે. ધાર્મિક-તિક વિનાનું વ્યાવહારિક જ્ઞાન---“It is mere show of knowledge; it is beauty without sublimity.” તાન નહિ પણું જ્ઞાનનો કાળ છે. ઉત્તમતાવિનાની માત્ર કૃત્રિમ શોભારૂપ છે. ગ્રીકનવંના સક્રેટિસને જ્યારે પૂછવ્વામાં આવ્યું કે કયા પ્રકારની કેળવણી મનુષ્યને માટે ઉત્તમ છે; ત્યારે તેણે કહ્યું કે
good conduct” સહવર્તન એક વિદ્વાન લખે છે કે “ ધર્મશાસ્ત્રનું નાન, યુવાવસ્થાની બુદ્ધિહિન વૃત્તિઓનું ઝેર ઉતારવાનો શ્રેષ્ઠ ઉપાય છે. મન . કેળવણીથી પાશવ કૃત્તિકર જયમેળાપી શકે છે. અને ઈશ્વરને અભિમુખ થાય છે. દ્રવ્ય ઉત્પન કરવાનો કોઈ પણ હુન્નર ઉદ્યોગ, અગર શિલ્પઆદિ
