Book Title: Atmanand Prakash Pustak 095 Ank 09 10 Author(s): Pramodkant K Shah Publisher: Jain Atmanand Sabha Bhavnagar View full book textPage 4
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir [ શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ MANSI, DYS/RE I NE સમાજોદ્ધારકને મૂળ મંત્ર ૬ (હસ્ત ૨ ) અનુ. લેખકઃ ડો. કુમારપાળ દેસાઈ (ગતાંકથી ચાલુ) યુગદર્શ આચાર્ય શ્રી વિજયવલ્લભસૂરીશ્વરજી મ.સા.ના વિચારોએ ચીલાચાલુ સમાજને એક નવું દર્શન આપ્યું હતું. અહીં એક વિકટ સમસ્યા પર એમણે વેધક પ્રકાશ પાડ્યો છે. આ લેખ યુગદશ આચાર્યશ્રીની વ્યાપક દષ્ટિ અને સમસ્યાના વાસ્તવિક ઉકેલ માટેનું દર્શન પૂરું પાડે છે. હિંદીમાં અપાયેલા એમના આ વાતને જાણીતા લેખક ડો. કુમારપાળ દેસાઈએ અનુવાદ કર્યો છે. આ વિચારોનું તલસ્પર્શી અવગાહન કરવા વાચકોને વિનંતી છે. પંડિતરાજ જગન્નાથે “ભામિની વિલાસ”માં આ દષ્ટિએ આત્મારની સાથે સમાજે રાજહંસને સંબોધિત કરીને આ સંદર્ભમાં એક દ્વારા પ્રયત્ન કરે એ સાધુઓ માટે અનુચિત સુંદર અન્યક્તિ કહી છે. નથી. સંસારને બગાડનારાં અથવા તે સંસારમાં भुक्ता मृणालपटली भवता निपीतान्यम्बूनि - ફસાવનારાં કાર્યોમાં પ્રેરણા આપવી અથવા તે साना यत्र नलिनानि निषेवितानि । २१ . સ્વય એમાં ફસાઈ જવું, એને સાંસારિક કાર્યોમાં रे राजहंस ! वद तस्य सरोवरस्य પડવું કહેવાય, પરંતુ સંસારને ધર્મકાર્ય તરફ कृत्येन केन भवितासि कृतोपकारः ।। વાળ અથવા શુભ કાર્યોમાં જેડીને તેને સુધાર એને સાંસારિક કાર્યમાં ડૂખ્યા, તેમ હે રાજહંસ! જે સરોવરની કમળનાળાનો કહેવાય નહીં. તે ઉપભેગ કર્યો, જેનું તે જળ પીધું, અને બીજી વાત એ છે કે સાધુઓએ તે વિશ્વજ્યાં કમળનું સેવન કયું', એ સરોવરના સમસ્તના આત્માઓના ઉદ્ધાર માટે પ્રયત્નશીલ ઉપકારને બદલે તું કયા કાયથી ચૂકવીશ?” થવાનું છે, ત્યારે એમાં સમાજના આત્માઓને આ અતિ સાધુરૂપી રાજહંસને હૂબહૂ ઉદ્ધાર તે આપોઆપ સમાવેશ પામે. કેટલીક લાગુ પડે છે. સાધુએ સમાજરૂપી સરોવરમાં વ્યક્તિઓનો આત્મોદ્ધાર શક્ય છે, પણ સમગ્ર રહીને તેની પાસેથી આહાર–પાણી લીધાં, સમાજના આત્માઓને ઉદ્ધાર કદાચ અશકય સંયમના અન્ય સાધન પ્રાપ્ત કર્યા, સમાજમાંથી ગણાય. એક વ્યક્તિ સુધરવાથી આખો સમાજ આદર-સત્કાર મેળવ્ય, ધમમાં સહગ પ્રાપ્ત સુધરી જ નથી, આથી એક કે અનેક કર્યો, તેને પણ કવિ પૂછે છે કે, “હે સાધુ! વ્યક્તિઓને આત્મોદ્ધાર થવાથી, એને વ્યાપક તમે એ તે બતાવે કે સમાજના એ ઉપકારના રૂપ આપવાથી અથવા તે આમોદ્ધારનું બદલામાં કયુ સુકૃત્ય કરીને સમાજના ઉપકારમાંથી સામાજીકરણ કરવાથી એટલે કે આત્મોદ્ધારને તમે ઋણમુક્ત થશે?” સમગ્ર સમાજમાં ફેલાવે તે સમાજ દ્વાર છે. For Private And Personal Use OnlyPage Navigation
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20
