Atmanand Prakash Pustak 087 Ank 04

Author(s): Kantilal J Doshi, Prafulla R Vora
Publisher: Jain Atmanand Sabha Bhavnagar

Page 8

નિરંતર ઉત્પન્ન જ થયા કરે તો પછી બધી સમાય માંથી જાગ્રત બની ધર્મ પુરુષાર્થ માટે ઉધત બને
ક્યાં? માટે મનનું સમાધાન ન થતાં બીજી વાર છે, ઘણુ મનુષ્યો તે સંસારના તમામ સુખો અને ભગવાનને પ્રશ્ન કરે છે કે, “ભયવંકિતત્ત ?' તે સંબંધને સંપૂર્ણ ત્યાગ કરીને સાધુ કે સાવી ભગવાન કહે છે કે, વિગમેઈવા! નાશ પણ પામે બની જાય છે. જે મનુષ્યની શક્તિ સર્વ ત્યાગ છે તે તત્વ વળી ગણધરો આ ઉત્તર સાંભળીને કરવાની ન હોય, તેઓ સર્વ ત્યાગના આદર્શ સાથે મનમાં વિચારે છે કે, જો આમને આમ જગતની શ્રાવક ધર્મ (શુદ્ધ શ્રદ્ધા સાથે બાર સ્વીકારવાને) વસ્તુઓ સદા ઉત્પન્ન થયા કરે અને નાશ પામ્યા સ્વીકારે છે. આમ તીર્થકર ભગવતેની સચોટ કરે તે શું કેઈ સ્થાયી તત્ત્વ જ જગતમાં નહીં દેશનાથી હજારોની સંખ્યામાં સાધુઓ અને હોય? એટલે પુન: શક્તિ બનેલા પ્રમુખ શિષ્યો લાખોની સંખ્યામાં શ્રાવક બને છે. ભગવાનને પ્રશ્ન કરે છે કે “ભયકં કિતત્ત?” તે આ તીર્થકર દે બાર પર્વદા સમક્ષ રોજ તેના જવાબમાં ભગવાન ફરમાવે છે કે “દુધવા” સવાર-સાંજ એકેક પ્રહર દેશના આપે છે, આ સ્થિર પણ છે. આ છેલ્લો જવાબ પરમાત્માના ઉપદેશનું કાર્ય ઠેઠ પિતાના નિર્વાણ સુધી કરે છે, શ્રીમુખેથી સાંભળીને ગણધરના હૃદયમાં એકદમ આ તીર્થ કર દેવેનું મુખ્ય કાર્ય મોક્ષ માર્ગને તત્વને પ્રકાશ થઈ જાય છે. સાચું તત્ત્વ હાથમાં ઉપદેશ આપવાનું હોય છે. તે માટે તેઓ દાન, આવી જાય છે. આ ગણધરીના ત્રણ વારના ત્રણ શીલ, તપ અને ભાવ આ ચાર પ્રકારનો ધર્મ પ્રશ્નો અને તેના પરમાત્માએ આપેલા ત્રણ જવાબ જગતને બતાવે છે. તેનું નામ ત્રિપદી કહેવાય છે. આ ત્રિપદી એટલે
દાનમાં –અભયદાન, સુપાત્રદાન અને જ્ઞાનદાન સકલ જ્ઞાનને બજાને ખેલવાની મુખ્ય ચાવી,
કરવાનું. આ સકલ જ્ઞાનને ખાને ખેલવાની મુખ્ય ચાવી જ તક તીર્થકર ભગવાન ગણધરના હાથમાં મકી શીલમાં - વ્રત-નિયાનું નિમેળ પાલન કરવાનું. ૬ ઇ આ ચાવી વડે ગણધરો સકલ દ્વાદશાગી તપમાં-અનશનાદિ બાર-પ્રકારને તપ કરવાનું. રૂપી પ્રજાને ખેલી નાખે છે. ચાવી હાથમાં આવ્યા ભાવમાં-ઉત્તમ ભાવના રાખવાનું. પછી ખજાને ખેલતા કેટલી વાર લાગે ? આ સમ્યગદર્શન, સન્મજ્ઞાન અને સમચારિત્ર ગણધરો આ ત્રિપદી રૂપ ચાવી હાથમાં આવતાં એજ એક મોક્ષને માર્ગ છે એવું દૃઢપણે ફર. સકલ શાસ્ત્રની રચના ૪૮, મિનિટની અંદર કરે માવે છે. છે. ગણધરોએ રચેલા સકલ શાસ્ત્રને જગત સમક્ષ તે ઉપરાંત જીવ, અજીવ, પુષ્ય, પાપ, આશ્રવ, પ્રમાણિ તરીકે (સત્ય તરીકે) પુરવાર કરવા ખુદ સંવર નિરા. બંધ અને મસ, આ નવ તત્ત્વોને અન્તજ્ઞાની તીર્થકર ભગવાન પોતે સિંહાસન પરથી અનકવવાદની શૈલીથી પ્રકાશિત કરે છે. ઊભા થઈને ઇદ્રોએ તૈયાર રાખેલા સુગંધી ચૂર્ણને તે સિવાય આ વિશ્વને કઈ કર્યા નથી, આ થાળ તેમાંથી મુઠું ભરીને નત મસ્તકે ઊભા રહેલા વિશ્વ વન વિશ્વના દ્રવ્યો અનાદિ કાળથી છે અને દરેક ગણધરના મસ્તક ઉપર નાખે છે અને ગણ- અનંત કાળ સુધી રહેવાનાં છે, ચાર ગતિમય ધરોને દ્રવ્ય, ગુણ, પર્યાયથી આ રચેલી દ્વાદશાંગીની સંસાર દુઃખ પૂષ્ણુ છે, વિષય ભાગે એ જ સકલ અનુજ્ઞા (આજ્ઞા) આપે છે. આ ગણધરોએ રચેલી દુ:ખનું મૂળ છે, વિષય ભેગો ત્યાગ એ જ દ્વાદશાંગી એજ જિનેશ્વરદેવના ધર્મશાસનને મુખ્ય સકલ સુખનું મૂળ છે. પ્રમાએ આને કટ્ટો આ ધાર છે. આ તારક તીર્થકરોની દેશના અમોઘ શત્રુ છે, તેનાથી સદા સાબદા રહેવું. કામ, કધ, હાથ છે, તેથી મોટા ભાગના શ્રોતાઓ મેહ નિદ્રા લેબ, એ ભવ વૃક્ષાનું મૂળ છે. સંસારક આત્મા
આત્માનંદ પ્રકાશ