________________
૧૪
કરીએ તે ઈંટ માટી અને ચુનાથી બનેલા ઘરને આયુષ્ય આવે છે; એ ફળને ત્રીસગણું કરવાથી પત્થર અને ચુનાથી બનેલા ઘરને આયુષ્ય આવે છે; એ ફળને નેવું ગણું કરીએ તે પત્થર અને સીસાથી બનાવેલા ઘરનું આયુષ્ય થાય છે, તેમજ તે ફળને એકસો સિતેર ગણું કરીએ તો ધાતુ (લેહ, ત્રાંબુ, સેનુ વગેરે) થી કરેલા ઘર નુ આયુષ્ય. આવે; એ પરમ આયુષ્ય પાંચ પ્રકારનું કહ્યું છે, અને લગ્ધાંક (ફળ) નિકળ્યા પછી જે શેષ રહે તેને પાંચે ભાગતાં જે શેષ રહે તે અનુક્રમે પૃથ્વી, જલ, તેજ, વાયુ અને આકાશ એમ એ પાંચ તત્વ છે અને તે ગૃહાદિકના અંતકાળ વખતનાં ચિહુ છે એટલે એનાથી નાશ થાય છે.
લબ્ધિ આવ્યા પછી જે શેષ રહે તેને પાંચમે ભાગ આપતાં ૧ વધે તે પૃથ્વી તત્વ જાણવું; એ તત્વ વાળા ઘરમાં ધન ધાન્યની વૃદ્ધિ થાય અને પૂર્ણ આયુષ્ય ભેગવી જીર્ણ થઈ પડે. ૨ વધે તો જલ તત્વ જાણવું; એ તત્વ વાળુ ઘર પાણીના પ્રકોપથી એટલે પાણીથી રચી પચીને પડે, અથવા અંદર પાણી ભરાઈ જવાથી બેશી જઈ નાશ પામે. ૩ વધે તે અગ્નિ તત્વ જાણવું; એ તત્વ વાળું ઘર અગ્નિના પ્રકોપથી એટલે આગ લાગી બળી જઈ નાશ પામે. ૪ વધે તે વાયુ તત્વ જાણવું; વાયુના સપાટાના આઘાતથી ઉથલી પડીને નાશ પામે. પ વધે તે આકાશ તત્વ
* લબ્ધાંક એટલે એક રકમને બીજી રકમથી ભાગતા જે આવે તે જેમકે ૬ આમાં ૩ ને અંક છે તે લબ્ધાંક,
"Aho Shrutgyanam
