Atmanand Prakash Pustak 099 Ank 04

Author(s): Pramodkant K Shah
Publisher: Jain Atmanand Sabha Bhavnagar

Page 9

શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ વર્ષ : ૨ અંક ૪, ૧૬ ફેબ્રુઆરી ૨૦૦૨ ]
ઉપર નવા નવા શંકરાચાર્યો આવ્યા. આદ્ય શંકરાચાર્યે પ્રસ્થાનત્રયી—ગીતા, ઉપનિષદ્ તથા બ્રહ્મસૂત્ર ઉ૫૨ ૧૬ વર્ષની ઉંમરે અહીં જ ભાષ્યની રચના કરી હતી. બ્રહ્મસૂત્ર ઉપર તથા બીજા ગ્રંથો | ઉપરનું શાંકર-ભાષ્ય વિશ્વમાં અત્યંત વિખ્યાત છે.
આદ્ય શંકરાચાર્યે ભારતમાં પશ્ચિમમાં દ્વારકામાં શારદાપીઠની સ્થાપના કરી હતી. ત્યાં હસ્તામલકાચાર્યને ગાદીએ બેસાડ્યા હતા.
પૂર્વમાં જગન્નાથપુરીમાં ગોવર્ધનમઠની સ્થાપના કરી હતી. ત્યાં પદ્મપાદ આચાર્યને ગાદીએ
બેસાડ્યા. દક્ષિણમાં રામેશ્વરમાં શૃંગેરીમઠની સ્થાપના કરી હતી. ત્યાં સુરેશ્વરાચાર્યને ગાદીએ બેસાડ્યા.
આ રીતે ભારતમાં ચાર દિશામાં ચાર પીઠની સ્થાપના આદ્ય શંકરાચાર્યે કરી હતી.
બે મહિના ગ્રીષ્મૠતુમાં એ અહીં આવે છે. પછી તેમના સ્થાને પ્રયાગ (અલ્હાબાદ)માં ચાલ્યા
જાય છે. ભિન્ન ભિન્ન સ્થળે ચોમાસા કરે છે.
ચોમાસામાં બે મહિના બહાર જતા નથી. જ્યાં સુધી રહ્યા હોય તે જ સ્થાનમાં તે જ નગરમાં રહે છે. આ વર્ષે મુંબઈમાં ચોમાસું કરવાના છે તેમનો સ્થાયી નિવાસ પ્રયાગ (અલ્હાબાદ) માં છે. તેમના સ્થાનની તદ્દન બાજુમાં જ દ્વારકા—શારદાપીઠના
અધિપતિ સ્વરૂપાનંદ સરસ્વતીએ મોટું સ્થાન– મંદિર આદિ બનાવ્યું છે. એ કહે છે કે જ્યોતિપીઠનો શંકરાચાર્ય હું છું. આ સ્થાનથી અર્ધો-પોણો કિલોમીટર દૂર કરપાત્રીજીના શિષ્ય માધવાશ્રમે નૃસિંહમંદિર પાસે એક સ્થાન બનાવ્યું છે. એમણે પણ પોતાના સ્થાનને જ્યોતિર્મઠ નામ આપ્યું છે. જ્યોતિપીઠના અધિપતિ તરીકે જ–શંકરાચાર્ય
તે પછી તો ભારતમાં નાના-મોટા અનેક
સ્થળે સંન્યાસીઓના આશ્રમો છે તે બધા પોતાને તરીકે જ પોતાને કહેવરાવે છે. આમ અત્યારે
જ્યોતિર્મઠમાં જોશીમઠમાં ત્રણ શંકરાચાર્યો છે.
શંકરાચાર્યની ગાદીએ-શંકરાચાર્યની પાટે પરંપરાએ આવેલા છીએ એમ માને છે. પોતાને શંકરાચાર્ય પણ કહેવરાવે છે.
ઉત્તરમાં આવેલા જ્યોતિપીઠમાં ઘણાં વર્ષો પછી એ સ્થાન—પીઠ ઉજ્જડ જેવું થઈ ગયું. લગભગ દોઢસો વર્ષે પૂર્વે પ્રયાગના શંકરાચાર્યે આ સ્થાનનો પુનરુદ્ધાર કર્યો. એક મોટો બગીચો બનાવ્યો. તેમાં એક લાકડાનો વિશાળ મઠ પણ કર્યો. જગદ્ગુરુ આદ્ય શંકરાચાર્યના જ્યોતિપીઠના આચાર્ય તરીકે તેમની પ્રસિદ્ધિ પણ વારાસણીના વિદ્વાનોએ માન્ય કરી. આજે તેમની ગાદી ઉપર વાસુદેવાનંદ સરસ્વતી છે.
અમે વાસુદેવાનંદજીને મળવા ગયા. સંસ્કૃતમાં જ અમારો વાર્તાલાપ શરૂ થયો. અર્ધો—| પોણો કલાક અથવા વધારે વાર્તાલાપ ચાલ્યો હશે.
[ ૭
ખૂબ ખૂબ સદ્ભાવથી નિખાલસભાવે મુક્ત–મને વાતો થઈ.
વાસુદેવાનંદજીને મેં પૂછ્યું કે તમે પાસે પાસે જ રહો છો. પરસ્પર મળો છો? કંઈ વાતો કરો
છો? જવાબમાં કહ્યું બિલકુલ મળતા નથી. કોર્ટમાં કેસ પણ સ્વરૂપાનંદ સરસ્વતી સાથે ચાલે છે. મેં પૂછ્યું કે આમ કેમ? તમે તો અદ્વૈતવાદી છો. મને નિખાલસ દિલે હસતાં હસતાં કહ્યું કે અત્યારે તો ‘ગાત્ સત્યમ્ બ્રહ્મ મિથ્યા બ્રહ્મ સત્યમ્ ગન્નિધ્યા’ આ તો શાસ્ત્રોની વાત છે. આવતા વર્ષે મહા મહિનામાં પ્રયાગ (અલ્હાબાદ)માં કુંભમેળો છે. લગભગ ચાર કરોડ માણસો આવશે મેળામાં એવી તેમની ધારણા છે. અમને ખાસ આમંત્રણ આપ્યું કે તમે મેળામાં જરૂર જરૂર આવજો. તમને સ્વતંત્ર રહેવા આદિની વ્યવસ્થા હું જરૂર કરાવી આપીશ. અમને પ્રસાદ લેવા ખાસ આગ્રહ કર્યો.