________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
પંચ સૂત્ર સારા
(આ અંકમાં અન્યત્ર પૂજ્ય મુનિશ્રી જખ્ખવિજયજી દ્વારા સંપાદિક-સંશોધિત પંચસૂત્રકમનો પરિચય આપ્યો છે. તેજ ગ્રન્થમાંથી પૂજ્ય મુનિશ્રીએ આપેલ ટૂંક સાર અહીં આવે છે)
પંચસૂત્રક ગ્રન્થમાં મૂખ્ય પાંચ સૂત્રો છે, રુચિ થયા પછી શું શું કરવું જોઈએ, તેનું સમગ્ર ગ્રન્થમાં અત્યંત વ્યવસ્થિત રીતે, જીવનની વિસ્તારથી વર્ણન છે. ધર્મ ગુણાનું ઉત્તમ સ્વરૂપ વ્યાવહારિક તથા આધ્યાત્મિક બાજુને લક્ષમાં અને દુર્લભ પણ વિચારીને શ્રાવકે પાંચ અણુવ્રતે રાખીને, વિચારો રજુ કરવામાં આવ્યા છે. એક અત્યંત ભાવપૂર્વક સ્વીકારવા જોઈએ. સ્વીકારીને એક સૂત્રમાં તે તે વિષયનું ખૂબ જ ગંભીરતા તેનું પાલન કરવું જોઈએ. હંમેશા પ્રભુની આજ્ઞાને પૂર્વક વિસ્તારથી નિરૂપણ કરવામાં આવ્યું છે. જીવનમાં સ્વીકારવી જોઈએ. આજ્ઞા મહાન વસ્તુ પાંચેય સૂત્રમાં જીવનના સનાતન સત્યો એવી છે. આજ્ઞા દોષને દૂર કરીને મોક્ષ સુધી પહોંચાસુંદર રીતે વર્ણવેલા છે કે આપણે એના વિશિષ્ટ ડનારી છે. અધમમિત્રને સંબંધ ત્યજી દેવો શબ્દ અને સ્વાદુવાદ શૈલીથી વિવેકપૂર્ણ વર્ણન જોઈએ. લોગવિરૂધને ત્યાગ કરવો જોઈએ. લોકે ઉપર પદ પદે અત્ય ત મુગ્ધ થઈ જઈએ તેવું ઉપર દયા લાવીને પણ, લોકેને ધમ ઉપર અદ્ભુત તેમાં વર્ણન છે.
અભાવ ન થાય એ રીતે ધર્મી માણસે વર્તવું આ પંચસૂત્રને સાર અત્રે આપવામાં આવે જોઈએ. ધર્મમિત્ર સાથે સંબધ કરવું જોઈએ છે. પંચસૂત્રમાં પાંચ સૂત્રો નીચે પ્રમાણે છે. ગૃહજીવનને ઉચિત આચારોમાં પણ, પિતે
સ્વીકારેલા ધર્મને ઉચિત વ્યવહાર કરવો જોઈએ. (૧) પાપપ્રતિધાત ગુણબીજાધાન સૂત્ર
શ્રાવકનું જીવન કેવું હોવું જોઈએ શ્રાવકે કેવી ( ) સાધુધર્મ પરિભાવના સૂત્ર
રીતે વ્યાપાર આદિ કરવા જોઈએ ઈત્યાદિ અનેક (૩) પ્રવ્રય ગ્રડણવિધિ સૂત્ર
વાતોનું અતિ સુંદર વર્ણન આ બીજા સૂત્રમાં (૪) પ્રવ્રજયા પરિપાલના સૂત્ર
છે. સ સારનું અને ધર્મનું સ્વરૂપ વિચરતાં, (૫) પ્રજયાફલ સૂત્ર
જીવનમાં સાધુધર્મ સ્વીકારવાની તીવ્ર અભિલાષા
પ્રગટે એ સ્વાભાવિક જ છે. માટે આનું નામ સાધુ પ્રથમસૂત્રમાં સંસારના સાચા સ્વરૂપને વણ- ધમ પરિભાવના સૂત્ર (સાધુધર્મની પ્રાપ્તિના વતા વીતરાગ સવે ગેલેકયગુરુ રહે ત પ ઉપાયભૂત પદાર્થને સૂચવનારૂં સૂત્ર )છે. માત્માને નમસ્કાર કરીને સંસારનું સ્વરૂપ વર્ણવીને
(૩) ત્રીજા સૂત્રમાં સાધુધર્મના લાભે સમસંસાર પરિભ્રમણ અંત લાવવા માટે ચતુઃ
જ્યા પછી, સાધુધર્મને પ્રાપ્ત કરવા માટે કેવું શરણ ગમન આદિ શું શું અને કેવી રીતે કર
પવિત્ર જીવન જીવવું જોઈએ અને સાધુધર્મનો વાની જરૂર છે અને તેથી શું શું ફળ પ્રાપ્ત
કેવી રીતે સ્વીકાર કરવા જોઈએ. તેનું વિસ્તારથી થાય છે એનું વિસ્તારથી વર્ણન છે. આ સૂત્રમાં
અત્યંત સુંદર વર્ણન છે. સાધુપણ ગ્રહણ કરવા તેના નામ પ્રમાણે ખરેખર પાપને પ્રતિધાત કરી.
ઈચ્છનારનું જીવન એવું હોવું જોઈએ કે એનાથી ને ગુણના બીજેનું આધીન કરવાની રીત બતાવી
કેઈને ય સંતાપ ન થાય, ખાસ કરીને માતા
પિતાને તે સંતાપ ન જ થવે જોઈએ. દીક્ષા બીજા સૂત્રમાં, ધર્મગુણને સ્વીકાર કરવાની લેતા પહેલાં માતા-પિતાને કેવી રીતે સમજાવવા
૪૪)
[આત્માનંદ પ્રકાશ
For Private And Personal Use Only
