Atmanand Prakash Pustak 096 Ank 11 12

Author(s): Pramodkant K Shah
Publisher: Jain Atmanand Sabha Bhavnagar

Page 5

સપ્ટેમ્બર -એકબર : ૯૯ ]
દીવાળી પર્વનું મહત્વ
અને રિદ્ધિ-સિદ્ધિ
મુનિરાજ શ્રી લક્ષ્મીસાગરજી મહારાજ
|
(ચૂડા)
દિવાળી પર્વના દિવસોમાં ભગવાન મહાવીર શાલિભદ્રની રિદ્ધિના મૂળમાં તેની દાનવૃત્તિ પ્રભુના આદેશ-ઉપદેશને ધ્યાનમાં રાખી જ્ઞાન- કારણભૂત હતી. પૂર્વજન્મમાં જ્ઞાન અને સંસ્કાર દશને ચારિત્રની આરાધનાના ચોપડાનું આપણે ન હોવા છતાં, માતા પાસે રડી રડીને ખાવા સહુ શારદા પૂજન કરીએ અને જીવન ધન્ય માટે તૈયાર કરાવેલી ખીર, જરાએ આંચકે બનાવીએ
ખાધા સિવાય મુનિરાજના પાત્રામાં ઉલ્લાસ અને લૌકિક દષ્ટિએ દીવાળીની પ્રવૃત્તિ માટે ભાવપૂર્વક વહેરાવી દીધી હતી. શાલિભદ્ર જુદા જુદા અનેક હેતુઓ પ્રસિદ્ધ છે, પરંતુ
- રિદ્ધિ-સિદ્ધિ મેળવવા અથે આ ક્રિયા ન કરી લોકોત્તર દષ્ટિએ જેનદશનના મંતવ્ય પ્રમાણે ઉS
હતી પણ નિમમતા અને ભક્તિભાવે આ કાર્ય દિવાળી પર્વના પ્રવર્તનનું મુખ્ય કારણ શ્રમણ
કર્યું હતું. જેના ફળરૂપે રિદ્ધિ ન ઇચ્છી હોવા ભગવાન મહાવીર પ્રભુનું નિર્વાણ છે.
' છતાં બીજા જન્મમાં તેને તે પ્રાપ્ત થઈ હતી. દિવાળીના દિવસે ચોપડા પૂજનની શરૂઆત
અભયકુમારની બુદ્ધિના મૂળમાં તેની પિતૃ
ભકિત મુખ્ય કારણરૂપ હતી. જન્મથી જ વિરક્ત કરતાં જેન વેપારીભાઈઓ ગૌતમસ્વામીની
હોવા છતાં તેના પિતા શ્રેણિક પ્રત્યે તેની ભક્તિ લબ્ધિ, શાલિભદ્રની રિદ્ધિ અને અભયકુમારની
અને ભાવ અનન્ય હતાં. સંયમી, તપસ્વી અને બુદ્ધિ તથા કયવન્ના શેઠ જેવા સૈભાગ્ય માટેની
- વિરાગી હોવા છતાં અભયકુમારે પિતાના પિતાની માગણી કરે છે. આ માગણી તે ઉત્તમ પ્રકારની
કોઈ પણ ઈચ્છાને અતૃપ્ત રહેવા દીધી ન હતી. છે. વસ્તુની પ્રાપ્તિ માટે માત્ર ઇચ્છાની નહીં
નહી રામની દશરથ પ્રત્યેની ભક્તિ અને ભીમ પણ સાથોસાથ ઉપાસનાની પણ આવશ્યક્તા છે પિતામહના મહાન ત્યાગ કરતાં પણ અભય.
ગૌતમસ્વામીએ અનેક લબ્ધિઓ પ્રાપ્ત કરી કુમારની પિતા માટેની નિમળ કત્તવ્ય બુદ્ધિ હતી, પણ તેની પાછળ મહાન તપની આરાધના વધારે પ્રશંસાપાત્ર છે. હતી. તપ કર્યા સિવાય ચોપડામાં ગૌતમસ્વામીની યવન્ના શેઠના સૌભાગ્યની માંગણી કરનારાલબ્ધિ પ્રાપ્ત થજો એમ લખવાથી લબ્ધિઓ એમાંથી ઘણા વેપારી ભાઈઓને તેમના જીવનની પ્રાપ્ત થતી નથી જેને લબ્ધિ જઈએ તેણે તપ માહિતી પણ નહીં હોય. રાજગૃહમાં ધનેશ્વર કરવું જ રહ્યું. આવા શુદ્ધ તપની સાથે સાથે નામના શેઠને ત્યાં પુત્રનો જન્મ થયો અને સ્વસ્થતા, પ્રસન્નતા અને વિશુદ્ધતા આપોઆપ તેનું નામ કૃતપુણ્યક પાડયું પુણ્ય કહીને, આવતાં જ જાય છે. આવા તપસ્વીઓ માગે કે પુણ્ય ભેગવતાં જ બાળક જન્મ્યા એટલે તેનું ન માગે તે પણ લબ્ધિઓ તેને મળે જ છે. કૃપુણ્યક નામ યથાર્થ જ હતું. જન્મથી જ