________________
કષાય અને રાગ-દ્વેષ
કષાયો સંસારના મૂળ છે, સમસ્યાઓની જડ છે. રાગ અને દ્વેષ આ બંને એવો નશો છે કે જેમાં ડૂબેલો માણસ સાનભાન ભૂલીને અકાર્યોમાં અટવાય છે. ગુસ્સો, અહંકાર, ફૂડ-કપટ અને લોભ-લાલચની સાથે જ્યારે આસક્તિ અને દ્વેષ ભળે છે ત્યારે ‘કારેલું ને લીમડામાં વઘારેલું જેવો ઘાટ સર્જાય છે. - પાપનાં આ અગિયાર પોટલાંઓ આત્માને વધુ ભારે બનાવે છે અને ભાર ડુબાડે છે.
૬૪ * ભીતરનો રાજીપો