________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ વર્ષ : ૨ અંક ૪, ૧૬ ફેબ્રુઆરી ૨૦૦૨]
[૧૩
કોઈએ કરેલા ઉપકાને ભૂલવો નહિ, આપણે કરેલા ઉપકારણે યાદ કQો નહિ
સજ્જન સંહિતાનો પહેલો મંત્ર પરોપકારના | ખરાબ બોલતો નથી અને કદાચ ક્યારેક કોઈનું ગુણગાન ગાનારો હોય છે. પોતાના સુખ માટે તો ખરાબ બોલે તો લજ્જા, ખેદ અને પશ્ચાત્તાપ કર્યા આ દુનિયામાં ક્યો માનવી જીવતો નથી? જે | વિના તો નથી જ રહેતો! કોઈ તેને છેતરી જાય બીજાના સુખ માટે જીવવા લાગે છે તે સજ્જન | એટલો ભોળો ન હોય તો પણ કોઈને છેતરે નહિ કહેવાય છે. સર્જનનો જીવનમંત્ર હોય છે– એટલો ભલો તો તે જરૂર હોય છે. મશહુર કવિ કોઈએ આપણા પર કરેલા ઉપકારને કદી ભૂલવો | દાગ' કહે છેનહિ અને આપણે કોઈના પર કરેલા ઉપકારને જ કામ નહીં ગોંસા રૂાનો મુશ્ચિત્ત હૈ કદી પણ યાદ કરવો નહિ! ન હિ પ્રભુપારણમ્ |
दुनियामें भला होना, दुनिया का भला करना । અપેક્ષા સસ્તુ વિદ્ય-ઉપકારના બદલાની અપેક્ષા
સંસ્કૃત કવિની સલાહ છે–પૃથ્રીત રૂવ શે નથી રાખતા. જેમ ગ્રંથોને ગોખી નાખવાથી જ્ઞાની નથી થઈ જવાતું તેમ ગુણાલાપ કરવાથી
મૃત્યુના ઘર્મ મારે-મૃત્યુએ તારા વાળ પકડેલા
છે અને તેના શક્તિશાળી હાથથી તને અદ્ધર સજજન નથી થઈ જવાતું. સજ્જન સહજ રીતે |
ઉઠાવે એટલી જ વાર છે એમ સમજીને તું ધર્મનું સગુણ સંપન્ન હોય છે. તેના સગુણ અને
આચરણ કર. ફારસી કવિ શેખ સાદીની સલાહ સદાચારની સુગંધ દૂરથી પણ આવતી રહે છે.
પણ ધ્યાનમાં લેવા યોગ્ય છે. સજ્જનની બુદ્ધિ તીક્ષ્ણ હોય છે પણ મર્મભેદી નહિ, કર્મ તેજવી હોય છે પણ શાંતિથનક નહિ,
"खैरे कुन ऐ फलां ब गनीमत शुसार उम्र । મન ઊષ્ણ હોય છે પણ તાપ આપનારું નહિ,
जां पेश्तर कि बांगवर आयद फलां न मांद । વાણી સરસ હોય છે પણ જુઠ્ઠાણાભરી નહિ. તે ' હે ભદ્ર પુરુષો! ઉદ્ધોષક આવે અને જાહેર પોતાના નાનામાં નાના દોષને અને બીજાના | કરે કે ફલાણી વ્યક્તિ હવે આ દુનિયામાં રહી નથી નાનામાં નાના ગુણ જોઈ શકે છે. તે કોઈનું કડવું એ પહેલાં તું ભલાઈ કર. તારું જેટલું પણ આયુષ્ય બોલતો નથી અને પોતાના વિશે બોલાયેલું કડવું | બાકી રહ્યું છે અને એની ગનીમત સમજ.'' સાંભળી શકે છે. તે પૈર્યવાન હોવાથી ક્રોધ પર રશિયન રાજા નિકોલસના રાજ્યકાળ કાબુ રાખી શકે છે અને પ્રજ્ઞાવાન હોવાથી કોઈનું | દરમિયાન એક ગરીબ સૈનિક તેની બેરેફસમાં આંધળું અનુકરણ કરતો નથી.
અત્યંત ચિંતાગ્રસ્ત દશામાં બેઠો હતો. તેના માથે સજજન સત્યદર્શી અને સત્ય–વાદી હોય | ખૂબ દેવું થઈ ગયું હતું અને તે ચૂકવવા માટે તેની છે. તેના ગુણો પાર-દર્શી અને પાર–ગામી હોય | પાસે કોઈ રસ્તો ન હતો. તેણે એક કાગળ પર છે. સજ્જન સામાન્ય રીતે તો ગુસ્સો કરતો જ, તે બધાની યાદી બનાવી અને તેની નીચે લખ્યુંનથી, તે ક્યારેક ગુસ્સો કરે છે તો કોઈનું ખરાબ | કોણ આની ભરપાઈ કરશે?” પછી તે થાક અને વિચારતો નથી, તે કયારેક કોઈનું વિચારે તો તેનું | હતાશાને કારણે સૂઈ ગયો. એટલામાં એવું બન્યું
For Private And Personal Use Only
