Atmanand Prakash Pustak 080 Ank 10

Author(s): Popatlal Ravjibhai Salot
Publisher: Jain Atmanand Sabha Bhavnagar

Page 9

વાક્ષરતા પ્રેક્ષક દળ કાપ્પાં મિક્વાણ્યાં આત્માથી પ્રેરણા પામેલું મન પણ પિતાની रूपरसोर्शी कश्चिदेको अनुमीयते॥ અભિમત કિયાઓને જ કરતે હોવાથી પર પ્રેય
કદાચ ઇન્દ્રિોમાં કત્વ માનવાની ઉતાવળ છે. જે પર પ્રેર્યા હોય તે કરણધમ જ હોય છે. કરીએ તે બીમારી આદિના કારણે તેમને નાશ
નાને બાલક પિતાના હાથમાં રહેલા ગેળા (દડા)ને થયા પછી પણ મેં જોયું હતું, પડ્યું હતું,
જેમ પોતાની ઈચ્છા પ્રમાણે ફેરવે છે, તેમ આત્માથી સૂછ્યું હતું, આસ્વાદન કર્યું હતું, અને સાંભળ્યું
પ્રેરાયેલું મન પણ કરણ હોવાથી સ્વતંત્ર નથી. હતું આ બધીય ક્રિયાઓનું એક કત્વ કેવી થાશ્રયા ગુણ આસૂત્રાનુસારે સુખદુઃખ પણ રીતે બનશે? અને બને તે છે જ. જેમકે, ખાનારે,
૩ ગુણ હોવાથી તંત્ર નથી કેમકે તેમને સર્જન, સૂંઘના, જેનાર આદિ ક્રિયાઓને કરનારો હું
હાર અને ભગવનાર શરીર નથી પણ આત્મા છે. જ છું. બીજી વાત એ છે કે ઈન્દ્રિયોના વિષયો
છે. ત્યારે જ, શરીર સુખી છે કે દુઃખી છે. આવો નિયત છે જેમકે સ્પર્શેન્દ્રિયને વિષય સ્પર્શ
ભાષા વ્યવહાર કયાંય નથી. પણ હું સુખી છું, કરવાને, જીભને સ્વાદ કરવાને, આંખને જેવાને,
દુઃખી છું. આમ સૌ કઈ બોલે છે, આમાં “હું” કાનને સાંભળવાને. આમાં કંઈનાથી ફેરફાર થઈ
એટલે શરીર નહિ પણ આત્મા છે. શકે તેમ નથી. તે પછી અ ધકારમાં રૂપ અને
ઉપરના વિવેચનથી જાણી શકીએ છીએ કે રસનું ગ્રહણ એક જ ક્ષણે કેવી રીતે થાય ? ‘આત્માની સાથે તાદામ્ય સંબંધથી સંબંધિત જેમ કે, કેરીનું રૂપ ગ્રહણ કર્યા પછી, ચાખ્યા સભ્યજ્ઞાન” જ પ્રમાણ છે જેની હૈયાતીમાં વિનાજ દાંતમાં પાણી કેમ આવે છે? જીભ આભાને ઇન્દ્રો દ્વારા થતું વિષયજ્ઞાન પણ યથાર્થ ઇન્દ્રિથી વિષય (૨સ) ને ગ્રહણ કર્યા વિના જ થાય છે. અને તેમ થતાં અભિમત પદાર્થોને દાંતમાં આવતા પાણીને અનભવ સૌ કોઈને સ્વીકારવાની અને અનભિમત પદાર્થોને ત્યાગવાની થાય છે, માટે બે બારી (ખીડકી)ની વચ્ચે કેવા શક્તિ પ્રાપ્ત થશે. જ્યાં સુધી જીવાત્માને આવું એક પ્રેક્ષકની જેમ આત્મા, પિતાના ધારણું જ્ઞાન
શુદ્ધજ્ઞાન નથી થતું. ત્યાં સુધી જ, ત્યાગ કરવા દ્વિારા રૂપ અને સનું ગ્રહણ કરે છે.
ગ્ય પદાર્થોને અને ક્રિયાઓને કરતે રહે છે.
તથા સ્વીકારવા યંગ્ય ક્રિયાઓથી દૂર ભાગે છે. આપણું શરીર પણ પૌદ્ગલિક હોવાથી, રથની શાસ્ત્રોમાં જ્ઞાનને સૂર્યની ઉપમા આપી છે તથા માફક અચેતન છે. કેમકે-હિતકારી સાધનેને સ્વી- આત્માને પરમ મિત્ર કહ્યો છે. જે સમ્યગ્દર્શન કાર અને દુઃખદાયી સાધને તિરસ્કાર રૂપ ક્રિયા અને સમ્યકુચારિત્ર માટે થાંભલા રૂપ છે. જેમ એ જાણીબુઝીને પ્રયત્ન પૂર્વ જ કરાય છે. જેમ થાંભલાના ટેકાથી મકાન ટકી રહે છે. તેમ સમ્યગૂર રથ હાંકનાર સારથી પોતાની ઈચ્છા પ્રમાણે રથને જ્ઞાનની હાજરીમાં જ દર્શન અને ચારિત્ર દેદીપ્ય હાંકે છે તેમ શરીરને સંચાલક પણ આમા છે. માન બને છે.
ક્ષમા યાચના આ માસિક અંકમાં કોઈ અશુદ્ધિ રહી ગઈ હોય અથવા કોઈ ક્ષતિ, મુદ્રણ દેષ હેય તે તે માટે મનસા, વસા, મિચ્છામિ દુક્કડમ્ .
ઓગષ્ટ ૮૩]
[૧૭૫