________________
ભારતની એક વિરલ વિભૂતિ કરીને ઊઠ કે, એ પામર માનવીને ત્યાગ, તપ અને વૈર્યમાંથી ચલિત કરીને, ઈન્દ્રની પ્રશંસાને અસત્ય બનાવું. આ નિશ્ચય કરતાં જ સંગમ દેવ મટી દાનવ બન્ય, અને એ વિરલ વિભૂતિ પાસે આવ્યું.
- સિંહનું રૂપ ધારણ કરી માનવ-હૈયાઓને વિદારી • નાખે એવી સિંહ-ગજનાઓ કરી જોઈ, પ્રલયકાળના
મેઘનું રૂપ ધારણ કરી વિજળીના કડાકાભડાકા કરી બ્રહ્માંડના કાન ફાડી નાખે એવા અવાજોના અખતરાઓ પણ કરી જોયા; અને છેલ્લે સર્વ શકિતઓ કેન્દ્રિત કરી, ભયંકર રાક્ષસનું રૂપ ધારણ કરી, એ વિરલ વિભૂતિ પર ત્રાટકવાનો પ્રયોગ પણ કરી જોયે; પણ એ બધું નિષ્ફળ નીવડયું !
આવા પ્રલયના ઝંઝાવાત અને ચકવાત વચ્ચે પણ જેમને હૈય–દીપક અચલ રીતે 'ઝળહળતો જઈ, સંગમ દંગ થઈ ગયો. એના અભિમાનના ચૂરેચૂરા થઈ ગયા. અભિમાન ગળતાં જ પોતાને, આચરેલા પાપને પશ્ચાત્તાપ થવા લાગ્યા. એ વિરલ વિભૂતિ પ્રત્યે આચરેલા અડ્ય વર્તનથી એના હૈયામાં પશ્ચાત્તાપને ભડકે ભભૂકી ઉઠયે, અને પિતાની જાતને ધિકકારતે એ વિભૂતિના ચરણોમાં પડી, અંજલિપૂર્વક દીન સ્વરે ક્ષમા માંગવા લાગ્યા.
“પ્રભે! આપ શૂરવીર છે, ધીર છે, ગંભીર છે, આપનું આત્મિક બળ અનુપમ છે, આપને ત્યાગ તપ અને ધેય અજોડ છે ! આપની જેડ આ વિશ્વમાં લાધે તેમ નથી. આપની પ્રશંસા ઈન્દ્ર કરી, પણ હું અધમ એ ન માની શકે અને આપની પરીક્ષા કરવા માટે આવ્યા
