Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
www.kobatirth.org
આ માનદ્ર
માનદ્ તત્રી શ્રી કાતિલાલ જે. દોશી એમ, એ.
પ્રકાશક : શ્રી જન આત્માનંદ સભા-ભાવનગર,
પુસ્તકે :- ૮૪
આતમ સ’વત ૯ર વીર સંવત ૨૫ ૧૩ વિકેમ સ’વત ૨ ૦ ૪૩ :
- જાન્યુઆરી - ૧૯૮૭
e
અ કે :
૩
For Private And Personal Use Only
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
અ નુ ક્ર મણિ કા
ક્રમ
લેખ
(૧) આત્માને પરમાત્મા બનાવનારી
આરાધના
(૨) કણુ પિશાચિની
(૩) શ્રી પ ́ચસૂત્રકમ એક પરિચય
(૪) ભગવાન મહાવીરની તલસ્પર્શી અહિંસાની દૃષ્ટિ
(૫) ૫ંચસૂત્રને સાર
(૬) સમાલેાચના
(૭) સમાચાર
લેખક
પૃષ્ઠ
પ. પૂ. આ. મ. શ્રી કુ ંદકુ દસૂરીશ્વરજી મ. સા. ૩૩
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
લે, શશીકાન્ત મ. મહેતા
લે. કે. જે. દોશી
રાસત મુનિશ્રી નગરાજશ્રી
આ સભાના નવા આજીવન સભ્યા
શ્રી રસીકલાલ હીરાચંદ શેઠ-ભાવનગર શ્રી ભેગીલાલ ભાણજીભાઈ શાહ-ભાવનગર
... શ્રી હર્ષદરાય હીરાલાલ શાહ-ભાવનગર
સભા સમાચાર
શ્રી જૈન આત્માનંદ સભા યાજિત
For Private And Personal Use Only
૩૯
૪૧
૪૨
૪૪
૪
૪૮
ઘેાઘા
તી
ચાત્રા
સવંત ૨૦૪૩ના માગશર શુદ ખીજી તેરશને રવિવાર તા. ૧૪-૧૨-૮૬ના રાજ ધાબા તી ઉપર યાત્રા કરવા જવા માટે આ સભાના સભ્યાને આમંત્રણ આપવામાં આવ્યુ હતુ. બહુ જ સારી સ ંખ્યામાં સભ્યોએ લાભ લીધા હતા. સવારના આવેલ સભ્યાને ચા-નાસ્તો વિગેરે આપવામાં આવ્યા હતા. આવેલ સભ્યાએ સ્નાત્ર ભણાવ્યું. રાગ રાગણી પૂર્વક પૂજા ભણાવવામાં આવી. અપેારના આશરે ત્રણેક વાગે સમૂહમાં સહુએ આન પૂર્ણાંક ભાજન લીધુ હતુ. આવા અનુપમ લાભ આપનાર સખી ગૃહસ્થાના રૃમ જ આભાર. ૮ નવખ ́ડા પાર્શ્વનાથ જયવંત રહેા ”
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
श्रीमायानंघ નદ
તંત્રી : શ્રી કાન્તિલાલ જે. દેશી એમ. એ. વિ. સ’. ૨૦૪૩ પાષ : જાન્યુઆરી-૧૯૮૭
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
વર્ષ : ૮૪]
આત્માને પરમાત્મા બતાવનારી આ૨ાધ,6.
પરમોપકારી શાસ્ત્રકાર ભગવતા કુમાવે છે કે પ્રભુના નામના જાપથી, પ્રભુની આકૃતિના દર્શન, પૂજન પાનાદિથી તથા પ્રભુમાં રહેલ ઉત્તમોત્તમ કરણા પરોપક્રારાદિ ગુણ્ણાના અનુચિંતનથી પ્રભુની સાથે સાધકના સંબંધ સારી રીતે બધાય છે. અને તે દ્વારા સાધક જ્યારે
♦ લે. પ. પૂ. આ. મ. શ્રી કુંદકુંદસૂરીધરજી મ. સા.
[ અક : ૩
જે વસ્તુ યા વ્યક્તિના અભાવ યા વિરહ માણસને સાતતા હાય છૅ, તે વસ્તુ ય। વ્યક્તિના જાપ તેજપતા હોય છે.
સર્વ પ્રકારના જપમાં પરમ તારકશ્રી અરિર્હંત પરમાત્માના “નમા અરિહંતાણું”” નામના જપ શ્રેષ્ડ છે, કારણ કે આ જપ જીવનાં ખપને અભેદમાવ સુધી પહોંચ છે, ત્યારે પોતે જ પર-પૂરા કરે છે. તેવી સ્વાભાવિક તેની શકિત છે. માત્મ સ્વરૂપ બની જાય છે.
ઉપકાર. આ વિધાન પર આપણે ઉંડાણુથી વિચારીએ :
પહેલા પ્રભુના નામના જાપની વાત છે. જેને જેના ખપ, તેને તેના જપ” જપ એ માત્ર શાબ્દિક ક્રિયા નથી, પર‘તુ તેની ભીતરમાં સ.ધકને પ્રભુ માટેના ભાવ પણછે. હાયછે.
જાન્યુઆરી ૮૭|
જપના મુખ્ય પ્રકાર ત્રણ છે, માનસ, ભાષ્ય અને ઉપાંશુ
For Private And Personal Use Only
જપની શરૂઆત ભાષ્ય જપથી થાય છે, તે માનસમાં પહેાંચ્યા પછી છેલ્લા અજપાજપમાં ઢળે છે. શ્વાસ જેટલું સહજ રીતે ૫૨માત્માનું નામ ચાલુ રહે તેને અજપાજપ હે છે.
[૩૩
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
જપ માટે યોગ્ય સ્થળ, વાતારણ, આસન જમે છે, તેમાં વધુ સુદઢતા શ્રી જિન પ્રતિમાના તથા ઉપકરણે જરૂરી છે..
દર્શન કરવાથી આવે છે. તેમજ જપ પૂર્વે શિવમસ્તુ સર્વ જગતની એટલે મુક્તિપિપાસુ આત્મા કેવળ દર્શનથી ભાવના વડે ચિતને શુદ્ધ કરવું પડે છે. શુદ્ધ ન ધરાતા પૂજામાં પરોવાય છે. વસ્ત્ર પર રંગ બરાબર બેસે છે. તેમ શુદ્ધ ચિત
પ્રભુની પૂજા કરવા મળે તેના પર જાપની છાપ બરાબર ઉપસે છે અને એ
યાળો ક્યા અવસર હોઈ શકે? એમ ચિંતવતે જાપ ત્રિવિધ તાપનું નિવારણ કરે છે.
મુમુક્ષુ હાથમાં કળશ લઈને પ્રતિમાજીને પ્રક્ષાલ જે સાધકને ભગવાનના નામને જાપ ગમ કરે છે ત્યારે તેના રૂંવાડે રૂંવાડે ભાવ શીતળતાની છે. તેને તેમની મુર્તિના દર્શન સિવાય ચેન લહેર ફેલાઈ જાય છે. પૂજા માટે ચંદન કેસર નથી પડતું.
ધસતાં તેને પ્રજાને ભાવ એ ઉગ્ર બને છે કે શ્રી અરિહંત પરમાત્માની પરમ કલ્યાણકારી ભવભવનાં સંચિત ઘણું કર્મોનો કચ્ચરઘાણ ભવ્યતમતાનું અનુપમ દર્શન તેમની મૂતિના નીકળી જાય છે અને જ્યારે તે કેસરની વાટકીમાં દર્શન કરવાથી થાય છે.
તે પોતાની શુદ્ધ આંગળીનો અગ્રભાગ બળે છે. તે મૂર્તિ શાન્તાકાર હોય છે, નિતંદ્ર મુદ્રા ત્યારે તેને હર્ષ સીમા તીત બની જાય છે. અને મંડિત હોય છે. પદ્માસનસ્થ હોય છે. સ્ત્રી સંગ પૂજા કરતાં તો તે નખશિખ ભક્ત બની જાય છે. રહિત હોય છે. શસ્ત્રાદિ રહિત હોય છે. તેની શ્રી જિન પ્રતિમાને સાક્ષાત્ શ્રી જિનરાજ સમગ્ર રચનામાં પરમાત્મભાવ હોય છે. પૂછવું ન તુલય કહીને શાસ્ત્રકાર ભગવતે એ આપણા ઉપર પડે કે સમતાભાવ કેને કહે તે સચોટ અનુ- જ અનહદ ઉપકાર કર્યો છે. ભવ તેના દર્શન કરનાર સાધકને થાય છે, અને તેમનું આ વિધાન સો ટચનું હોવાને - દર્પણ દેહનું દર્શન કરાવે છે. શ્રી જિન- સચોટ અનુભવ ભાવપૂર્વક ઉતમ દ્રવ્યથી પૂજા પ્રતિમા આત્માનું દર્શન કરાવે છે. એટલે દ. કરનારા મુમુને થાય છે. ણથી દૂર રહેનારા મહાત્માએ પણ શ્રી જિન પ્રત
ઉત્કૃષ્ટ શાન્તરસનો ઉત્કૃષ્ટ પરમાણુઓથી માના દર્શન કર્યા સિવાય અચિત જળ પણ બનેલી શ્રી જિનરાજની કાયા જેવી જ તેઓ - વાપરતા નથી.
શ્રીની પ્રતિમા હોય છે. એટલે તેના દર્શન કરનસીબ સારું હોય છે. તે પ્રભાતમાં સારા વાથી મેહના દળી આ વેરવિખેર થાય છે. માણસનું મેં જોવા મળે છે. તે પ્રભાતમાં આત્માને મોકળાશ પ્રાપ્ત થાય છે. શ્રી જિનરાજ તુલ્ય શ્રી જિન પ્રતિમાનાં દર્શન
શ્રી જિનપૂજા એ કુળાચાર હાથા ઉપરાંત કરનારા મહા ભાગ્યશાળી જ ગણાય. અપૂજ્ય પદાર્થોની પૂજા કરવાના મોહમાંથી
પ્રત્યેક મુમુક્ષુ સાધકને શ્રી જિન પ્રતિમા છેડાવવાનો ઉતમ આધ્યાત્મિક આચાર છે. પ્રત્યે અસાધારણ સનેહ હોય છે. એટલે તે ત્રિભુવનમાં પ્રયતમ શ્રી જિનરાજની પ્રતિ. હંમેશા એમ જ માનતા હોય છે કે શ્રી જિન- માની પૂજા કરનારા પુણ્યવંત સાધકને ક્રમશ: પ્રતિમાનાં દર્શન કરનારા ખરેખર મહા ભાગ્ય શ્રી જિનરાજમાં એ અવિચળ રાગ પેદા થાય શાળી છે.
છે કે તેની સમગ્રતામાં શ્રી જિનરાજ ભાવથી પ્રભુના નામના જપથી જે ભાવ-નિકટતા છવાઈ જાય છે. અને તે તેમાં ઓતપ્રોત થઈ
૩૪]
આત્માનંદ પ્રકાશ
For Private And Personal Use Only
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
'જાય છે. શરીરથી ભિન્ન એવા તે આત્મા પર· માત્મા રૂપે પેાતાને અનુભવે છે.
સાચી ધ્યાનદશાનું આ ચિત્ર છેક વૈચિ ત્ર્યના સમૂળ સંહાર કરવાની અસાધારણ શક્તિ આ પ્રકારના જિન ધ્યાનમાં છે.
યાનને અનલની ઉપમા છે તે સાચી છે. અને તેના અનુભવ ધ્યાતા ધ્યાનસ્વરૂપ બને છે. ત્યારે તેને થાય છે.
જિનઘ્યાનમગ્ન સાધકની પાંચ ઇન્દ્રિયા, દશ પ્રાણ સાત ધાતુ અને સાડા ત્રણ કરોડ રૂવાડા નિશદિન શ્રી જિનગુણ ગાવામાં મગ્ન રહે છે.
સ ગુણાના પ્રશ્ન ને પામેલા શ્રી જિનેશ્વર દેવના ગુણો ગણ્યા ગણુાય તેમ નથી. સ્વચ કેવલી ભગવતપણ તે ગુણેા પૂરા વર્ણવવાને સમર્થ હોવા છતાં તેનું વણ ન પુરૂ કરે તે પહેલાં તેમનુ ૮૪ લાખ પુનુ આયુષ્ય પણ પૂરૂ થઇ જાય છે, અને તે ગુણાનું વર્ણન અધુરૂ રહી જાય છે.
દા. ત. દેવાધિરવ શ્રી અરિહ ત પરમાત્માના પરા વ્યસનીપણાના ગુણ લે !
પાતાના છેલ્લા ત્રણ ભવ તા તેઓશ્રી પરા વ્યસનીપણામાં દીપાવે છે પણ તે પૂર્વના ભવા માં પ′ આ મહાન ગુણુની આગવી અસર તેમના સમગ્ર વન પર હાય છે.
ત્રણ ભવ એટલે કેટલા સમય તે વિચારા
અને પછી એ વિચારશ કે રાત-દિવસના ૨૪ કલાકમાંથી કેટલે સમય આપણે પરાથે ગાળી એ છીએ ?
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
અંગ એ ઉક્તિ અનુસાર પુત્તમ એવા શ્રી જિનરાજના ગુણ ગાવાથી અવગુણ જીવનમાંથી દૂર થાય છે અને ગુણ અગભૂત બને છે.
શ્રમણ ભગવાન શ્રી મહાવીરસ્વામીજીને ચ’ડકૌશિક સપે ડ'ખ દીધા પણ ક્ષમાસાગર પ્રભુજીએ તેા ‘બુમ બુજ્સ ચંડકેશિય' કહીને તેને પણ તાર્યાં.
આ ક્ષમાગુણ આપણામાં આજે કેટલેા, તેના ઉપર વિચાર કરવાથી ક્ષમાસાગર શ્રી અરિહંત પરમાત્માની ભક્તિ દળદાર બને છે.
ભાવાર્થ પણ એમ કહે છે કે પરમપદના અભિગિરૂમના ગુણ ગિરૂ ગાય' એ પ`ક્તિના લાષી સાધક પરમ ગુણસ પત્ન પરમાત્માના ગુણ ગાય છે ત્યારે જ તેના જીવને કળ વળે છે. તેના જીવમાં જીવ આવે છે.
ગુણનુ ઘર આત્મા છે. અને એ આત્મા આપણા શરીરરૂપી ઘરમાં રહેલા છે, છતાં આપણે આત્માના ગુણોને અ ંગભૂત નથી અનાવી શક્યા તે હકીકત એમ સૂચવે છે કે તમે સ ગુણસ’પન્ન પરમાત્માના શરણે જા !
ત્રિભુવનમાં કોઇ વ એવા નથી કે જે આપમેળે સર્વથા મુક્ત થયા હાય. તેમાં શ્રી અરિહંત પરમાત્મા અપવાદરૂપ હોવા છતાં તેઓશ્રીને પણ તરવા માટે પ્રવાહથી અનાદિ
શ્રી જિનશાસનનું આલંબન લેવુ' પડે છે. માટે
તેઓશ્રી તી કરપદ પામ્યા પછી ધમ દેશના આપવા માટે સમવસરણમાં સિંહાસન પર બિરાજતાં પૂર્વે ‘નમાં વિત્થસ’ બેલે છે.
આમ વિચારવાથી સળંગ ત્રણ ત્રણ ભવ
સુધી જગતના સર્વ જીવોના પરમ કલ્યાણની ભાવનાને જીવનમાં જીવનારા શ્રી અરિહંત પરમાત્મામાં અસીમ અનુરાગ જન્મે છે, ભકિત-તે હકીકતમાં શ્રધ્ધા બેસે. ભાવ જન્મે છે. પરમપૂજય ભાવ પ્રગટે છે.
શ્રી જિનભક્તિ વડે ભવસાગર સહેલાઈથી જિન ઉત્તમ ગુણ ગાવતાં ગુણ આવે નિજતરી શકાય છે. પણ તેમાં સ્ત્ર શક્તિના અહ
જાન્યુઆરી-૮૭]
[૩૫
અહી આ વાત એટલા માટે રજુ કરી છે કે આપણુને શરણાગતિનું મહત્વ બરાબર સમજાય તેમ જ આપ મેળે ભવસાગર નથી તરી શકાતા
For Private And Personal Use Only
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
રહે છે ત્યાં સુધી ભાવ ઐકય નથી સધાતુ, સાધક જ્યારે શ્રી જિનરાજના ભાવમાં નિજ ત્વને ઓગાળી દે છે ત્યારે જ તે પૂર્ણત્વને પામીને પરમાનદ અનુભવે છે.
ભાવ- કય ત્યારે સધાય છે, જયારે સાધક પેાતે પાતાના ચિત્તમાં શ્રી જિનરાજના ગુણા ધારણ કરે છે. આત્મામા રમણતા સધાય છે. જે પરમાત્મા રમણુતાના અંગભૂત છે.
ફુલથી સુગંધને અલગ નથી પાડી શકાતી, તેમ શુશુ અને ગુણી વચ્ચે અંક સધાય છે, ત્યારે સાધક સાધ્ય સ્વરૂપ બને છે.
પણ સુવાસને નિજ અ'ગભૂત બનાવવા માટે પુષ્પને ધરા સાથે આમૂલ સબંધ બાંધવા પડે છે, તેમ સાધકને સાધ્ય સ્વરૂપ બનવા માટે શ્રી અરિહંત પરમાત્માની આજ્ઞાને સમર્પિત થવું પડે છે.
શ્રી અરિહંતના ગુણની ગ’ગામાં અહિ શ સ્નાન કરવાથી સાધક પાતે દુન્યવી સ સબધાના ક્ષય કરતા કરતા લેાકાતર સબધની ભૂમિકા પ્રાપ્ત કરે છે,
ખાણાવળી જેમ લક્ષ્યને જ ત,કે છે, તેમ મુક્તિરસિક સાધકની આંખ પરમ આત્મામાં મંડાયેલી હાય છે.
તે આંખને તત્વષ્ટિ કહે છે. જે બધેથી તત્વને ગ્રણ કરે છે. અને જડમાં જરા પણ લેપાતી નથી.
જડ પદાર્થોના વિવિધ આવિષ્કાર રૂપ આલિ શાન બ ંગલા, હોટલો, નાટયગૃહા વગેરે તાકવા સુધ્ધામાં તેવી દૃષ્ટિવાળા સાધ્યની લાધવતા સમજે છે. ખરૂં મહત્વ સાધ્યનું યથાર્થ ગૌરવ
સાધક
સાચ
વવામાં છે
તરફ
નિજ
સાધ્ય પરમાત્માનું ગૌરવ આત્મા તેમના ઉપયાગમાં રહે છે, તેા જ સચવાય છે.
૩૬]
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
કામ-ક્રોધાદિ આત્માના ઉપયોગ કરી જાય યા તે-તે સધળા વિકૃત ભાવા પાછળ આત્માના ઉપયાગ થવા દેવા તે સાધક માટે ભયાનક
ભાવ-મૃત્યુ સમાન છે.
વ્ય-મૃત્યુ દેહનું થાય છે. ભાવ-મૃત્યુમાં આત્માનું પતન થાય છે, તે અધિક મલિન થાય છે.
જેની શક્તિ અચિત્ય છે. જેના મહિમાને પાર નથી. એ આત્મા જરા પણ મલિન થાય એવા વિચાર, વાણી તેમજ વનને જે ચલાવી લે છે તે મુક્તિમાર્ગમાં ટકી શકતા નથી, પણ આડે વાટે ફેકાઈ જાય છે.
સાચવવા જેવા આત્માને સમ્યક્ પ્રકારે સાચવીને જ પરમાત્મા બની શકાય છે.
આત્માને સાચવવા માટે મનને અંકુશમાં લેવુ પડે છે.
મનને અંકુશમાં લેવાના ઉપાય ‘નમ' છે, અરિહંત પરમાત્માનું બને છે ત્યારે આત્મા હાથતાત્પ કે મન જ્યારે પાતાનુ મટીને શ્રી માં આવે છે.
સાધક અને સાધ્ય વચ્ચેના સંબંધનું માધ્યમ નમા’ છે તેની પરિતિ દ્વારા સાધક સાધ્યને
પામે છે.
જેના જીવનમાં ‘નમા’ના સ્થાને ‘હુ’ છે, તે સાધક સાધના પથ પર એક ડગલુ પણ ચાલી શકતા નથી.
ભક્તિ લાગુ પડ્યાની નિશાની શી ? એ પ્રશ્નના ઉત્તરમાં અનુભવી મહાપુરૂષા ફરમાવે છે કે દવા લાગુ પડવાથી દ ઘટે છે, તેમ જ કાળકી નાબુદ થાય છે, તેમ ભક્તિ લાગુ પડવાથી અ` અને મમ પાતળાં પડે છે તેમજ કાળકો નાબુદ થાય છે.
શ્રી ભક્તામર સ્તત્રકાર ભગવ ́ત માટે જ ગાય છે કે:
For Private And Personal Use Only
[આત્માનંદ પ્રકાશ
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
મòતિ નાગ તવ સ`સ્તવન મર્યે, માર યતે તનુધિયાઽપિ તવ પ્રભાવાત્. પણ એમ નથી કહેતા કે આ ભક્તામર સ્તોત્ર હુ' રચી રહ્યો છુ', યા રચી શકયા છુ. સાધના માર્ગમાં આગળ વધ્યા પછી પણ સૂક્ષ્મ અહીંના અ ંશા તાફાની માતાવરણ ન સ શકે એટલા માટે શ્રી જિન શાસનમાં સમથ પૂર્વધર ભગવાને પણ આત્માની આરાધના કરવાનું વિધાન છે.
શ્રી જિનભક્તિ અસ્થિમજજાવત્ બને છે, ત્યારે જ સૂક્ષ્મ અહ' યાને માહના છેલ્લા દળીઆ નામશેષ થાય છે.
ચિતામાં
માટે શ્રેણિક-ભક્તિ વખણાય છે. ખળતા તેમના દેહુના હાડકામાંથી ‘વીર વીર’ વિન નીકળતા હતા.
અનુપમ એ ભક્તિએ તેમને ભાવિ તીર્થંકર પરમાત્મા બનાવીને એ પુરવાર કર્યુ કે ભાવ પૂર્વકની જિન ભક્તિ જે આપી શકે છે તે બીજું ફાઇ આપી શકતું નથી.
શ્રી જિન ભક્તિમાં આપણને ભાવ કેટલે ? કોહીનૂર હીરા તરફ હોય એટલા પણ
ખરા કે
નહિ ?
જાય છે. ધમકારા બે-તાલ બની જાય છે. પુત્ર અ*કડ બની જાય છે. જોઇ લેા જાણે જીવતુ નિશ્ચેષ્ટ પુતળુ,
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
એટલે આપણે સર્વ પ્રથમ આપણા જીવનનું સાધ્યું નકકી કરવુ જોઇએ.
શ્રી જિનવચનમાં નિષ્ઠાવાળા રા ધકનું સાધ્ય મુક્તિ જ હોય છે. કારણ કે મુક્તિ સિવાય બીજી કાઇ ઝંખના રાખવી કે લક્ષ્ય રાખવું તે માનથ ભવને છાજતુ' કૃત્ય નથી.
મુક્તિ સાધ્યું નકકી કર્યા પછી તે દિશામાં ચાલવુ પડે છે. ત્યાં ચાલવાની સાચી શક્તિ ક` મુકત શ્રી અરિહંતની ભક્તિ કરવાથી પ્રાપ્ત થાય છે.
સ
હું શ્રી અરિહ ંતના ભક્ત છું. એ વચન પણ જો તમે દિવસમાં ૧૦૮ વાર ખેલશે। તા પશુ તમારી આંતરવૃત્તિ ઉજમાળ બનવા માંડશે.
એવું અજબ કામણ શ્રી અરિહ`ત શબ્દમાં છે. જડ પુદ્ગલાના સવા બ્યામાહને હણવાની સ્વાભાવિક શક્તિ આ અરિહંત) શબ્દમાં છે. માટે આ શબ્દમાં રમણતા કરતા સાધક સર્વ
જીવાના મિત્ર બની શકે છે.
આ માનવ ભવ એ કેહીનુર હીરા સમાન છે. તેની શેાભા પરમાત્માની આજ્ઞામાં જડાઈ જવામાં છે. તેમ કહેવાને બદલે જો તેને દ્વેષના કીચડમાં રગદોળીશુ' તા મૂખ'ને ડાહ્યો હેરાવનારા મહા-મૂર્ખ ઠરીશુ
શાસ્ત્રો કહે છે કે પરમાત્માને તમારા શ્વાસ આપે! તે તમે પરમાત્માના શ્વાસરૂપ બની જશે. સાચા સાધક પરમાત્માની ભક્તિને જ પેાતાને તુ જીવન સમજે છે તેમ.
જ
જીવ જગતના પરમેશ્વર એવા શ્રી અરિહ‘તની ‘ભક્તિને મુક્તિનું અવંધ્ય ખીજ ૪હ્યું છે, તે રાગ-હકીકત સૂર્ય પૂર્વમાં ઉગે છે એ હકીકત જેટલી નકકર છે.
નું
માંટે વીય વત સાધક શ્રી અરિહ‘તને પેાતાહૃદય સાંપતા અચકાતા નથી. જેની સેવા કાઈ કાળે ફળતી નથી તે સાંસાર હૃદય સાંપવામાં વીરત્વ નથી, પણ કાયરતા છે. સ્વાથ છે, માહ છે.
માછલી જળ બહાર ફેંકાઇ જતાં તરફડવા માંડે છે તેમ સાચા સાધક પરમાત્માના ગુણની
માટે મહા વીર પુરૂષા મુક્તિમાર્ગની સાધના કરી શકે છે. સ્વાર્થના ત્યાગ કરી શકે છે. ગંગા બહાર નીકળતાં વેંત તરવા માંડે છે.મરણાંત ઉપસર્ગ આવવા છતાં સમાધિ ભાષ તેનુ' શરીર ભારે બની જાય છે. મન વ્યાકુળ ખની
જાળવી શકે છે.
જાન્યુઆરી−૮૭]
For Private And Personal Use Only
[૩૭
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
આવું મહા વીરત્વ પરમાત્માની ભકિત કર. માટે આસકિત પરમાત્મામાં કેળવવી જોઈએ, વાથી આવે છે. તેમાં આપણે તે માત્ર અહ૫ત્વનું કે જેથી કરડે-અબજો ગુણું વળતર મળે. સમર્પણ જ કરવાનું હોય છે. બાકીનું બધું કામ પરમાત્માને ભજતાં-ભજતાં ભાવ જ્યારે ભક્તિ કરે છે.
શુધ્ધ બને છે. આત્માના સ્વભાવ રૂપ બને છે, ભક્તિ કહે કે સાધના બંને એકાર્થક છે. ત્યારે આત્મા સ્વયં પરમાત્મ સ્વરૂપ બને છે સાધવાનું શું ? આત્મા.
આ ભવ રૂપી મંડપમાં આપણે નટની જેમ તે સધાય શી રીતે ?
વિવિધ ઘણા વેષે ભજવ્યા, હવે તે છેડીને પરમાત્માને સાધ્ય બનાવવાથી.
સાચા સાધકને જીવંત પાઠ ભજવીએ. તે જ્યાં જ્યારે જે વિચાર આવે, ત્યાં, ત્યારે આત્માની જીત થશે. સંસારની હાર થશે. એ વિચારમાં પરમાત્માભાવ વિચારે છે કે નહી જંગ જીતવા માટે નીકળેલા જવાંમર્દીની એ જવાથી આપણે કયા ભાગમાં વિચરીએ જેમ આપણે પણ દેહભાવને છોડી દઈને આમછીએ તેને ખ્યાલ આવી જાય છે.
ભાવને અંગીકાર કરવાનો છે. જવાંમર્દના હૈયામાં પરમાત્માના વિચારમાં સકળ જીવલોકન દેશ દાઝ હોય છે, તેમ સાચા આરાધકના હૈયામાં પરમ મંગલ છે. માટે તેને ઉત્કૃષ્ટ ભાવના કહી સકલ જીવલેકની દાઝ લાગણી હોય છે, એટલે છે. તે આ પણ મતિરૂપી સતીનું સગપણ તે તે મુકિત માટે તલસતો હોય છે, કે જેથી તે ઉત્કૃષ્ટ ભાવરૂપી મતિ સામે કરીને લગ્ન પણ છ સાચા મિત્ર બની શકે. તેની જ સાથે કરી શકીએ એવી પુષ્ટ એને પરમાત્મ સ્વરૂપ બનવા માટે જરૂરી જે લાયબનાવવી જોઈએ.
કાતનું નિરૂપણ અહીં કર્યું છે, તેના ઉપર પછી આપણા આત્માના સવ પ્રદેશોમાં ચિંતન મનન કરવાથી સઘળી અપૂર્ણતાઓ જરૂર પરમાત્મસત્તાનું સામ્રાજય અનુભવી શકીશું. ડખવાની અને તે ડંખ પરમાત્માની ભકિત તરફ
સાધનાને આ ચરમ બિંદુએ પહોંચવાની લઈ જનાર નીવડશે. તાલાવેલી માટે જ આ માનવ ભવ છે. એ શાસ- ત્રિજગપતિ શ્રી જિનેશ્વર દેવ મને ભજવા વચન ઉપર આપણે તટસ્થ ભાવે ચિંતન કરીશું મળ્યા છે. તે મારું ભાગ્ય બુલંદ હોવાનું સ્પષ્ટ તે આપણને સંસારને સુખની સાધના પાછળ ચિન્હ છે. એવી દઢ સમાજ તેમ જ નિષ્ઠાપૂર્વક ભવને જોડી દેવો તે પાણી વલોવવા જેવું મિથ્યા જેઓ શ્રી જિન ભકિતમાં ગળાબૂડ બને છે, તેને કૃત્ય પ્રતીત થશે.
સંસાર ડૂબાડી શકતું નથી. મૃત્યુ મારી શકતું સન્તા, સંપતિ, ધર્ય, સુખ આદિ જે નથી. સર્વત્ર તેને જય જયકાર થાય છે. કહો તે આત્મામાં છે જ, અને તે પણ અનતિ માટે સર્વ વિવેકી આત્માઓ શ્રી જિનભકિતકક્ષાનું, જે બહાર કયાંય નથી. અને તેને પ્રાપ્ત ને પિતાના જીવનમાં અગ્રીમતા આપે છે અને કરવાની ચાવી પરમાત્મ ભક્તિ છે.
તે સિવાયના લૌકિક ક | વેઠ સમજીને રસ આત્મા પરમાત્માને ન ભજે તે ભજે કેને? વગર કરે છે. એ વિચાર તે કરે!
આત્માને સરસ બનાવનાર શ્રી જિનભકિતપરમાત્માને ભજવાથી જ પરમ મંગલમય રસની તુલનામાં ટકી શકે તે કોઈ પદાર્થ જીવનનું ઘડતર થાય છે.
ત્રિભુવનમાં નથી. એ હકીકતને હૈયામાં સ્થાપીને પડવાના સ્વભાવવાળા શરીરને ગમે તેટલી આપણે પણ હૈયું શ્રી જિનરાજની ભક્તિને પણ સંભાળ સરવાળે પુદ્ગલ આસકિત વધારે છે. આપવામાં ઉતાવળા બનીએ એજ શુભ કામના ! ૩૮]
[અસ્મિાનંદ પ્રકાશ
For Private And Personal Use Only
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
• કર્ણપિશાચિળી.
• શ્રી શશીકાન્ત મ. મહેતા
જંગલમાં પણ સાધી શકાય છે તેમજ ઘરમાં મોટા ભાગના મનુષ્યોમાં સહજ નબળાઈ બેસીને તેને પ્રસન્ન કરી શકાય છે. એ જ રીતે રહેલી છે. પિતાનું ભવિષ્ય જાણવાની, પછી તે સંક૯પ ગ્રહણ કરવાની પધ્ધતિથી પણ કહ્યું યુવાન હૈ, પ્રૌઢ હો યા વૃદધ છે જ્યોતિષવિષય પિશાચિનીનો હવાલે આપી શકાય છે. આનંદ આપવા સાથે કેટલીક ચેતવણી અને
આ સાધન દ્વારા વર્તમાન કાળ અને ભૂતસૂચને આપનાર પણ છે.
કાળને સટ રીતે જાણી શકે છે. જરા સરખી મનુષ્યનું નસીબ તેના લલાટ પર લખાયેલુ
પણ ભવિષ્યવાણી આ વિદ્યાના આધારે છે પણ આજે તે લેખ વાંચવાની શકિત વાળા
જાણી શકાતી વથી. કેઈ સાધક વિશિષ્ટ ભાગ્યે જ હશે. મેટે ભાગે કર્ણપિશાચિની વિદ્યા
પ્રકારના બિજ મત્રના સંપુટથી ક્રિયા કરે તે થી તેને ભૂતકાળ કહી આપે છે પણ ભવિષ્ય
મનમાં રહેલી વાત કર્ણપિશાચિની કરી શકે છે. કહેવાની શકિત નથી. કેટલાક હાથ ચાલાકીથી
પણ ભવિષ્ય તે નહી જ. આ સિવાય બીજુ કાંઈ લોટનુ કંકુ કરી આપે છે કોઈ વળી શ્રીફળમાંથી
આ વિદ્યાનું પ્રયોજન નથી. ચુંદડી કાઢી આપે છે પણ આ બધા હાથ ચાલાકીના ખેલ છે કેટલાક સમય પેલા દુરદર્શને
આ વિદ્યા કોને માટે છે ? કોણે કરવી
જોઈએ? ક્યાં હેતુ માટે કરવી જરૂરી છે? એ ટેલીવીઝન પર હાથ ચાલાકીના આ ખેલ દેખાડયા
અંગે કહે છે કે જે પુરૂષ વિરકત હોય સંસારના હતા. તમારે ભૂતકાળ કહી હાથ ચાલાકી કરી તમારી પાસેથી રકમ લઈ લે છે. અહીં આપણે
બંધનો છોડી દીધા હોય, પિતાના ઉદર પતિને કર્ણપિશાચિની શું છે? તે જાણીએ અને તેના
આશય સિવાય દુનિયાદારીમાં ન પડતા હોય,
પષ્ટ વકતા હોય, લોભી, લાલચુ, કામી ન હોય સાધકથી સાવધ રહીએ.
તથા પોપકારી હોય તેણે આ વિદ્યાની સાધના કર્ણપિશાચિની એ કંઈ કેટિની શકિત છે કરવી હોય તે કરવી, જેથી કઈ ખવાયેલા સ્નેહી અને તેન કાર્ય ક્ષેત્ર મર્યાદા શું છે? કર્ણપિશા- સગા વિશે જાણકારી મેળવી શકાય, કેદની ચિની વિશે ઘણું સાંભળ્યું છે અને વાંચ્યું છે કામની વસ્તુ ખોવાઈ ગઈ હોય તે તેના વિશે તેમજ આ વિદ્યાનો પ્રચાર પણ સારો એવો છે. જાણકારી મેળવી શકાય, જેથી જેનું અને સાધકે
કર્ણપિશાચિની વિદ્યાવાળા તમારા ગજવામાં લીધું હોય તેની ઋણ મુકિત થાય. કઈ સજજન રહેલી ચીજો પૈસા અને નેટોના નંબર પણ આપે ગૃહસ્થને ષડયંત્રથી ચેતવણી આપી શકાય, આ છે. દુનિયાદારીના પ્રસગે, ચાલુ વહેવાર, વર્ષે પ્રકારના કાર્યો માટે આ સાધન છે. પહેલાના તમારા અંગત સંબંધ, સગાં મિત્ર- કર્ણપિશાચિની વિદ્યાનો સંસારી ગ્રહસ્થ ના નામ પસંદગીની ચીજો એવી ઘણી વાતો માટે સંપૂર્ણ નિષેધ છે. સાધક માટે આ શ્રાપ છે ઝડપથી સંભળાવી શકે છે.
વરદાન નથી. તેના રહસ્યનું ખુલ્લું કરતા કહ્યું કર્ણપિશાચિની સિધ્ધ કરવાની બે-ત્રણ “જુઓ આ સંસાર, સગાં વહાલા, મિત્રો, સંબપદધતિઓ છે. મશાનમાં તે સિદ્ધ થાય છે, ધીએ-એ સૌ ભ્રમ છે, તે જાણવા તમે કર્ણ
જાન્યુઆરી ૮૭]
[૩૯
For Private And Personal Use Only
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
પિશાચિની સિધ્ધ કરે પછી ખબર પડે કે વાસ્ત- બાબતો તમારું જીવન તત્વ ખેંચી લેશે. કદાચ વિકતા શું છે ? કણ પિશાચિની તમને એકાંતના જીવતા હશે તે પણ મૃત અવસ્થામાં હશો અને સમયે બધાની વાત કરશે, જે સાંભળી સાંભળી. કદાચ દઢ મનોબળવાળા હશે તે દંભનું મહોરું ને તમારા હિતેચ્છ, સગાં, મિત્ર, સંબધીઓની પહેરીને જીવશે. બાકી જીવન કેવુ ખારુ થઈ ખરી હકીકત જાણવામાં આવતા નફરત કરવા પડશે તે વિચારી જુઓ તેમણે વધુ સ્પષ્ટતા લાગશે. ધીમે ધીમે તમે સમૂહમાં જીવવા છતાં કરતા કહ્યું આ જગતમાં સંસારી લે કોને જીવન પિતાની જાતને એકલી અટુલી નિ સહાય અને પસાર કરવા માટે બ્રમની જરૂર છે. જે ભ્રમ ભવશે જ્યારે કર્ણપિશાચિની તમને ક્ષણેક્ષણની ભાંગી જાય તે સંસારી સમાજનું અસ્તિત્વ સત્ય ઘટનાની માહિતી આપતી જ રહેશે. તે રહે જ નહીં. સાંભળી સાંભળીને તમે તમારી સભાનતા ખોઈ આ વિદ્યા છે અલિપ્ત માટે, વિરકત માટે, નાખશો, કદાચ આત્મહત્યા માટે પ્રેરાઓ, કદાચ રને તેનો ઉપયોગ લોકકલ્યાણ માટે કરે છે એકાંતવાસ પસંદ કરે. તમે કર્ણપિશાચિનીને આ
શાચિન અને પિતે નિજાનંદમાં મસ્ત રહેવુ છે બાકી તજી દેવા માંગશે પણ તે નહીં જાય ત્યારે સંસારી માટે તે શ્રાપ છે. તમારી માનસિક હાર્દિક સંઘર્ષની પળે, અ ટુલાપણાની વેદના, મિત્રો, સગાં સંબધીઓએ (શ્રી મોહનલાલ અગ્રવાલના અધેર નગારા વાગે તમારા વિશે ચર્ચેલી વાતની યાદ આ બધી જ
ના આધારે)
સાભાર-સ્વીકાર (૧) અવરોદય જ્ઞા ન :- ભાવાનુવાદક શેઠશ્રી અમૃતલાલ કાળીદાસ દેશી
સંપાદક : શ્રી ચંદ્રકાન્ત અમૃતલાલ દોશી જૈન સાહિત્ય વિકાસ મંડળ મુંબઈ ૫.
મૂલ્ય : ૨૦ રૂપિયા (૨) ચારવિવાર :- હિન્દી અનુવાદ
પ્રકાશક :- જૈન સાહિત્ય વિકાસ મંડળ મુંબઈ પ૬.
મૂલ્ય : ૧૫ રૂપીયા (3) Jnanasara by Mahopadhyaya Shri Yashovijayji
અંગ્રેજીમાં ભાષાન્તર કરનાર પ્રો. અમ્રતલાલ એસ. ગોપાણી સંપાદક - ગિરીશકુમાર પરમાનંદ શાહ પ્રકાશક :- જૈન સાહિત્ય વિકાસ મંડળ મુંબઈ-પ૬.
મૂલ્ય : ૫૦ રૂપીયા
[આત્માનંદ પ્રકાશ
For Private And Personal Use Only
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
યાકિની મહત્તરાધર્મસૂનું આચાર્ય શ્રી હરિભદ્રસૂરિ વિરચિત વ્યાખ્યા સહિત
શ્રી ચિરંતનાચાર્ય વિરચિત
શ્રી. પંચસૂત્ર,કમ.
(એક રંક પરિચય)
લે. કે. જે. દેશી [પ્રકાશક : શ્રી ભેગીલાલ લહેરચંદ ભારતીય સંસ્કૃતિ સંસ્થાના વિસ્તારિત કે દ્ર પાટણ
સી છે. વળી સંશોધન કાર્યની પ્રેરણા અને માર્ગ પૂજ્ય આચાર્ય પ્રવર શ્રી હરિભદ્રસૂરીશ્વરજી દર્શન તેમને આગમ પ્રભાકર પૂજ્ય મુનિશ્રી પુણ્ય વિરચિત વ્યાખ્યાથી અલ કૃત અને પૂજ્ય આચા- વિજયજી પાસેથી મળેલા છે. તેઓ શ્રી પિતાના ર્યશ્રી વિજયસિધ્ધિસૂરીશ્વરજી ૫ટ્ટાલંકાર પૂજ્ય સંશોધન કાર્યમાં આધુનિક પધ્ધતીને ઉપયોગ આચાર્યશ્રી મેઘસૂરીશ્વરજીના શિષ્ય પૂજ્ય મુન- કરી પિતાના સંપાદન કાર્યને સર્વાગ સંપૂર્ણ રાજશ્રી ભુવનવિજયજીના શિષ્ય તેમજ જૈન બનાવવામાં કશી કચાશ રાખતા નથી. તે માટે આગમોના જ્ઞાતા સંશોધનદક્ષ પૂજ્ય શ્રી જખ્ખું જરૂરી સામગ્રી મેળવી, અથાગ પરિશ્રમ લઈ તે વિજયજી મહારાજે સ શોધિત કરી સંપાદિત વિષયમાં તલસ્પર્શી અભ્યાસ કરી તે ગ્રન્થને કરેલ શ્રી પંચસૂત્રક નામના આ ગ્રન્થને ટૂંક સંપૂર્ણ બનાવવા ચીવટ રાખે છે. તેમણે ખૂબજ પરિચય વિદ્વગ વાંચવા, વધુ સંશોધન કરવા કુશળતાથી શ્રી દ્વાશાર નયચક્રની સંશોધિત પ્રેરાય અને પૂજ્ય મુનિમહારાજે તથા પૂજ્ય આવૃત્તિ રૌયાર કરી સર્વાગ સંપૂર્ણ બનાવી છે, સાધ્વીજી મહારાજે અધ્યયન કરવા પ્રેરાય એ જે શ્રી જેન આમાનંદ સભા ભાવનગરે પ્રસિદ્ધ હેતુથી અમે અહીં આપીએ છીએ.
કરી છે. એવી જ કુશળતા અને ધગશથી આ મૂળ ગ્રન્થ પંચસૂત્ર અર્ધમાગધી ભાષા ગ્રન્થનું સંશોધન-સંપાદન કાર્ય કરી તેને ઉત્તમમાં લખાયેલ છે અને પૂજ્ય આચાર્ય મહારાજ કેટીના પ્રકાશનમાં મૂકેલ છે. આ ગ્રન્થના સંશોશ્રી હરિભદ્રસૂરીશ્વરજીએ સંસ્કૃતમાં તેના ઉપર ધનથી તેઓશ્રીએ શ્રી સંઘ ઉપર અનન્ય ઉપકાર વ્યાખ્યા (ટીકા) લખેલ છે. આગમ નર સાહિ કરેલ છે. પૂજ્ય પં.શ્રી પદ્યુમનવિજયજીએ પણ ત્યમાં જૈન ધર્મના ગ્રન્થોમાં આ ગ્રન્થ એક આ ગ્રન્થને ‘સ શોધનનો આદર્શ તરીકે ગણાઅમૂલ્ય રત્નસમાન ગણાય છે. પૂજ્ય મુનિ મહા. વેલ છે, એ યોગ્ય જ છે. આ કાર્યની જેટલી રાજે તથા સાધ્વીજી મહારાજે તથા ધર્મપ્રેમી પ્રશંસા કરીએ તેટલી ઓછી છે. શ્રાવક-શ્રાવિકાઓ આ ગ્રંથને હંમેશા નિય- આ ગ્રન્થને ખૂબજ ઉપયોગી બનાવવા શરૂમિત મુખપાઠ કરે છે. તેથી આ ગ્રન્થના સંશ- આતમાં વિશદ છણાવટ યુક્ત પ્રસ્તાવના આપધનથી આ ગ્રન્થને શુધ્ધ મૂળ પાઠ મળે છે, તેથી વામાં આવી છે. આ ગ્રન્થના અંતમાં આપેલા તે ઘણે ઉપયોગી પુરવાર થશે.
પાંચ પરિશિષ્ટોએ તેની ઉપગીતામાં વધારો આ ગ્રન્થના સંશોધક-સંપાદક મુનિશ્રી કર્યો છે. જષ્ણુવિજયજી આગમોના જ્ઞાતા છે, જેનેતર આ ગ્રન્થના સંશોધન માટે આઠ કે નવ ધર્મ- તત્વજ્ઞાનના સાહિત્યના પણ ઊંડા અભ્યા- ( અનુસંધાન પેજ ૪૩ ઉપર )
જાન્યુઆરી ૮૭)
For Private And Personal Use Only
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
• ભગવાન મહાવીરની તલસ્પર્શી અહિંસાની દષ્ટિ
રાસત મુનિશ્રી નગરાજશ્રી (ડી. લીટ
રહીને ધ્યાનમાં લીન છે. રાજા શ્રેણિક બિખિસાર એની આ તપસાધનાથી પ્રભાવીત થઈ જાય છે. ભગવાન મહાવીરને પૂછે છે ભ તે, આપણા શ્રમણસંઘમાં રાજષી પ્રસનચંદ્ર પ્રખર ધ્યાની છે તપસ્વી છે કૃપા કરીને આપની સર્વજ્ઞતાને આધાર લઇને બતાવા કે જો તેઓ હમણાંજ કાળધર્મ પામી જાય તેા તેને કયું સ્વર્ગ મળશે?’ ભગવાન મહાવીરે કહ્યુ ‘પ્રસનચ'દ્ર મુનિ અત્યારે પ્રખર સાધનાની મુદ્રામાં છે. પરંતુ હમણાં હમણાં એના મનમાં પોતાના રાજવૈભવના સંરક્ષણનું ચિ ંતન ચાલે છે.
અહિંસાની વાત ખધા મહાપુરૂષોએ કરી છે પરંતુ ભગવાન મહાવીરે જે પ્રકારના દેશકાળમાં કહી તે અસામાન્ય હતી. જ્યારે નરમેધ અને અશ્વમેધ જેવા હિં...સ!પ્રધાન યજ્ઞ ધુંઆધાર ગતિથી ચાલી રહ્યા હતાં ત્યારે પાતાનુ ઐહિક અને પરલૌકિક હિત એમાં જોઇ રહ્યો હતા. એ યુગમાં અહિં સાના અવાજને એટલી પ્રખરતાથી ઉડાવવાનું કામ ભગવાન મહાવીર જેવા મહાપુરૂષનું જ હતું ..
ભગવાન મહાવીરે હિંસાને ત્રણ કક્ષામાં વિભાજીત કરી હતી. માનસિક, વાચિક અને કાયિક. જે યુગમાં મનુષ્ય કાયિક હિંસાથી પર જવા તૈયાર ન હતા ત્યારે ભગવાન મહાવીરે તેને માનસિક હિંસાની ઉપરત સુધી લઈ જઈને ઊભા કરી દીધા ભગવાન મહાવીર શારિરીક હિં'સાથી વધુ માનસિક હિંસામાં માનતાં વધુ હતા. એમનું માનવું હતું કે કેઇના પ્રાણ જાય કે ન જાય તા પણ માનસિક રીતે એવુ કોઇએ ઈચ્છી નાંખ્યુ તે પણ તે હિંસક બન્યા ગણાય. એના અર્થ એ થયા કે પ્રાણી વધતા સ્વરૂપે હિ ંસા ન થવા છતાં તે હિં’સાજનક પાપથી દારાઈ તા ગયાજ. સાથેાસાથ એમણે આપણુ કહ્યું તે વ્યક્તિ વિવેકપૂર્વક ચાલે, બેસે છે, ભાજન કરે છે, શયન કરે છે, ખેલે છે આની વચ્ચે કોઇ પ્રાણી વધ થઈ પણ જાય છે, તે મુનિ ‘પાપી’ નથી બની જતા.
આ
ભગવાન મહાવીરે પાતાની આ માનસિક હિંસાને લગતી ધારણાને નાના રૂચિકર પ્રસંગે -ઘટનાઓ દ્વારા વ્યક્ત કરી છે.
તુરતજમાં દિક્ષિત બનેલાં રાજી પ્રસનચન્દ્ર સૂની ભિમુખ થઈને એક પગ ઉપર ઊભા
૪૨]
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
તેએ મનના આક્રાન્ત શત્રુઓની સાથે તલવાર અને તીરકામઠાંથી એ સુમાર લડી રહ્યાં છે. પરિણામમૂલક પરિસ્થિતિની આ ગતિ તેમનામાં ઘણા સમયથી ચાલી રહી છે. આ દ્વારા એમણે દલીતકર્મીના એટલા સ ચય કરી લીધા છે કે જો હમણાં એમની મરણ પ્રાપ્તિ થાય તે એમની પ્રાપ્તિ છે સાતમુ' નરક.
શ્રેણીક બિંબિસાર મૂગા ખની ગયા ભગવાન મહાવીરની સજ્ઞતાની સામે તે ખેલવાના પ્રયત્ન કરે તો પણ શું બોલ ! ઘેાડો સમય વીતી ગયા ખાદ તેણે ફરી પ્રશ્ન કર્યા ! ભ ંતે ? હવે જો તેને માત મલી જાય તો તેને મૃત્યુની કઇ તિ મળશે ?
તે
ભગવાન મહાવીર કહે છે હવે એની મનની સ્થિતિ ઘણીજ બદલાય ચૂકી છે હવે પાતે વિચારેલ વિષય પર બહુ અનુતાપ કરી રહ્યાં છે. એટલે હવે તે કાળધર્મ પામ તા સર્વોચ્ચ દેવગતિના યાત્રી અને તેમ છે. પરિ ણામે એકજ ધ્યાનમુદ્રામાં ભગવાન મહાવીરે માનસિક પરિસ્થિતિનું કેટલું તલસ્પર્શી ચિત્રણ કર્યું છે ?
For Private And Personal Use Only
આત્માનંદ પ્રકાશ
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
માનસિક હિંસા અહિંસાની ધારણાને પુષ્ટ કરતી. પરંતુ સમાજમાં આજે પણ માનસિક કરતું એક વાર જીવંત ઉદાહરણ મગધપતી રાજા મલીનતા ભરપુર છે. ઈર્ષા, વિદ્વેષ, ધૃણા તિરસ્કાર શ્રેણિક બિંબિસારનું છે. એકવાર તેઓ પોતાના બહિષ્કાર અનીતિ, અન્યાય-ભેદભાવ વગેરે માનપુનર્જન્મના વિષય પરત્વે ભગવાન મહાવીરને સિક હિંસાજ છે, આના કારણે આજે વ્યક્તિ પછી રહ્યાં છે. જવાબ મળે છે “નરક' એનું કારણ પરિવાર અને સમાજ દુઃખી છે મહાવીર નિર્વાણ પૂછતાં ભગવાન મહાવીર કહે છે, “ધર્મ માર્ગ પર્વના શુભ અવસરે દરેક વ્યક્તિઓએ પરસ્પર ઉપર ગતી કર્યા પૂર્વે શિકાર તે તમે સેંકડો કર્યો પ્રેરણા લેવી જોઈએ કે તે માનસિક હિંસાથી હશે પણ એકવાર સગર્ભા મૃગીને શિકાર કર્યા મુકત બનીએ. અને ભગવાન મહાવીરને સાચી પછી તમને એટલે અહંકાર આવ્યો અને તમે અંજલી આપીએ. સાચી વાત તો એ છે કે “સૌ તુરતજ તમારા સરદારેને કહ્યું “એકજ બાણથી સુખી થાઓ સૌને આરોગ્ય પ્રાપ્ત થાવે એ મા અને બાળકને એકી સાથે વધુ થાય એ કામના ત્યારેજ પૂરી થઈ શકશે જ્યારે સમાજ શિકાર તમે કદી જે છે ? સાંભળ્યું છે ધનુષ્યનું પરસ્પરની માનસિક હિસાથી પર બને. આવું કૌશલ્ય આના કારણે હું રાજશ્રી, માનસિક
અનુવાદકઃ કુમારી હીના જે. ગાંધી (ભાવનગર) હિંસાની પ્રખરતા અથવા પિતાના જ વખાણ પ્રશસાના કારણે તમને નક–ગતિનું બ ધન પ્રાપ્ત થયું છે.
( અનુસંધાન પેજ ૪૧નું ચાલુ) મનની સર્વોત્તમ અવસ્થાના કારણે મળવી હસ્તપ્રતોનો ઉપયોગ કરી પૂજ્ય મુનિશ્રીએ તેને વિલક્ષણ પ્રાપ્તિની વાત પણ ભગવાન મહાવીરે
અણીશુદ્ધ મૂળપાઠ તૈયાર કરેલ છે. બતાવી છે. સમ્રાટ “ભરત ચકવત હતો. અસંખ્ય યુ પછી તે છ ખંડને અધિપતિ જોકે આ ગ્રન્થના મૂળના કર્તા કેણ છે એ બની ગયા. એક દિવસે જ્યારે તે પિતાના હજી સુધી નશ્ચિત થઈ શકયું નથી પણ તેના અરીસા મહેલ'માં સ્નાન કરવા માટે બેઠા અને ઉપરના વ્યાખ્યા પૂજ્ય સૂરીશ્વરજી હરિભદ્રસૂરિજીએ એક આંગળી એ પહેરેલી રત્નજડીત વી ટી ઉતારી લખેલી છે તે વાત નિર્વિવાદ છે. તે આગળી એન કુરૂપ દેખાણી એકા એક ચિંતાની આ પુસ્તકની શરૂઆતમાં વિદ્વાન પ્રાધ્યાપક ધરા ફી નિકળી જે કંઈ દેખાય છે તે બાહ્ય છે. શ્રી વી.એમ કુલકર્ણીની English introduction બહાર દેખાવ છે, અવાસ્તવિક છે, નશ્વર છે. આ પુસ્તકનું હાર્દ સમજવામાં ઘણી ઉપયોગી આવી અનિત્ય ભાવનામાં વિચારીક ગતિ કરતાં થશે. તેમણે પંચસૂત્રને ટૂંક સાર તથા તેમાં રહેલા કરતાં જ તેમને “કેવળજ્ઞાન' પ્રાપ્ત થયું. તેઓ સિધ્ધાન્ત સરળતાથી સમજાવેલ છે તેમજ તેનું મોક્ષ માર્ગના પ્રવાસી બની ગયા. આ રીતે સાહિત્યિક મૂલ્ય સમજાવવા મૂળ ગ્રન્થમાંથી ભગવાન મહાવીરે મનની ભાવનાની ઊંચી ગતિના કેટલાક ઉદાહરણે આપ્યા . અનેક ઉદાહરણ બતાવ્યાં.
આ ગ્રંથમાં આપેલ પૂ૫.શ્રી પ્રદ્યુમ્નવિજયમાનસિક અહિ સા પર આપણે વર્તમાન
જીએ “સંશોધનને આદશ-પ્રસ્તુત ગ્રન્થ” એ સમાજના સંદર્ભમાં પણ વિચારવાનું છે. અસા
લેખ લખી સંશોધન-કાય અંગે ઉપયોગી માજીક તત્વની વાત છોડી દઈએ તે આપણે માનવું પડે કે વર્તમાન સભ્ય સમાજમાં શારી- માહીતી પણ આપેલ છે. રીક અને ધાર્મિક હિંસા ઘણુ ઓછી થઈ ગઈ છે. અંતમાં આ પુસ્તક પ્રગટ કરવા માટે પ્રકાશક કેઈ પણ સભ્ય માણસને પ્રહાર કરવાની કે સંસ્થા શ્રી ભે. લ. ભારતીય સંસ્કૃતિ સંસ્થાને ગાલી પ્રદાન કરવાની વાત ગમે ત્યારે નથી વિચા. હાર્દિક અભિનંદન આપીએ છીએ.
For Private And Personal Use Only
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
પંચ સૂત્ર સારા
(આ અંકમાં અન્યત્ર પૂજ્ય મુનિશ્રી જખ્ખવિજયજી દ્વારા સંપાદિક-સંશોધિત પંચસૂત્રકમનો પરિચય આપ્યો છે. તેજ ગ્રન્થમાંથી પૂજ્ય મુનિશ્રીએ આપેલ ટૂંક સાર અહીં આવે છે)
પંચસૂત્રક ગ્રન્થમાં મૂખ્ય પાંચ સૂત્રો છે, રુચિ થયા પછી શું શું કરવું જોઈએ, તેનું સમગ્ર ગ્રન્થમાં અત્યંત વ્યવસ્થિત રીતે, જીવનની વિસ્તારથી વર્ણન છે. ધર્મ ગુણાનું ઉત્તમ સ્વરૂપ વ્યાવહારિક તથા આધ્યાત્મિક બાજુને લક્ષમાં અને દુર્લભ પણ વિચારીને શ્રાવકે પાંચ અણુવ્રતે રાખીને, વિચારો રજુ કરવામાં આવ્યા છે. એક અત્યંત ભાવપૂર્વક સ્વીકારવા જોઈએ. સ્વીકારીને એક સૂત્રમાં તે તે વિષયનું ખૂબ જ ગંભીરતા તેનું પાલન કરવું જોઈએ. હંમેશા પ્રભુની આજ્ઞાને પૂર્વક વિસ્તારથી નિરૂપણ કરવામાં આવ્યું છે. જીવનમાં સ્વીકારવી જોઈએ. આજ્ઞા મહાન વસ્તુ પાંચેય સૂત્રમાં જીવનના સનાતન સત્યો એવી છે. આજ્ઞા દોષને દૂર કરીને મોક્ષ સુધી પહોંચાસુંદર રીતે વર્ણવેલા છે કે આપણે એના વિશિષ્ટ ડનારી છે. અધમમિત્રને સંબંધ ત્યજી દેવો શબ્દ અને સ્વાદુવાદ શૈલીથી વિવેકપૂર્ણ વર્ણન જોઈએ. લોગવિરૂધને ત્યાગ કરવો જોઈએ. લોકે ઉપર પદ પદે અત્ય ત મુગ્ધ થઈ જઈએ તેવું ઉપર દયા લાવીને પણ, લોકેને ધમ ઉપર અદ્ભુત તેમાં વર્ણન છે.
અભાવ ન થાય એ રીતે ધર્મી માણસે વર્તવું આ પંચસૂત્રને સાર અત્રે આપવામાં આવે જોઈએ. ધર્મમિત્ર સાથે સંબધ કરવું જોઈએ છે. પંચસૂત્રમાં પાંચ સૂત્રો નીચે પ્રમાણે છે. ગૃહજીવનને ઉચિત આચારોમાં પણ, પિતે
સ્વીકારેલા ધર્મને ઉચિત વ્યવહાર કરવો જોઈએ. (૧) પાપપ્રતિધાત ગુણબીજાધાન સૂત્ર
શ્રાવકનું જીવન કેવું હોવું જોઈએ શ્રાવકે કેવી ( ) સાધુધર્મ પરિભાવના સૂત્ર
રીતે વ્યાપાર આદિ કરવા જોઈએ ઈત્યાદિ અનેક (૩) પ્રવ્રય ગ્રડણવિધિ સૂત્ર
વાતોનું અતિ સુંદર વર્ણન આ બીજા સૂત્રમાં (૪) પ્રવ્રજયા પરિપાલના સૂત્ર
છે. સ સારનું અને ધર્મનું સ્વરૂપ વિચરતાં, (૫) પ્રજયાફલ સૂત્ર
જીવનમાં સાધુધર્મ સ્વીકારવાની તીવ્ર અભિલાષા
પ્રગટે એ સ્વાભાવિક જ છે. માટે આનું નામ સાધુ પ્રથમસૂત્રમાં સંસારના સાચા સ્વરૂપને વણ- ધમ પરિભાવના સૂત્ર (સાધુધર્મની પ્રાપ્તિના વતા વીતરાગ સવે ગેલેકયગુરુ રહે ત પ ઉપાયભૂત પદાર્થને સૂચવનારૂં સૂત્ર )છે. માત્માને નમસ્કાર કરીને સંસારનું સ્વરૂપ વર્ણવીને
(૩) ત્રીજા સૂત્રમાં સાધુધર્મના લાભે સમસંસાર પરિભ્રમણ અંત લાવવા માટે ચતુઃ
જ્યા પછી, સાધુધર્મને પ્રાપ્ત કરવા માટે કેવું શરણ ગમન આદિ શું શું અને કેવી રીતે કર
પવિત્ર જીવન જીવવું જોઈએ અને સાધુધર્મનો વાની જરૂર છે અને તેથી શું શું ફળ પ્રાપ્ત
કેવી રીતે સ્વીકાર કરવા જોઈએ. તેનું વિસ્તારથી થાય છે એનું વિસ્તારથી વર્ણન છે. આ સૂત્રમાં
અત્યંત સુંદર વર્ણન છે. સાધુપણ ગ્રહણ કરવા તેના નામ પ્રમાણે ખરેખર પાપને પ્રતિધાત કરી.
ઈચ્છનારનું જીવન એવું હોવું જોઈએ કે એનાથી ને ગુણના બીજેનું આધીન કરવાની રીત બતાવી
કેઈને ય સંતાપ ન થાય, ખાસ કરીને માતા
પિતાને તે સંતાપ ન જ થવે જોઈએ. દીક્ષા બીજા સૂત્રમાં, ધર્મગુણને સ્વીકાર કરવાની લેતા પહેલાં માતા-પિતાને કેવી રીતે સમજાવવા
૪૪)
[આત્માનંદ પ્રકાશ
For Private And Personal Use Only
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
જોઈએ, તેમની વ્યવરથા કેવી રીતે કરવી આત્માને સાચી વાત કહેવામાં આવે ત્યારે જોઈએ ઈત્યાદિ અનેક વાતનું સાચા અર્થમાં તે પિતાના હઠાગ્રહને વળગી રહેતું નથી, સાચી ઉત્સગ-અપવાદ સહિત અત્યંત હૃદયસ્પર્શી વાતને સ્વીકાર પણ કરે છે, અને સાચી વાતને વર્ણન આ ત્રીજા સૂત્રમાં છે. માતા-પિતા અમલમાં મૂકવાને પ્રારંભ પણ કરે છે અને આદિને સંતૈષીને, વૈભવ પ્રમાણે દીનદુઃખી આદિ- જેનામાં કર્મબહુલતા નથી તેવા પવિત્ર આરાધક ને પણ સંતોષીને પ્રભુની પૂજા કરીને, સદ્ગુરુ આત્માની તે ઉત્તરોત્તર શુદ્ધિજ થતી જાય છે. સમીપે, લકિક ધર્મમાંથી લે કે ત્તર ધર્મમાં અને એને પારમાર્થિક પ્રશમ સુખના પરમ જવા પૂર્વક દીક્ષા કેવી રીતે લેવી જોઈએ એ આનંદનો અનુભવ થાય છે. વાતનું અત્યંત માર્મિક વર્ણન આ ત્રીજા ક્રમને સાચો આરાધક સ્પષ્ટ સૂત્રમાં છે એટલે આનું પ્રવજ્યાગ્રહણવિધિસૂત્ર કે ગુરુ ઉપર બહુમાન એ જ ખરેખર મોક્ષ છે એવું ખરેખર સાર્થક નામ છે.
કારણ કે ગુરૂબહુમાન મોક્ષનું અમેઘ કારણ છે. (૪) પ્રવ્રજ્યા ગ્રહણ કર્યા પછી, પ્રત્રજ્યાનું ગુરુ બહુમાનથી જ તીર્થકર ભગવાન સાથે સંબંધ પરિપાલન કેમ કરવું, તેનું અત્યંત મહત્ત્વનું જોડાય છે. ગુરૂ ઉપર જેને બહુમાન નથી તે ગમે વર્ણન ચાથા સૂત્રમાં છે. દીક્ષા લેવા માથી કય તેટલી ક્રિયા કરે તો પણ ખરેખર એ ક્રિયાજ પૂર્ણ થઈ જતું નથી. સાચા ઉપાયથી જ સાધ્ય નથી.” એની ધમક્રિયાઓ કુલટા સ્ત્રીની ઉપવાસિદય થાય છે. એટલે સાચી રીતે સાધુ જીવન સાદ ક્રિયાઓ જેવી છે. જેમ કુલટા સ્ત્રી ગમે જીવવાની કળા ચોથા સૂત્રમાં સુ દર રીતે વર્ણવી તેટલી તપ આદિ ક્રિયા કરે પણ એની કશી છે. જીવનમાં સર્વત્ર સમાના હોવી જોઈએ. કિ મત નથી તેમ આ ગુરઆજ્ઞા માં નહિં રહેનાર કેઈપણ હઠાગ્રહ ન હોવા જોઈએ. આગ્રહ એ શિષ્ય ગમે તેટલી ક્રિયા કરે તે પણ તત્ત્વજ્ઞાની પિતેજ દુઃખ છે. ગુરુકુલવાસ ગુરુ ઉપર ની ‘દરિટમાં એ નિધ કિયા છે સંસાર પરિભ્રમણ અત્યંત બહુમાન, ગુરુવચનની આરાધના માંજ એજ તેનું ફળ છે. આવી સમજ ણુ આવે એનું મારૂ હિત છે એવી દૃઢ માન્યતા, ગુરુ શુશ્રુષા નામ સાચું જ્ઞાન છે. આવો જ્ઞાની સંયમને ઈત્યાદિ ગુણ હોય તે જ દીક્ષા સાર્થક થાય છે, આરાધક આત્મા દીક્ષા લઈને અનેક જન્મ સુધી આવા ગુણોથી યુક્ત બની ચાશ સાથી રહીત થઈ, આરાધના કરીને કર્મો ખપાવીને છેવટે અવશ્યમેવ મેં ક્ષનું લય રાખી શાસ્ત્રોનું અધ્યયન કરવું મોક્ષમાં જાય છે. ઇત્યાદિ અનેક વાતે સંયમનુંજોઈએ.
પ્રવ્રયાનું યથાર્થ પરિપાલન કેવી રીતે થાય દીક્ષા લીધા પછી પણ, ઉપર જણાવ્યા પ્રમાણે એ જણાવવા માટે આ ચોથા સૂત્રમાં વિસ્તારથી આરાધનાની જેને પડી નથી તેને કોજ લાભ સુંદર રીતે વર્ણવેલી છે. માટે આનું નામ નથી એવા માણસને સાચી વાત કહેવાથી પણ પ્રજાના પરિપાલનું સૂત્ર છે. દાખ થાય છે અથવા સાચી વાત કહીએ તો પણ (૫) પ્રવ્રજવાના સાચા પરિપાલનનું ફળ એ અવગણના કરે છે અથવા એને સ્વીકારતા સિદ્ધિની-મોક્ષની પ્રાપ્તિ છે. આ સિધ્ધ અવતે નથી જ. એના કરતા તે આરાધના બુધિથી સ્થાનું સ્વરૂપ કેવું છે, એમાં પરમ આનંદ છે આરાધન કરવા જતા કર્મ બદ્ધતાને લીધે તથા ઈત્યાદિ અનેક વાતો દાર્શનિક પધ્ધતિથી શાસ્ત્રામાનવસ્વભાવની નિર્બળતાને લીધે થે દેષ નુસારે પાંચમાં સૂત્રમાં વર્ણવેલી છે. સાંખ્ય તથા લાગી જાય વિરાધના થઈ જાય તે પણ તે પર બૌધ્ધ દર્શનના વિચારોની પણ આમાં આલોચના પરાએ મોક્ષનું કારણ બને છે. આવા આરાધક ( અનુસંધાન પેજ ૪૭ ઉપર )
જાન્યુઆરી-૮૭]
| ૪૫
For Private And Personal Use Only
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
જ સમાજના (૧) ર૪ રમતિ - ૫. શ્રી પૂર્ણાનન્દવિજય કુમારશ્રમણ) પ્રકાશક: સંઘવી જગજીવનદાસ કસ્તુરચંદ શાહ p/- સાઠંબા (સાબરકાંઠા) ગુજરાત.
પીન. ૩૮ ૪૦ મૂલ્ય રૂા. ૧-૫૦. કવિ સર્વજ્ઞ શ્રી હેમચન્દ્રાચાર્ય રચિત ત્રિષષ્ટિ શલાકા પુરુષ ચરિત્રમાં આવેલ નહદમયંતી ચરિત્રના અધિાર ઉપર પૂજય મુનિશ્રીએ રેચક શૈલીમાં આબાલ વૃદ્ધ સૌને વાંચવું ગમે એ પદ્ધતિએ આ “નલ દમયંતી' ચરિત્ર હિન્દીમાં લખેલ છે. તેમાં નારી જાતિની મહત્તા ઉપસી આવે છે. જે સમાજમાં સ્ત્રીનું યંગ્ય માન સન્માન થતું રહે તે સમાજ પ્રગતિ કરી શકે છે. મહાપુરુષને જન્મ આપનારી અને તેમનું ઘડતર કરનારી નારીજ છે તેથી તેમને સમાજમાં યોગ્ય સ્થાન મળવું જોઈએ એ હકીકત આ ચરિત્રમાં આગળ તરી આવે છે આશા છે કે આ પુસ્તક સૌ વાચકોને ગમશે.
–કા. જ દેશી (૨) નિત સમરો નવકાર – મૂળ લેખક પં. શ્રી ભદ્ર કવિજયજી
સંગ્રાહક : આચાર્યશ્રી કુંદકુંદસૂરીશ્વરજી મહારાજ. સંપાદક : પૂ. મુનિરાજશ્રી વજસેનવિજયજી પ્રકાશક : શ્રી સ્મૃતિ ગ્રન્ય સમિતિ. કે. પીબી. જેન ૭, ખરીદીયા એપાર્ટમેન્ટ
વાસણું બસ સ્ટેન્ડ પાછળ, અમદાવાદ ૭ મૂલ્ય રૂ / - પૂજ્ય મુનિશ્રી ભદ્રકવિજયજીએ નવકાર મંત્ર વિષે આપેલા પ્રવચન માંથી કરેલું આ સંકલન “નવકાર મંત્ર છે તેના ઉપયે ગીતા વિષે ઘણી અગત્યની માહિતી આ સંગ્રહમાં આપવામાં આવેલી છે.
પૂજય વાસેનાવજયજી મહારાજે આ પુસ્તકના સંપાદકીય નિજ દનમાં સાચું જ કહ્યું છે કે “નમસ્કારનો નાદ” જે હૃદયમાં શું જારવ કરે તે પછી તે હૃદયમાં અન્ય નાની કિંમત નથી હોતી. શ્રી નવકારને જુદી જુદી રીતે ઘટાવી એના ઉપર આખી જ દગી ચિંતન કરી આ મહાપુરુષે અમૃતધારા સમાન આ નવકારની ધારાને વહેવડાવી છે. એ ધાસન જ્યારે આત્મસ્પર્શી બનાવીશું ત્યારેજ નવકારના અચિન્હ સહેમાન સામર્થ્યને અનુભવ કરી શકીશું.'
–કા. જ. દેશી (૩) ૧ ભગવાન મહાવીર ર ર ગૌતમસ્વામી ૩ શ્રીમદ્ રાજચંદ્ર
૪ ચમા પના-જૈન દર્શન પાર જય પ્રાણી એ મને પ્રથમ શ્રેણીના આ ચાર પુસ્તિકામાં પ્રથમ તથા ર 1થે પુરત ઓના લેખક ડો. કુમારપાળ દેસાઈ છે. બીજી પુસ્તિકાના લેખક સ્વ. શ્રી રતિલાલ દીપચ દ દેસાઈ તથા તૃતીય પુરાકાના લેખક પૂજ્ય આત્માનંદજી છે.
આત્માનંદ પ્રકાશ
For Private And Personal Use Only
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
દરેક પુરિતાની કિંમત રૂા. ૫/- છે અને આખા સેટની કિંમત વીસ રૂપિયા છે સરળ
ભાષામાં લખાયેઢી આ પુસ્તિકાઓ સૌને વાંચવી ગમે તેવી છે. –કા. જ. દેશી (૪) તુઝા અને તૃતિ - તેમ છે. કુમારપાળ દેસાઈ
પ્રકાશક : કુમકુમ પ્રકાશન, એ ડી સિનેમા સામે, ગાંધીરોડ, અમદાવાદ-૧ કિ. ૧૪ રા.
આ પુસ્તકમાં લેખકશ્રીએ અનેક પ્રસંગોમાંથી તથા વાંચનમાંથી ચિંતન કરીને રોચક #ીમાં ચિંતન પ્રેરક પ્રસંગે વર્ણવ્યા છે. દરેક પ્રસંગને અંતે પ્રેરણા આપે એવી ચિંતન કણિકા આપી છે. તે વાંચકના મનને મનન તરફ વાળે છે.
–કા. જે. દેશી (૫) મોતીની ખેતી :- (ન ધર્મકથાઓ) લે ડો. કુમારપાળ દેસ ઈ પ્રકાશ - કુસુમ પ્રકાશન- ૬૧, ચેતન” નારાયણ નગર સોસાયટી, જય ભિખુ માર્ગ
પાલડી અમદાવાદ ૩૮૦ ૦ ૦ ૭. મૂલ્ય છ રૂપિયા. પૃષ્ઠ ૬૨. આ નાનકડી પુસ્તિકામાં નાની નાની છતા ચિપ્રદ જૈન કથાઓ આપવામાં આવી છે. ભાષા સરળ અને ભાવવાહી છે. આ પુસ્તિક માં અનેક મહાપુરુષોના જીવનમાંથી ચારિત્ર્ય ઘડતર કરે એવા પ્રસ ગે વર્ણવ્યા છે. તે બધા પ્રસ ગે ધમિક અને નેતિક જીવન પ્રેરણા આપે તેવા છે.
--કા. જ. દેશી
કરવામાં આવી છે. આ પ ચ ભ્રામાં કરેલી કે તે, 'હાશી છેપાંચમાં નું નામ પ્રવજ્યા
ગ્ય પાસે વર્ણવવી. આયેગને અપ બંને . : : વે માં છે પાવ છેનું અકા છે
: કપ ' , જયના અ ય ઉપર રૂ લાવીને અ ને ન છે ! છે. એમાં એક સબ્દમાં અગાધ કહેતાં. ) અને આ બધી વાતો જણાવી અને
રડેલા .. અ' નું રો નથી પરમ કલ્યાણ થાય છે. એ જ પુત્ર પથ ઉપર રીડા રચીને ભગ - નિ છે જ છે. નાં લે છે ? હા ના, હા.જે સાધક ઉપર પ્રો " !! સિ. મતથડનું વર્ણન ન પ ] એ .
સ્વર્ગવાસ નોંધ શ્રી શીતલાલ જીવરાજભાઈ શાહ સંવત ૨૦૪૩ના કારતક સુદ આઠમને રવિવાર તા. -૧૧ : એક ભઈ મુકામે સવર્ગવાસી થયા છે. તેઓશ્રી આ સભાના આયન સહય - હતા. તેઓ પી નિસાર સ્વભાવના તેમજ ધાર્મિક વૃતિના હતા. તેમજ સભા પ્રત્યે અપૂર્વ પ્રેમ ધરાવતાં હતા. શાસન દેવ તેઓશ્રીના આત્માને શાંતિ અર્પે એજ પ્રાર્થના..
બન્યુઆરી ૮૭].
For Private And Personal Use Only
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
સમાચાર
જૈન ગ્રન્થ વિમોચન સમારંભ ભાવનગરમાં કૃષ્ણનગર સોસાયટીમાં આવેલ સાંકળીબાઈ હોલમાં તા. ૨૮-૧૨-૮ને સોમવારે આ જૈન ગ્રંથ વિરોચન સમારંભ જ હતું. આ સમારંભમાં સ્યાદ્વાદામૃત પ્રકાશન મંદિર ટ્રસ્ટ પ્રકાશિત કરેલ. શ્રી કુસુમાંજલિ, સૂક્તિ સુધા અને સ્ત્રોતસ્વતી એ ત્રણ ગ્રન્થની વિમોચનવિધિ કરવામાં આવેલ. આ પ્રસંગે પ.પં. શ્રી દાનવિજયજી મહારાજ તથા પૂ. ધર્મદેવજવિજયજી મહારાજ ઉપસ્થિત રહ્યા હતા. પુસ્તકનું ઉદ્ઘાટન કરતા શેઠશ્રી દીપચંદ એસ. ગાર્ડીએ જૈન સાહિત્ય પ્રકાશન અને પ્રચારની જરૂરી આત તરફ જૈન સમાજનું ધ્યાન, દેર્યું હતું. પ્રવચન દરમીયાન દુકાળના સમયમાં જીવદયાના કાર્યમાં પણ જૈન સમાજે પૂરતુ ધ્યાન આપવું જોઈએ એમ જણાવ્યું હતું. શ્રી ગઢડા મહાજન પાંજરાપોળ અને ગૌશાળા ટ્રસ્ટ'
આ સંસ્થાને અપાતું દાન ૮૦-જી મુજબ ઈન્કમટેકસ મુકત છે, બાબત :- દુષ્કાળની અસહય પરિસ્થિતિમાં કસાઈવાડે જતા જીવોને અટકાવી
અભયદાનનું પૂન્ય ઉપાર્જન કરવા વિનંતિ નમ્ર નિવેદન,
ગઢડા તાલુકાના ૭૬ ગામના ખેડુત ભાઈનું સંમેલન બેલાવી નકકી કરેલ છે કે ગઢડા તાલુકામાંથી એક પણ જાનવરને કસાઈ ખાને જવા દે નહી અને તમામ પશુઓને પાકા સ્લેબવાળા પશઘરમાં રાખવા, આ સમજુતિ મુજબ તમામ પશુઓને પાંજરાપોળમાં ! રાખવામાં આવે છે, તે માટે એક ખા પાણીની અવેડી તેમજ પાકી ગમાણો બનાવવામાં આવી છે, આ ઉપરાંત દાંતવિનાના વૃદ્ધ પશુઓને સાફકટર મશીનથી ઘાસને ભૂંક કરીને આપવામાં આવે છે તેમજ ડેકટરી સારવાર અને અનુભવી પશુપાલકે રોકવામાં આવેલ છે.
દુષ્કાળના કારણે જાનવરોની સંખ્યા વધતી જાય છે છતા ગઢડા તાલુકામાંથી એકપણ જાનવરને કસાઈ ખાને જવા દીધેલ નથી, અને જવા ન દેવાને મકકમ નિર્ણય કરેલ છે, નિર્ધારને પાર પાડવામાં નિચેની યોજનામાં ઉદારદિલે દાન આપવા વિનંતિ છે. (૧) કસાઈવાડે જતા જીવ એકને અટકાવી છે ત્યાં સુધી નિભાવવાના રૂા. ૨૦૧/- રાખેલ છે. (૨) કાયમી તિથિના રૂ. ૨૫૦૧/- નું દાન આપનાર વતી દરવરસે જીવ એકને કસાઈ પાસે
જતો અટકાવી જીવે ત્યાં સુધી નિભાવવામાં આવે છે, અને દાન આપનારને ખબર આપ
વામાં આવે છે. (૩) ઉપરની ચેજનામાં અગર આપની ભાવના મુજબ પશુઓને નિભાવવા માટે દાન આપવા વિનંતિ.
(અનુસંધાન ટાઈટલ પેજ ૩ ઉપર)
આત્માનંદ પ્રકાશ
For Private And Personal Use Only
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
| ( અનુસધાન પેજ ૪૮નુ ચાલુ ) -: દાનની રકમ મેકલવાનું સ્થળ :
– મુંબઇ ઓફીસ :ટ્રસ્ટી મંત્રી :- જય તિલાલ એન. ડેલીવાળા, ૮૦ એ. બી, ઝવેરી બજાર, પટવાચાલ,
મમ્મા દેવી મંદિર પાસે, ગ્રાઉન્ડર મુ ખઈ-૪૦૦ ૦૦૨. એ. ટે. ન', ૩૧૭૬૬૦,
| ઘ૨ ટે. નં. ૮૨૨૨૨૬૭
કાળમુખા દુકાળમાં “ વસ્ત્ર દાન” કરો સતત બીજા વર્ષે પણ કાળમુખા દુકાળે ગુજરાતના કેટલાક કમ સી બ ભાગોને જોરદાર ભરડા માં લીધા છે. તેનાં ૨૭૭૮ ગામને દુષ્કાળગ્રસ્ત વિસ્તા૨ ત૨ી કે સરકારે જાહેર ક્ય' છે.
ઉત્તર ગુજરાતના સીમાડે આવેલા પછાત બનાસકાંઠાનાં ૧૩૭૦, કરછ જિ લાનાં ૯૦૬ અને મહેસાણા જિલ્લાના ચાર તાલુકા સમી, હારીજ, ચાણસમા અને પાટણ તાલુદ્દાઓનાં ૩૯૧ ગા માની વેદના તે સૌથી વિશેષ છે.
બનાસકાંઠા જિલ્લા અમારી સેકગણ પ્રવૃત્તિઓનું વર્ષોથી કે દ્ર સ્થાન છે. છેલ્લાં ૪૩ વર્ષોથી અમે એ વિસ્તારમાં વર્ષે ત્રણસે જેટલી પર નું સંચાલન કરી એ છીએ
આ બધાં બે વર્ષની અનાવૃષ્ટિના કારણે દુષ્કાળની નાગચૂડમાં ફસાતાં તે બધાં પર ‘દુઃખના ડું ગર” ઉત્તરી પડયા છે.
આ વિષમ પરિસ્થિતિમાં અમારી પ્રથમ પ્રવૃત્તિ બનાસકાંઠા નાં અકિંચત કુટુંબમાં શિયાળાની કડકડતી ઠંડીમાં વસ્ત્રો આપવાની છે.
પાંચ વ્યક્તિ પર્ય"તના એક ગરીબ કુટું અને કિફાયત ભા વન એક ધાબળા તેમજ સાડલે યા છે તર આપવા માટે થતા ખર્ચના રૂા. ૫૦ લેખે જેટલાં ગરીબ કુટુંબોને વસ્ત્રો આ પવા થતી ભાવના નીચેના સરનામે જણાવે,
આ દાન દ૨મૂક્ત છે. બનાસકાંઠા જિલ્લા સહાયક ફેડ ટૂટ- આ ના મના, ક્રોસ ચેક, ડ્રાફટ અગર રાકડા મોકલી શકાશે. દાતાઓનાં શુભ નામે પ્રસિદ્ધ થશે. ઓછામાં ઓછી રૂા. પાંચસેની ૨૪મ અમારી આ પ્રવૃત્તિ માટે ઉપયોગી થશે.
કીયાલાલ દુર્લભરામ ભણસાલી
મેનેજીગ ટ્રસ્ટી, બનાસકાઠા, જિ લા સહાયક ફંડ ટ્રસ્ટ, ૧૭/૧૫ નવજીવન સોસાયટી, ચોથે માળે, લેમી'ટન રીટ, મુંબઈ-૮ ટે. નં', ૮૯૫૪૭૧
For Private And Personal Use Only
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir Atmanand Prakash ] | [Regd. No. G. B, Y. 13 5 હa 40-00 10 હાઇટ દરેક લાયબ્રેરી તથા ઘરમાં વસાવવા જેવા અલભ્ય ગ્રથા # તારીખ 1-11-86 થી નીચે મુજબ રહેશે. માત્ર સ"સ્કૃત ગ્રથા કીંમત | ગુજરાતી પ્રથા કમત ત્રિશખી શલાકા પુરુષચરિતમ્ શ્રી શત્રુજય ગિરિરાજ દશનું 10-00 | મહાકાવ્યમ્ ૨-પૂર્વ 3-4 વિરા 32 ઝરણા 3-00 પુસ્તકાકારે (મૂળ સંસ્કૃત ) i 40-00 | ઉપદેશમાળા ભાષાંતર 20- ત્રિશષ્ટિ શલાકા પુરુષચરિતમ્ ધમ" કૌશલ્ય મહાકાવ્યમ્ પ 2-3-4 નમસ્કાર મહામંત્ર પ્રતા કારે ( મૂળ સંસ્કૃત ) પૂ૦ આગમ પ્રભાકર પુછુયવિજયજી દ્વાદશાર’ નચ ચક્રમ્ ભાગ 1 60-0 0 શ્રદ્ધાંજલી. વિશેષાંકઃ પાકુ બાઈન્ડીંગ 10-00 દ્વા દશાર’ નયચક્રમ ભાગ ૨જો 60-00 સ્ત્રી નિર્વાણુ કેવલીભુક્તિ પ્રક૨ણુ મૂળ ધર્મ હિન્દુ ગ્રંથ 15-0 0 જિનદત આખ્યાન સુક્ત ૨નાવલી શ્રી સાધુ-સાધ્વી ચાગ્ય આવશ્યક સુક્ત મુક્તાવલી 1- 9 0 - ક્રિયાસૂત્ર પ્રતાકારે જૈન દેશ ન મીમાંસા પ્રાકૃત વ્યાકરણ શ્રી શત્રુ જય તીર્થના પંદરમા ઉદ્ધા 2 - 2-0 0 આ હેતુ ધર્મ પ્રકાશ e ગુજરાતી ગ્રથા શ્રી શ્રી પાળરાજાને રાસ આમાનંદ ચાવી હતી શ્રી જાણ્યું અને જેરુ" બ્રહાચર્ચા ચારિત્ર પૂજા દિવથી સ ગ્રહ 5-00 શ્રી સુપાર્શ્વનાથ ચરિત્ર ભાગ 2 જે 10-00 આત્મિયુલભ પૂજા શ્રી ૪થા રત્ન કોષ ભાગ 1 ચૌદ રાજલક્ર પૂજા શ્રી અમિકાન્તિ પ્રકાશ નવપદજીની પૂજા શ્રી જ્ઞાનપ્રદીપ ભાગ 1-2-3 સાથે ગુરુભક્તિ ગડુલી સગ્રહ 2 - 0 0 લે. સ્વ. પૂ.આ. શ્રીવિ, કસ્તુરસૂરીશ્વરજી 30-00 ભક્તિ ભાવનો 1-0 8 શ્રી સુમતિનાથ ચરિત્ર ભાગ-૧ 20 -00 હું અને મારી બા | by ) ભાગ-૨ 40-00 જૈન શારદા પૂજનવિધિ. લખા :- શ્રી જૈન આત્માન સભા ખારગેઈટ, ભાવનગર ( સૌરાષ્ટ્ર ) તત્રી શ્રી ક્રાન્તિલાલ જે. દેશી એમ, એ પ્રકાશક : શ્રી જૈન સમાનદ સભા, ભાવનગર. મુદ્ર : શોક હેમેન્દ્ર હરિલાલ આનદ મી. ગ્રેસ, સુતા રવાડ, ભાવનગર, 2- @ @ 30 = 0 2 5-0 2 પ-9 ર - ર 20-0 0. - p 8 For Private And Personal use only