Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
પ્રકાશ
www.kobatirth.org
S
પુસ્તક : ૮૦ ]
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
આત્મ સ. ૮૮ (ચાલુ) વીર સ’. ૨૫૦૯ વિક્રમ સંવત ૨૦૩૯ શ્રાવણ
શ્રી પાર્શ્વજિન સ્તવન ( રાગ–વિભાસ ) દેખા ભવિ જિનજી કે યુગ ચરન-કમળ નીકે જિમ ઉદયાચળ ઉદય ભયા રવિ,
દેખા॰ આંકણી
તિમ નખ માન* કે – દેખા (૧) નીલેલસમ શાભ ચરણ છમી,
રિષ્ટ રતન હું કે – દેખા (૨)
સુરભિ સુમનવર યક્ષક મ કર,
અચિત દેવન કે દેખા॰ (૩) નિરખ ચરન મન હરખાયા અતિ,
વાર્માનંદન કે – દેખા (૪)
ચિદાનંદ અમ સફલ મનેરથ,
સફળ ભયે મન કે – દેખા॰ (૫) લેખક : પ. પૂ. ચિદાનંદજી મહારાજ સા. ૧. સુગધી શ્રેષ્ઠ પુષ્પ
૨. ચ'દન, કેશર, ખરાસ, અમર, કસ્તુરી, ગેરૂચ'દન, રતજળી, હિંગલેાક, મરચક કાળ, સેનાના વર્ગ(ના બને છે). નાઝુક-લાલ છે. શિરન-શ્યામ છે.
પ્રકાશક : શ્રી જૈન આત્માનંદ સભા-ભાવનગર
આમ : ૧૯૮૩
For Private And Personal Use Only
[ક
↑ ૰
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
અ નુ ક મ ણ કા
મ
લેખ
લેખક
પુષ્ટ
પરમ પૂજ્ય શ્રી ચિદાનંદજી
૧૬૯
૧૭૦
૨ ૩ ૪
પદ ૪૫ મું લલિતાંગ દેવ જૈન ધર્મની બાળ વાથી તરંગવતી
''
૭) ૧૭૩
લે. પૂર્ણાનન્દ્રવિજયજી (કુમાર-શણુણ ) મૂળકર્તા : ૫. પાદ લિપ્તાચાર્યની સ ક્ષેપકર્તા : પૂ . નેમિચ'દ્ર ગણિ.
૧૭૬
૧૮૦
પર્યુષણના પવિત્ર દિનામાં મમતા ધરીએ ! ક્રોધાગ્નિમાં બન્યા-ઝન્યા સુવિશુદ્ધ સંયમી શાસન રક્ષક જૈનાચાર્યો.... જૈન સમાચાર
મુનિશ્રી હરિભદ્રસાગરજી મહારાજ સા. ૧૮૨
१८४
COSSSSSSSSSSSSSSSS
માંડવી (કચ્છ) ખાતે યોજનારા પાંચમા જૈન સાહિત્ય સમારોહ
શ્રી મહાવીર જૈન વિદ્યાલય અને અખિલ ભારતીય અચલગચ્છ (ધિષિપક્ષ) શ્વેતામ્બર જૈન સંઘના ઉપક્રમે શુક્રવાર, શનિવાર અને રવિવાર, તા. ૨૩, ૨૪ અને ૨૫મી સપ્ટેમ્બર ૧૯૮૩નાં રોજ માંડવી (કચ્છ) ખાતે પાંચમા જૈન સાહિત્ય સમારોહનું આયોજન કરવામાં આવ્યું છે. આ માટે વિધ્વાનોને જૈન ધર્મ, તત્વજ્ઞાન, સાહિત્ય, સ્થાપત્ય-શિલ્પ અને ઈતિહાસ-પુરાતત્વ અંગે પિતાના સંશોધન-લેખે મોડામાં મેડા તા ૩૧-૮-૧૯૮૩ સુધીમાં સયાજક જૈન સાહિત્ય સમારોહ શ્રી મહાવીર જૈન વિદ્યાલય, ઓગસ્ટ ક્રાંતિ માર્ગ, મુંબઈ--૪૦૦-૦૩૬ એ સરનામે મોકલી આપવાની જૈન સાહિત્ય સમારોહના સયાજક ડો. રમણલાલ ચી. શાહે વિનતી કરી છે. વધુમાં એમણે વિદ્વાન અને રસોને આ સમારોહમાં સક્રિય રીતે શ્વાગ લેવાની પણ વિનંતી કરી છે.
શ્રી મહાવીર જૈન વિદ્યાલય ઓગસ્ટ ક્રાંતિ માગ, મુંબઈ ૪૦૦-૦૩૬
Cecececcsc22333933
For Private And Personal Use Only
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
www.kobatirth.org
-
તંત્રી શ્રી પિપટલાલ રવજીભાઈ સત વર્ષ ૮૦] વિ. સં. ૨૦૩૯ શ્રાવણ ઓગષ્ટ-૧૮૩ [અંક ૧૦
પુદ ૪૫ર્મ
(રાગ-કાફી)
લે. પરમ પૂ.શ્રી ચિદાનંદજી અલખ લખ્યા કિમ જાવે છે, ઐસી કેઉં જુગતિ બતાવે
અલખ લખ્યા કિમ જાવે. આંકણી તનમન વચનાતીત ધ્યાન ધર અજપા જાપ જપાવે;
' હોય અડેલ લેલતા ત્યાગી, જ્ઞાન સરોવર ન્હાવે છે, ઐસી. ૧ શુદ્ધ સ્વરૂપમેં શક્તિ સંભારત, મમતા દુર વહાવે,
* કનક ઉપલ મલ ભિન્નતા કાજે, જેમાનળ સળગાવે છે. એસી ૨ એક સમયે સમ શ્રેણી રાપી, ચિદાનંદ ઈમ ગાવે
અલખ રૂ૫ હેઈ અલખ સમાવે, અલખ ભેદ ઈમ પાવે છે. ઐસી ૩ - ભાવાર્થ પ. પૂ. ચિદાનંદજી મ. સા. પૂછે છે કે અલક્ષ એવા આત્માનું સ્વરૂપ શી રીતે કઈ જાય-એવી કઈ યુક્તિ બતાવે છે?
(અનુસંધાન પાના ૧૭૨ ઉપર )
For Private And Personal Use Only
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
લાલતાંગ દેવ
પૂર્વાનુવૃત્તિ
ફરીને દ્રશ્ય બદલાયું. આવા મહાન કારિ હતી. પર્વતના શિખર પર જવાના મુખ્ય માર્ગ દ્રયમાં યંપ્રભા કેવી રીતે જીવતી રહી, કેવી રીતે ઉપર પહોંચતા તેણે જોયું કે રસ્તે અનેક માનવીઓ નાગિલાએ સ્તન દુગ્ધ ધારા દ્વારા તેને ધાસ શિખર પર ચઢી રહ્યા હતા. ઘણે સમય તે જોતી શ્વાસ લેતી બનાવી તે હું જાણી શકો નહી રહી, પછી એક વ્યક્તિને પુછ્યું, “ભાઈ ! તમે
પરંતુ જોયું કે સાત વર્ષની બાલિકા નિર્નામિકા લોકો કયાં જાઓ છો? છાણ ઉઠાવી મોદીની દુકાન સન્મુખ ઉભી હતી. તેણે કહ્યું, “બહેન ! યુગધર નામના ત્યાં બીજા બાળક-બાલિકાઓને લાડુ ખરીદી, મુનિને કેવળજ્ઞાન પ્રાપ્ત થયું છે. તેમના દર્શનાર્થે ખાતા જોઈને તેના મનમાં લાડુ ખાવાની ઈચ્છા જઈએ છીએ.” થઈ કૌડી વગર લાડુ મળે નહિ-તે વાત તે તેણે કહ્યું, “ભાઈ હું ત્યાં આવું તે કશી જાણતી હતી. તેથી દેડીને માતા પાસે ગઈ મુશ્કેલી નથીને?
“માં. મને એક કૌડિ આપ મારે માદક ના, બહેન! આપત્તિ શાની? ખરીદી ખાવે છે.
તે સાંભળી નિમિકાએ મસ્તક પર ભાર નાગલા માટીની હાંડલીમાં શાક બનાવી રહી નીચે ફેંકી દીધે. લેકેની પાછળ, પર્વત પર હતી. તેની વાત સાંભળી તે જલી ઊઠી. દાંત ચઢવાનું શરુ કર્યું". ભીસીને બેલી. કમભાગી મસ્તી પણ નથી.
એક વિશાળ શિલાખંડ પર કેવલી યુગન્ધર તારે ભાપ ઘરમાં શું એક પણ કૌડી રાખી ગયે
સ્વામી બેઠા હતા. તેમના દેહમાંથી પ્રકાશ પ્રસરી છે કે તું મેદક ખરીદી ખાઈ શકે? મેંદક ખરીદ
રહ્યો હતે. દૂર ઉભીને નિર્નામિકાએ પ્રણામ કર્યા. વાનું છે તારું નસીબ છે? જે મેદક ખાવાની
પછી નીચે બેસી, ઉપદેશ સાંભળવા લાગી. તેઓ ઈચ્છા હોય તે અમ્બર તિલક પહાડ પર જા.
- શ્રી અમૃત તુલ્ય વાણીમાં ઉપદેશ આપી રહ્યા ત્યાંથી લાકડા લાવી વેચી, કૌડી મેળવ.”
હતા. તે ઉપદેશ ધીમે ધીમે તેના અંતરમાં ઉતત્ર શાન માતાના. જવાળામય વાકય રવા લાગ્યા. તેમના ઉપદેશથી હજાર કિરણધારી સાંભળી, નિર્નામિકાની આંખોમાંથી અશ્રુધારા સૂર્યના પ્રકાશથી કમળ વિકાસ પામે તેમ તેનું વહેતી બની. તે તી રેતી, ગોબર ઊઠાવી ચાલી હદય વિકાસ પામ્યું. ઉપદેશના અને કેવલી નીકળી.
પ્રભુના ચરણમાં નમીને બેલી, “હે ભગવન!
દુનિયામાં મારા જેવી કોઈ દુઃખીયારી નહિ હોય. ફરી દ્રશ્ય પલટાયું હવે નિર્નામિકાની ઊંમર આપ મને આશ્રય આપે” સેળ(૧૬) વર્ષની થઈ હતી. જુવાની આવતાં, કેવલી ભગવંતના એg ઉપર એક હાસ્ય જવાનીની લાલીમાં અને માધુર્ય, તેના કપાળ ઉપર ફરકી ઉઠયું. તેઓ બોલ્યા, “બહેન! કેણ કહે ઉપસ્યા નહતા તેની કેશ રાશિ રૂક્ષ અને પીળી છે કે તું દુર્ભાગી છે ? તું તે અખંડ સૌભાગ્યવતી બની હતી. લાકડી સરખે દેહ હતો. અમ્બરતિલક છે તારા દુઃખના દહાડા ખૂબ ઓછા છે. તારૂં પહાડ પરથી લાકડાને ભારે ઉઠાવી પહાડ ઉતરતી મલિન કર્મ નષ્ટ થઈ ગયું છે. તું આ પર્વતની
૧૭...]
માનંદ પ્રકાશ
For Private And Personal Use Only
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
બીજી બાજુ, જ્યાં સુરભિ સરોવર છે ત્યાં કિનારા આમ તેમ ઉડતા હતા. મલિન વસ્ત્ર આન્દલિત પર જઈ તપ કર. તારા મને રથ પૂર્ણ થશે.” હતા. હું એકીટશે તેની સામે જોઈ રહ્યો અને - નિર્નામિકાએ કેવલી ભગવંતના ચરણમાં વન્દન વિચારતે બન્યું કે પ્રેમને પ્રભાવ કેટલે અસીમ કર્યા. પછી ચાલી નીકળી તેને ઘરનું કશું આકર્ષણ છે? આ જ પ્રભાવ અસુંદરને સુંદર બનાવે છે ન હતું. તેથી જે રસ્તેથી પહાડ પર આવી હતી અને ધૃણાપાત્રને મનહર બનાવે છે. તેના વિપરીત પંથથી બીજી બાજુ પહાડ ઉતરવા દેઢષમ ; “હે દેવ! આ જ ગ્ય લાગી.
સમય છે. આપ અત્યારે જ મૃત્યુલેકમાં જઈ મારી આંખે સન્મુખ સુરભિ સરોવર ખડું નિર્નામિકા સમક્ષ ઉભા રહે આપને જોઈને, થયું. તે અચ્છેદ સરેવર જેમ કમળ, કુમુદ આપની ઈચ્છાવાળી, મૃત્યુબાદ ફરી ઈશાન કલ્યમાં અને કલ્હારથી પૂર્ણ હતું. વિકસેલા કમળના શ્રી પ્રભ વિમાનમાં તે ઉત્પન્ન થશે.” મધુ-બિન્દુ, જળ પર પ્રસરીને, મયુર પૂછની ત્યારે હું શ્રી પ્રભાવિમાનથી મનના રથ દ્વારા ચંદ્રિકા સમાન, સરોવર સપાટીને રંગીન બનાવી
ભૂતલ પર ઉતરવા લાગે એક કમરામાંથી બીજા રહ્યા હતા. સુગંધી પદ્મો ઉપર ભમરાઓની શ્રેણી
કમરામાં જવા માટે જેટલે સમય લાગે તેટલાજ રામાં મહા
આગ હવે તે શોભતી હતી. કમળાના મધપાનથી મસ્ત બનેલ. સમય ઘાતકી ખંડના પર્વ વિદેડમાં આવેલ કલ હંસીઓના કોલાહલથી સરોવર ગુંજી રહ્યું અભિ સરોવરના કાંઠે આવીને ઉભો મને જોઈને હતાં. ઉન્માદી સારસ પક્ષીઓના ક્રાંકાથી વાયુ નિનામિકાના નેત્રો વિકસિત બન્યા દેહમાં સાત્વિક મંડળ વિધાતું હતું. સારું એ સરોવર આ રીતે છે.
ફેરફાર જણાવા લાગે. આંખે ભીની બની ગઈ સુગંધથી પરિપૂર્ણ હતું. જાણે કે રાત્રિના સમયે તેણે બોલવાને પ્રયત્ન કર્યો પણ બેલી ન શકી નાન કરતી વનદેવીઓના કેશમાં રહેલ પુષ્પની તેનો કંઠ અશ્રુથી રૂંધાઈ ગયે. મેં કહ્યું, સૈરથી આ જળમાં સુગંધ ફેલાઈ રહી હતી. “સ્વયંપ્રભા, શું તું મને પીછાનતી નથી ? હું * નિમલીકાએ પૂર્વે આવું સરેવર જોયું ને તારે લલિતાંગ દેવ.” હતું. નિર્નામિકા તે સરોવરને કાંઠે આવી ઉભી તેણે મને ઓળખે કે નહિ તે ખબર નથી તેના હદયમાં શાંતિ ઉમરાઈ તેના મનમાં અચ્છદ પણ તે મારી તરફ અનિમેષ દૃષ્ટિથી જોઈ રહી સરોવરની સ્મૃતિ જાગૃત થઈ છે કે નહિ તેની મને જોતી વખતે તેના પાંડુર ગાલ પર અનુરાગખબર નથી પણ મરકત લીલી વનરાજી અને ની લાલિમા છવાતી હતી બાષ્પયુક્ત ચક્ષુઓમાં સુરભિત સરોવર નિહાળી તેના મનમાં ભાવ પ્રેમ-વિકાર તરંગિત બન્યું હતું. કપાળ, મોતી સ્થિર ચેતનાનું સ્કુરણ થયું. મેં તેના મુખ– સમ પસીનાના બિન્દુથી ભરાઈ ગયું હતું. મારાં સામે જોયું. સ્વયંપ્રભાના મુળ સૈદર્ય પાસે તેનું મુખ ઉપરથી ચશ્ન ઉઠાવી તે બેલવા લાગી. “દેવ, મુળ સૈદ કશી વિશાતમાં ન હતું. છતાં તેનું આપ કેણ છે તે હું જાણતી નથી પરંતુ આપને મલિન, સુકકુ મુખ મને આકર્ષતું બન્યું હું તેને જોઈને મને લાગે છે કે મારા જન્મ-જન્માંતર પર પ્રેમ કરતા હતા તેથી શું તેમ બન્યું હશે? કૃતાર્થ બન્યા છે” મારા હૃદયની જવાલા
જે સુંદર છે, તે સૌને સુંદર લાગે છે–તે શાંત બની છે. મને લાગે છે. કે મારો જન્મ આજ સુધી નહેતે જાણતે પણ આજે મન એ નિરર્થક નથી. થોડા સમય પહેલાં, કેવળી બાબતને સ્વીકાર ન કરી શક્યું કે સૌદર્ય વસ્તુ ભગવંતે કહ્યું હતું કે તું અખંડ સૌભાગ્યવતી નિબદ્ધ છે. તેનું શુષ્ક મુખ. અને કંઠ મને છે. તેને અર્થ આજે મારી સમક્ષ સ્પષ્ટ બન્ય આનંદ આપવા લાગ્યા. તેના રૂખા-સુખા વાળ છે. હું સંસારના બન્ધનથી મુક્ત થવા આવી ઓગષ્ટ ૮૩
[૧૭૧
For Private And Personal Use Only
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
હતી. પણ હવે તે અસત્ય જણાય છે. આપને બંધ કરી બેસી ગઈ. હું તેને તે સ્થિતિમાં જો જોઈને મને જે અનુરાગ થયો છે તે મને સત્ય રહ્યો. તે સમયે મને તે પવિત્રતાની મતિ સમી, અને સિદ્ધિનું સંપાન લાગે છે. આટલું બોલી ભક્તિના સ્ત્રોત વહાવનારી, શ્રદ્ધાની નિર્ઝરિણી સમાતે અટકી. “ “
-
ન લાગી. થોડા સમય પૂર્વે કમળ પત્ર પર રહેલ તે નિરક્ષર ગ્રામ્ય બાળા હતી તે આટલી નિલ બગલાને જોઈને લાગ્યું હતું કે તે મરામત પ્રગભ કેવી રીતે બની? આશ્ચર્ય યુક્ત બની પાત્રમાં રક્ષિત શંખ સુકિત છે. હવે લીલા વન્ય લજાના ભારથી કેવી શરમંદી બની હતી! આ મધ્યે બેઠેલી નિમમિકા મને તેવીજ લાગી ચોમેર. જોઈ મને ખૂબ આનન્દ થશે તે ધીમેથી બોલી સમય, મુહૂર્ત, કાલ કરવા લાગ્યા. પણ તેને કશાન દેવ! આપ લલિતાંગ દેવ છે-તે હું સમજી પણ સ્પર્શ થયા નહિ. તે નીલ કમળ સમય દેખાતી. આપે મને સ્વયંપ્રભા કહીને બોલાવી તે વાત હું પરંતુ તેના દેહમાં ચૈતન્યનું સ્કૂરણ થતું ન હતું સમજી શકી નથી”
જાણે કે તેનું સમસ્ત અંતઃકરણ ગંભીર કેન્દ્રમાં ' મેં કહ્યું,” નિનામિકા, અહી તે જન્મ લીધે
નિમગ્ન બન્યું હતું. કમશઃ તેણે શ્વાસને નિશ્વાસ
રૂંધ્યાં. તે પૂર્વે સ્વર્ગમાં તુ શ્રી પ્રભવ વિમાનમાં મારી *
આ રીતે કેટલી રાત્રિ કે દિવસે વિત્યા તે મહાદેવી સ્વયંપ્રભા હતી. ત્યાંથી આયુષ્ય પૂણે ખબર નથી. હું સાન ભાન ભૂલ્યા હતા. જ્યારે થતાં ઍવીને કર્મના દોષથી નાગિલને ત્યાં જન્મ સભાન બન્યા ત્યારે આકાશ તરફ દષ્ટિ નાખી. પાસી, તારા વિયોગથી દુઃખી બની હું તને સારુએ આકાશ ચાંદનીથી ચમકી ઉઠયું હતું– અહિથી શ્રીપ્રભ વિમાનમાં લઈ જવા આવ્યા છે જાણે ચંદ્રદેવે સુધા-વિલેપન ચૂર્ણનું પાત્ર ઉધું ' તે સાંભળી તેનું અનુરાગથી પ્રકાશિત મુખ વાળ્યું હતું. તારલાઓને ઝગમગાટ જોતાં લાગ્યું તેજસ્વી બન્યું મારી સામે સજળ નેત્રેથી કે તે સુપ્તાવસ્થામાં છે અને કેઈ ક્ષણે પાસ જોઇને બોલી “દેવ! હે કૃતાર્થ બની આપને બદલતાં નીચે પડી જશે. સરોવરનું પાણી શાંત, પ્રેમ મારા નિષ્ફળ જીવનની પરમ સાર્થકતા છે” નિસ્તરંગ હતું. જળમાં, સ્થળમાં આકાશમાં આ પ્રમાણે કહીને, મને પ્રણામ કરીને, સરોવર શબ્દ ન હતા. પાસેના બકુલ વૃક્ષ નીચે આસન જમાવી આંખો
“તિર્થીયર”ના સૌજન્યથી.
(અનુસંધાન પાના ૧૬૯ નું ચાલુ) આ આત્મા તન, મન, અને વચન એ ત્રણે વેગ વિના ગાતીત ધ્યાનને ધારણ કરી, આત્માની અંદર ઉઠતા સહં પદને જાપ કરે છે. વળી સ્થિર થઈ, પુદ્ગલ પરની આસક્તિ તજી દઈને જ્ઞાનરૂપ સરેવરમાં સ્નાન કરે છે.
પછી શુદ્ધ સ્વરૂપમાં આવ્યું, તે પિતાની અનંત શક્તિને સંભાળે છે. મમતાને દર ત્યજી દે છે. વળી આત્મરૂપ સુવર્ણને લાગેલ પથ્થરના મેલરૂપ કર્મ સમુહને ભિન્ન કરી નાખવા માટે યેગાનને પ્રજવલિત કરે છે કે જેથી આત્મા ઉપરને કર્મમળ નાશ પામે છે.
પછી એક સમયની સમશ્રણ માંડીને સિદ્ધસ્થાનમાં પહોંચી જાય છે. જે પિતે અક્ષરૂપ વાળા થઈ અલક્ષને પિતામાં સમાવી દે છે. તે એ રીતે અલક્ષના મર્મને પામે છે.
૧૭૨].
[આત્માનંદ પ્રકાશ
For Private And Personal Use Only
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
જૈન ધર્મની બાળપોથી ક્રમાંક-૭
લેખક : પ. પૂણુનન્દવિજયજી (કુમાર શ્રમણ) વરલી
રત્નત્રયી –
સમ્યગૃજ્ઞાન :સમ્યગ અથવા મિથ્યા વિશેષણથી વિશેષિત આત્માના સ્વતઃસિદ્ધ બધાય ગુણમાં, સૂર્યની દર્શન-જ્ઞાન અને ચારિત્ર, નિગોદવતી જીવથી જેમ સ્વ-પર પ્રકાશક ગુણ કોઈ હોય તે, તે લઈને સિદ્ધાત્માઓ સુધીને હોય જ છે. મિથ્યાને જ્ઞાનગુણ જ છે જે પોતે પિતાને પ્રકાશિત કરવાની અર્થ વિપરીત, એટલે કે, ૧૪ રાજલકમાં દ્રવ્ય- સાથે સંસારના બધાય દ્રવ્યને તથા પર્યાને ગુણ અને પર્યાયે જે રૂપે વિદ્યમાન છે તેનાથી પણ પ્રકાશિત કરે છે. તેથી જ જૈનદર્શનકારેએ વિપરીતરૂપે જાણવું, જેવુ તે મિથ્યા છે. કલ્પના “aurદાણા શાનું પ્રમાણભૂ” એટલે કે, કરવી અથવા ગુણ અને પર્યા, તથા સામાન્ય સમ્યગૃજ્ઞાનને જ પ્રમાણ તરીકે સ્વીકારેલ છે, અથવા કે વિશેષ જીવાત્મા સાથે તાદાત્મ્ય સંબંધથી “યથાર્થ જ્ઞાન પ્રમાણમ' દ્રવ્યો જે પ્રકારે છે. તેમને સત્તામાં રહેલા હોવા છતાં પણ સમવાયની કે તેવી રીતે જ જણાવનાર સમ્યગજ્ઞાન પ્રમાણ છે. સામાન્યથી વિશેષ અને વિશેષથી સામાન્ય ને સારાંશ કે, પ્રમાણની કેટિમાં સભ્ય જ્ઞાન સિવાય સર્વથા પૃથક પૃથક માનવાના પ્રસંગમાં મિથ્યા- બીજા કોઈને પણ નંબર લાગી શકે તેમ નથી. દર્શન મિથ્યાજ્ઞાન અને મિથ્યાચારિત્રને પ્રત્યક્ષ પગલિક-અર્થાત્ જેનાં નિર્માણમાં પુદ્ગલ પર પ્રભાવ દેખાઈ રહ્યો છે, જ્યારે વિજળીને ચમકારે માણુઓ જ કામે લાગ્યા છે, તે શરીર, મન, થતાં, અન્ધકારના પુદ્ગલ પરમાણુઓ જેમ પ્રકા- ઇન્દ્રિય અને મતિજ્ઞાનાવરણીય કર્મથી વાસિતશમય બનીને સૈને પ્રકાશિત કરે છે, તેવી રીતે બુદ્ધિ, ઘટ-પટ વગેરે કઈ પણ પઢાર્થ એવો નથી સમ્યગુદર્શનની પ્રાપ્તિ થતાં મિથ્યાત્વરૂપી અન્ય જે સ્વપર પ્રકાશક હોય. આપણા શરીર સાથે કાર, સમ્યગુજ્ઞાનરૂપી પ્રકાશમાં ફેરવાઈ જાય છે. લાગેલી “ખ” જે દ્રવ્યેન્દ્રિય હેઈને પૌંદુતે સમયે એટલે કે બંને અવસ્થાઓમાં આત્માને ગલિક છે. ત્યારે જ કઈક સમયે તેમાં તેજને પરિવાર કેવો હોય છે? તે આ માસિકના “મે” સર્વથા અભાવ પણ હોઈ શકે છે, અથવા મેતી મહિનાના અંકમાં “આતમાને કુટુંબ પરિવાર બીંદુ કે વીલીયા જેવા રોગને કારણે પણ ચક્ષુક?નામના લેખમાં ચર્ચાઈ ગયા છે, જે જ્ઞાન બરાબર થઈ શકતું નથી. અથવા તે સ્વતઃ
ભગવતીસૂત્ર સારસંગ્રહ” ના ચોથા ભાગમાંથી જડ હોવાથી કઈ પણ પદાર્થનું જ્ઞાન પ્રાપ્ત કરવા ઉદ્ધરિત છે.
માટે સમર્થ નથી. માટે એ નિશ્ચિત છે કે, સમ્યગજ્ઞાન, સમ્યગ્ગદર્શન અને સમ્યફચારિત્ર પદાર્થ પરિજ્ઞાનમાં, અનંત શક્તિને સ્વામી અને ને “રત્નત્રયીની ઉપમા દેવામાં આવી છે, જે ચૈતન્યગુણ વિશિષ્ટ આત્મા પિતે જ્યારે જ્યારે આત્માના મૂળ ખજાના સ્વરૂપ છે. મહાપુણ્યદયે ચક્ષુને પ્રેરક બ વા પામશે ત્યારે જ રૂપનું મળેલા અથવા પુરૂષાર્થ બળે મેળવેલા ત્રણે રન્નેને ગ્રહણ શકય બનશે. બીજા કેઈ ચિનતમાં એકરસ સંભાળી રાખવા અને દિનપ્રતિદિન તેઓ શુદ્ધ- બનેલા આત્માને આખો ઉઘાડી હોવા છતાં પણ શુદ્ધતર અને શુદ્ધતમ બને તે માટેના પુરૂષાર્થ સામે, પડખે કે ઉભે છે તેની ખબર મુદ્દલ જ, પુરૂષાર્થ છે. હવે આપણે ત્રણેને ક્રમશઃ પડતી નથી. આ પ્રમાણેને સી કેઈન અનુભવ સમજવાને પ્રયત્ન કરીએ.
જ કહી દે છે કે, આત્માની પ્રેરણ કે ઈચ્છા વિના ઓગષ્ટ '૮૩]
[૧૭૩
For Private And Personal Use Only
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
ચક્ષુ કંઈ પણ જેવાને માટે સમર્થ નથી. તે પ્રમાણે શક્તિ નથી. રેલગાડી કે વિમાન પિતાની મેળે સ્પર્શ, રસ, શ્રવણ અને સૂંઘવામાં પણ નિયત નથી ચાલતા, તેવી રીતે પાંચ ઇન્દ્રિય પણ સ્વતઃ થયેલી તે તે ઇન્દ્રિયે આત્મ પ્રેરિત થઈને સ્વીકાર્યો કંઈપણ કરવા માટે સમર્થન હોવાથી તેમાં કરે છે. “રવતા જાત” આ સૂત્રના અનુસારે આત્માની જેમ ર્તત્વ ધર્મ હેતે નથી. પણ પણ સ્પર્શ કરવા, ખાવાની, સુંઘવાની, જેવાની કુઠારાદિની જેમ કરyધર્મોપેત હેવાથી અસ્વતંત્ર છે. કે સાંભળવાની ક્રિયાઓ ન કરનારે આત્મા સર્વ- (0) ઇજાર અષા રાતનાતંત્ર સ્વતંત્ર છે. જ્યારે શરીર-મન કે ઈન્દ્રિય રાત વછેરવાયાdiા નિવેસ પ્રવૃાચૈતન્યરહિત હોવાથી કરણ છે. અને કરણ (સાધન) માણારા. કર્તાને અધીન જ હોય છે. મકાનને જેમ બારીઓ
ઈન્દ્રિયોમાં કરણત્વને સિદ્ધ કરવા માટે ત્રણ હોય છે. જેનાથી સચેતન માણસ બાહ્ય દશ્યને
હેતુ આપવામાં આવ્યા છે. જઈ શકે છે, તેવી રીતે શરીર એ મકાન છે અને જે પાંચ ઇન્દ્રિયને બારીઓની ઉપમા આપી છે, જે (૧) પુદ્ગલ, પરમાણુ, સ્કંધ જડ જ હોય જડત્વ” ધર્મના કારણે જડ હોય છે. કેઈ કાળે છે માટે તેમાંથી બનેલી ઇન્દ્રિયો પણ અચેતન પણ કે કેઈના સામર્થ્યથી પણ જડ તને ચૈતન્ય (જડ) છે. તેથી જડ પદાર્થ પિતે કંઈ પણ કરી બની શકે તેમ નથી. અન્યથા જડ અને ચેતન શકતું નથી. અન્યથા જમીન પર કે નદીમાં શબ્દોને વ્યવહાર રહેશે પણ નહિ જે સર્વથા પડેલા પથરાઓ કે કારખાનાઓમાં રહેલા લેખ. અનિષ્ટ છે.
ડના સળીઓ આખાય સંસારને કરચરઘાણ મન પણ પૌગલિક હોવાથી જડ છે. માટે કાઢવા સમર્થ બની શકે છે. જ આત્માથી પ્રેર્ય બનીને પ્રવૃત્તિશીલ બને છે. (૨) ચેતન શક્તિસમ્પન્ન માણસથી પ્રેરણું હવે આજ વાતને જૈન દર્શનકારોની ભાષામાં પ્રાપ્ત કરતી હોવાથી ઇન્દ્રિય પ્રેય છે. પણ જાણી લઈએ -
પ્રેરક નથી. ૨) શૂરિ ૩૪ધિ સજા, શિયાવાસ્ (૩) અને આત્માના ઉપયોગ વિના જડ પદા ઝિશિલાવર શક્યારથી મામા ર્થોમાં પ્રવૃત્તિનો અભાવ હોવાથી તેમનામાં કરણ
રૂપ, રસ, ગન્ધ અને સ્પર્શ આદિ ક્રિયાઓ, ધર્મની જ સિદ્ધિ થાય છે. હોવાના કારણે, તે તે ક્રિયાઓને કરનારે આત્મા આમ છતાં પણ ઇન્દ્રિમાં કર્તાપણાને છે. જેમકે સુતાર વાંસલા વડે લાકડાને છેદે છે, સદભાવ માનવાળાને સમજુતિ આપતાં કહે તેમ આત્મા, સ્પર્શેન્દ્રિય વડે સ્પર્શની રસનેન્દ્રિય, છે કે – વડે રસની, ધ્રાણેન્દ્રિય વડે સૂંઘવાની, ચક્ષુરિન્દ્રિય
यदि हि इन्द्रियाणामेव कर्तृत्व स्यात्, तदा વડે જેવાની તથા શ્રવણેન્દ્રિય વડે સાંભળવાની ક્રિયાઓ કરે છે. હરહાલતમાં પણ જડ ઇન્દ્રિયામાં
तेषु विनष्टेषु पूर्वानुभूतार्थस्मृतेम यादृष्ट', पृष्ट',
घ्रात', आस्वादित धुत, इत प्रत्ययानां एकકતૃત્વધર્મ હોઈ શકે નહિ,
ककत्व प्रतिपतेश्चकुतः स भवः ? किश्च इन्द्रि(૨) = =ાર શકુનિ વૉર', તેવાં જાળાં વરિષofથતલેન ઘણા સાધુ कुठारादिवत् करणत्वेन अस्वतंत्रत्वत् ।
चर्य प्रतितौ न सामयम् , अस्ति च तथा विधકુહાડે જડ હોવાથી કરણ છે માટે મનુષ્યની જૂઠા જazળાજરત્તાં તરણતારાનું સહાયતા વિના કોઈ કાળે પણ લાકડાને કાપી સત્તાવારંવારથથાનુuત્તે સન્માકુમા
૧૭૪].
આત્માનંદ પ્રકાશ
For Private And Personal Use Only
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
વાક્ષરતા પ્રેક્ષક દળ કાપ્પાં મિક્વાણ્યાં આત્માથી પ્રેરણા પામેલું મન પણ પિતાની रूपरसोर्शी कश्चिदेको अनुमीयते॥ અભિમત કિયાઓને જ કરતે હોવાથી પર પ્રેય
કદાચ ઇન્દ્રિોમાં કત્વ માનવાની ઉતાવળ છે. જે પર પ્રેર્યા હોય તે કરણધમ જ હોય છે. કરીએ તે બીમારી આદિના કારણે તેમને નાશ
નાને બાલક પિતાના હાથમાં રહેલા ગેળા (દડા)ને થયા પછી પણ મેં જોયું હતું, પડ્યું હતું,
જેમ પોતાની ઈચ્છા પ્રમાણે ફેરવે છે, તેમ આત્માથી સૂછ્યું હતું, આસ્વાદન કર્યું હતું, અને સાંભળ્યું
પ્રેરાયેલું મન પણ કરણ હોવાથી સ્વતંત્ર નથી. હતું આ બધીય ક્રિયાઓનું એક કત્વ કેવી થાશ્રયા ગુણ આસૂત્રાનુસારે સુખદુઃખ પણ રીતે બનશે? અને બને તે છે જ. જેમકે, ખાનારે,
૩ ગુણ હોવાથી તંત્ર નથી કેમકે તેમને સર્જન, સૂંઘના, જેનાર આદિ ક્રિયાઓને કરનારો હું
હાર અને ભગવનાર શરીર નથી પણ આત્મા છે. જ છું. બીજી વાત એ છે કે ઈન્દ્રિયોના વિષયો
છે. ત્યારે જ, શરીર સુખી છે કે દુઃખી છે. આવો નિયત છે જેમકે સ્પર્શેન્દ્રિયને વિષય સ્પર્શ
ભાષા વ્યવહાર કયાંય નથી. પણ હું સુખી છું, કરવાને, જીભને સ્વાદ કરવાને, આંખને જેવાને,
દુઃખી છું. આમ સૌ કઈ બોલે છે, આમાં “હું” કાનને સાંભળવાને. આમાં કંઈનાથી ફેરફાર થઈ
એટલે શરીર નહિ પણ આત્મા છે. શકે તેમ નથી. તે પછી અ ધકારમાં રૂપ અને
ઉપરના વિવેચનથી જાણી શકીએ છીએ કે રસનું ગ્રહણ એક જ ક્ષણે કેવી રીતે થાય ? ‘આત્માની સાથે તાદામ્ય સંબંધથી સંબંધિત જેમ કે, કેરીનું રૂપ ગ્રહણ કર્યા પછી, ચાખ્યા સભ્યજ્ઞાન” જ પ્રમાણ છે જેની હૈયાતીમાં વિનાજ દાંતમાં પાણી કેમ આવે છે? જીભ આભાને ઇન્દ્રો દ્વારા થતું વિષયજ્ઞાન પણ યથાર્થ ઇન્દ્રિથી વિષય (૨સ) ને ગ્રહણ કર્યા વિના જ થાય છે. અને તેમ થતાં અભિમત પદાર્થોને દાંતમાં આવતા પાણીને અનભવ સૌ કોઈને સ્વીકારવાની અને અનભિમત પદાર્થોને ત્યાગવાની થાય છે, માટે બે બારી (ખીડકી)ની વચ્ચે કેવા શક્તિ પ્રાપ્ત થશે. જ્યાં સુધી જીવાત્માને આવું એક પ્રેક્ષકની જેમ આત્મા, પિતાના ધારણું જ્ઞાન
શુદ્ધજ્ઞાન નથી થતું. ત્યાં સુધી જ, ત્યાગ કરવા દ્વિારા રૂપ અને સનું ગ્રહણ કરે છે.
ગ્ય પદાર્થોને અને ક્રિયાઓને કરતે રહે છે.
તથા સ્વીકારવા યંગ્ય ક્રિયાઓથી દૂર ભાગે છે. આપણું શરીર પણ પૌદ્ગલિક હોવાથી, રથની શાસ્ત્રોમાં જ્ઞાનને સૂર્યની ઉપમા આપી છે તથા માફક અચેતન છે. કેમકે-હિતકારી સાધનેને સ્વી- આત્માને પરમ મિત્ર કહ્યો છે. જે સમ્યગ્દર્શન કાર અને દુઃખદાયી સાધને તિરસ્કાર રૂપ ક્રિયા અને સમ્યકુચારિત્ર માટે થાંભલા રૂપ છે. જેમ એ જાણીબુઝીને પ્રયત્ન પૂર્વ જ કરાય છે. જેમ થાંભલાના ટેકાથી મકાન ટકી રહે છે. તેમ સમ્યગૂર રથ હાંકનાર સારથી પોતાની ઈચ્છા પ્રમાણે રથને જ્ઞાનની હાજરીમાં જ દર્શન અને ચારિત્ર દેદીપ્ય હાંકે છે તેમ શરીરને સંચાલક પણ આમા છે. માન બને છે.
ક્ષમા યાચના આ માસિક અંકમાં કોઈ અશુદ્ધિ રહી ગઈ હોય અથવા કોઈ ક્ષતિ, મુદ્રણ દેષ હેય તે તે માટે મનસા, વસા, મિચ્છામિ દુક્કડમ્ .
ઓગષ્ટ ૮૩]
[૧૭૫
For Private And Personal Use Only
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
Re
તરંગપતી
.*
કે
Fe
@
tી
(ચાલુ)
સંક્ષેપકતાં પૂ. નેમિચંદ્રમણિ
મૂળર્તા પૂ. પાર લિપ્તાચાર્ય શ્રી લેયમેનના જર્મન અનુવાદ ઉપરથી ગુજરાતી કરનાર નરસિંહભાઈ ઈશ્વરભાઈ પટેલ
-
-
-
-
XX
પદ્રદેવ અને તરંગવતી સંખમાં દિવસે મોક્ષ વિષે શાસ્ત્રમાં જણાવ્યા મુજબ ઉપદેશ નિર્ગમન કરતા. આનંદ અને સ્નેહગાંઠ એકરૂપ આપ્યું. બન્યાં હતાં.
કોયલ ટહકારે વસંતને વધાવી, વનરાજીએ તેમના ઉપદેશથી તરંગવતી એક પ્રકારના હર્ષમાં આવી યુપથી સત્કાર કર્યો. આ યુગલના આનંદમાં ડૂબી ગઈ. પદ્મકુમારે કહ્યું, “આપ હૈયે પ્રકૃતિ શેભા નિહાળવાની ઈચ્છા થઈ તેથી જગતના બંધનથી મુક્ત થઈ ગયા છે ધન્ય છે બાગમાં ફરવા નીકળ્યા.
આપને, આપે એ સાધના શી રીતે સાધી શકયા
છે તે અમને કહો હે મહાત્મા ! મારી આ પુણ્યાત્માઓને શુભ પ્રસંગની કમીના રહેતા ઉકઠા માટે મને ક્ષમા આપશે.” નથી. ત્યાં એક અશોક વૃક્ષ તરફ દષ્ટિ પડી. નીચે
તીર્થકરોના ધર્મમાં પારંગત થયેલા મુનિપર પર મનિભગવંતને ધ્યાનમાં મગ્ન બની છીએ, પોતાના જીવનની કથા મીઠી અને શાંત જોયા. આનંદની એક લહેર ફરકી ગઈ. વિનય અને મર્યાદા–જીવનમાં તાણા-વાણુ માફક ગુંથાયેલ.
- વાણી વડે નીચે પ્રમાણે જણાવી. તેથી કૂલ ઉપાનહ વગેરે દૂર કર્યા. વેગ વધારી,
સાપ, ચિત્તા અને જંગલી હાથીઓનું નિવાસ મુનિશ્રી પાસે પહોંચ્યા, પૂજ્યભાવથી શિર ઝકયાં સ્થાન એવે વનપ્રદેશ હતો. તે પ્રદેશ ચંપાપ્રાન્ત ધર્મમર્તિના ચરણમાં શ્રદ્ધાંજલી અર્પણ કરી. શાન્ત ની ધારે પારધિઓનું નિવાસસ્થાન. વનના પ્રાણી ચિર બેઠા. મુનિશ્રાએ ધ્યાનથી મુક્ત થતાં તેમના ને સંહાર-એજ પ્રવૃત્તિ. તેમની નારીઓ તરફ પ્રશાન્ત દષ્ટિથી જોયું. ત્યારે તેઓએ ખમા- હાથીદાંતમાંથી હથિયારો બનાવે. યુવાન કન્યાઓ સમણ આદિથી વિધિપૂર્વક વંદન કર્યું, તગણને રાતા રંગના વસ્ત્રો ધારણ કરે. ગત ભવમાં આ ઉત્કર્ષ ઈચ્છીને, તેમના શરીર અને જીવનયાત્રાના પારધિઓમાંને એક-તે હું. હાથીઓના શિકારમાં કુશળ પ્રશ્નો પૂછયા.
મને મજા આવે. ખેરાકમાં માંસ મીઠું લાગે.
મારા સાથીદારે મારા સફળ બણવેધની પ્રશંસા તેઓશ્રીએ આશીર્વાદ આપતાં જણાવ્યું- કરે અને હું મરક મરક હસતો. વળી તેઓ અતુલ તથા અક્ષય સુખ પમાય તેવુ નિરોણસ્થાને મને સિદ્ધબાણ કહેતા મારા પિતા પણ કદી નેમ તમને પ્રાપ્ત થાઓ. તરંગવતી તથા પદ્મકુમારે ચક્તા નહિ. તેમને લેક વ્યાધરાજ કહેતા. મારી અતિ નમ્રભાવે તથા શ્રદ્ધાળુ હૃદય, આશીવાદ માતાને તેઓ “વસુંદરી’ કહેતા, કેમકે તેને મસ્તકે ચઢાવ્યું. પછી કલ્યાણકારક ધર્મને ઉપ- વનનું ભયંકર અને અભિમાન ભર્યું સૈાદર્યું હતું. દેશ આપવાની પ્રાર્થના કરી.
જુવાનીમાં એકવાર મેં મારું તીર એક હાથી મુનિ ભગવંતે, જીવ-આત્માને બંધન અને ઉપર તાકયું. ત્યારે મારા પિતાએ મને શીખામણ ૧૭+]
આત્માનંદ પ્રકાશ
For Private And Personal Use Only
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
આપી. ટોળાના નાયક હોય એવા ભવ્ય હાથીને
મરવુ' ભલુ'. મે પણ અગ્નિમાં પડતું મૂક્યુ તારે મારવા નહિ. બચ્ચાનું રક્ષણ કરવાને સ્નેહ-પશ્ચાતપને લીધે, પ્રાપ્ત થયેલ જીસકમ ના ફળથી, નરકમાં જવાને ખલે, ગ`ગાના ઉત્તર કિનારે એક ધનવાન વ્યાપારીને ત્યાં મારો જન્મ થયા. મારૂ' નામ રૂદ્રયશસૂ પડયું.
વશ થઇને ચાલતી હાથણીને બચાવવી જે ખચ્ચુ હજી ધાવતુ' હાય તેને મારવુ નહિ, નર અને માદા સ્નેહશ કે કામવશ હોય તેમને વિખુટાં નહિ પાડવા-આ કુળ આચાર છે આ તૂ' શીખી લે અને તારા પુત્રાને પણ શિખવજે.” આ ભાવનાથી હું' ધધો ચલાવતા.
સરખા ઘરની એક યુવાન અને સુંદર કન્યા સાથે મને પરણાવ્યેા. તે મને સ્નેહાનદ આપતી. રંગે શ્યામળી હતી. ચંદ્રના હાસ્યથી પ્રકાશ પામતું તેનું મુખ હતું. આંખેા રાતા ક્રમળ સરખી હતી. જુવાનીથી તેના દેહ આપતા. મારી પારધણુના મેહભર્યા લિગનથી છૂટી સવારે ઉડતા. દેવીની પ્રાથના કરવા જતે. ખાનપાન કરી, લાહીથી ખરડાયેલ ધધે લાગી જતા.
એક દિવસ ઉનાળામાં મેં ધનુષખાણ લીધાં. ભાથું લટકાવ્યુ ને રસ્તે પડ્યા. વન હાથીની શોધમાં વનમાં રખડતા રખડતા ગંગા નદી સુધી પહેાંચ્યા. સ્નાન કરી નીકળેલા પત જેવા હાથીને દીઠા. તરત જ જીવન સહ્રાર૪ તીર છેડયું. પણ તે ઊંચે ગયુ. હાથી બચી ગયે પણ એક ચક્રવાક વિંધાઇ પડયા. તેની એક પાંખ તૂટી પડી, પળવારમાં જળ તટ ઉપર પડયા. પણી રક્તથી 'ગાયુ. તેની નારી, રૂદન કરતી તેના કલેવર ઉપર ઉડવા લાગી તેથી મને પણ રડવુ આવ્યું.
અરેરે ! સ્નેહી જોડા ઉપર મે' મા શું દુઃખ આણ્યું! પતિને જીવત માની, તેણે મારૂ ખાણુ ખેચ્યુ . તેટલામાં હાથી અદૃશ્ય થઇ ગયા. મે’ એ પંખીને રેતીના કિનારે મૂક્યું. થેડીવાર સહાનુભૂતિ પૂર્વક તેને અગ્નિ સ`સ્કાર કર્યાં. એટલામાં જ ચક્રવાકી સ્નેહુ બધથી તણાઈ તેમાં પડી અને મળી સૂઇ.
એ જોઇને મને ભયંકર પરિતાપ થયો. હુ વિલાપ કરવા લાગ્યું. આવા ભયંકર વિહાર ! કુંવા તિરસ્કાર યુક્ત કુળ ધર્મ ! આ જીવન કરતાં
એગષ્ટ’ ૮૩]
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
રિવાજ પ્રમાણે લેખન આદિ વિવિધ કળાએ શિષ્યેા. કમભાગ્યે, જુગાર તરફ હું ખેચાયે. છળકપટમાં નિય અને જીતવા માટે ગાંડે ખની, સદ્ગુણ્ણાને વિસાર્યાં. અંતે ચેરી કરવા લાગ્યા. ઘર ફાડવાં, યાત્રાળુઓને લૂટવા એ મારા ધંધા થઇ પડયા. પરિણામે કુટુબીજનેને નીચું જોવાના પ્રસંગ આવ્યા. એકવાર ધન લૂંટવાના ઇરાદે તલવાર લઇ નીક્ળી પડયા. નગરમાં વાતની જાણ થઇ ગઇ. હવે સલામતી ન રહી. તેયા હું ખારીકવનમાં નાશી ગયા.
છેવટે વિંધ્યાચળની એક ગુફામાં પહોંચ્યા, ગુઢ્ઢાનુ નામ હતુ'. સિંહગુફા. તેમાં વસવાટ હતેા લૂટારુ આને
નાયકનું નામ ભલ્લપ્રિય, સાથમાં ભાલે હાય જ. વળી હતેા સાહસિક અને સર્પ તુલ્ય ભ્રય'કર. મને તની પાસે લઇ જવામાં આવ્યું. મારી સાથે તેણે માવાથી વાતચીત કહી. ખીજાએ પણ મારી સાથે આદરથી વર્યાં. તેથી ભાન દથી ત્યાં રહેવા લાગ્યા ઘણા ધીંગાણામાં મેં ખૂબ શૌય બતાવ્યું. તેથી મારો મને માન વધ્યાં. મારા સાથીઢારા મને ‘શક્તિધર, નિય ’ જમ દૂત કહેતા. શત્રુને હું ચીરી નાખતા. જુગારમાં મારી જાતને પણ મૂકતે . આ રીતે બહુ કાળ સુધી યમદેવના ખભા હલાવ્યા.
એકવાર અમારી ટોળી નિત્ય કવ્ય ઉપર ગઈ હતી. ત્યાંથી એક જુવાન જોડાને ઘેર લઈ આવી તેમને અમારા સરદાર પાસે આણ્યાં નાયકે યુવતીના રૂપ જોઇને, સુંદરીનેાકાળીને ભેગ આપવા એમ નક્કી ક્યું તેમના દાગીના વગેરે લુંટી વામાં આવ્યા.
[૧૭૭
For Private And Personal Use Only
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
સરદારે મને કહ્યું. “નવમીએ તેમને ભેગ નજીક ઉભેલા માણસને બાગ વિષે પૂછયુ આપવાનો છે. તારે તેની ચોકી રાખવી. પછી તેણે કહ્યું, “આ બાગનું નામ શકટમુખ. પૂર્વે બહાવરા બનેલ તેમને હું ઘેર લઈ આ ઈવાકુ કુળના મુકુટમણિ સમાન અષભ નામે પુરુષને મેં તાણીને બાંધ્યું. ત્યારે તેની જી નૃપતિ થઈ ગયા. જન્મ મરણની જાળમાંથી છૂટવા ખૂબ રડવા લાગી. ત્યારે કેદ પકડાયેલા અન્ય અદ્ધિ-સમૃદ્ધિને ત્યાગ કર્યો. તપસ્યા તપતા હતા સ્ત્રીઓએ પૃચ્છા-કરી ક્યાંથી આવે છે? કયાં ત્યારે આ વૃક્ષ નીચે તેમને અનંત અને અક્ષય જતા હતા? કેવી રીતે સપડાયાં?
એવું કેવલ્ય જ્ઞાન પ્રાપ્ત થયું હતું. તેથી જ આ આંસુભરી આંખે, ડુસકાં ખાતાં, ચકલાક પવિત્ર સ્થાનની પૂજા લેકે કરે છે. આ મંદિરમાં પક્ષીના જીવનથી માંડી મનુષ્ય અવતાર અને યુગાધિદેવ ઋષભ તીર્થંકરની પ્રતિમા સ્થાપિત પૂર્વભવના પ્રેમથી ભાગી નીકળ્યા-વગેરે જણાવ્યું થએલી છે.”
આ વર્ણનથી મારી પૂર્વભવની વાત સાંભરી આ સાંભળી મેં વૃક્ષને તેમજ મંદિરને વંદના આવી હું બેભાન બન્યા. જ્યારે ભાન આવ્યું કરી. ત્યાર પછી મેં પુદયે ધ્યાનસ્થ મુનિ ત્યારે તે જેડા તરફ મારું હૈયું દયાથી અને ભલી ભગવંતને દીઠા. વંદન કરી, હાથ જોડીને હું લાગણીથી નરમ પડ્યું. હવે આ યુગલને ફરી બે, “હે પરમપૂજ્ય! રાગ ને દ્વેષને નાશ મોતના જડબામાં કેમ ધકેલી શકું? કરેલ હિંસા કરવા, પાપવૃત્તિથી નિવૃત્ત થવા, હું આપને શિષ્ય ને બદલે જાનના જોખમે પણ આપવો જોઈએ. થવા ઈચ્છું છું. તમારું શરણુ પામી, તરાશ.”
પછી પુરુષના બંધ ઢીલા કર્યા. મેં કેડ બાંધી મધુર વાણીથી તેઓ બોલ્યા, “મૃત્યુ સુધી કટાર તથા તલવાર લીધી રાત્રે જંગલ વટાવી તે સાધને ધર્મ પાળવે ને ભાર વહે–એ કંઈક બનેને ગામ સુધી લઈ આવ્યું. પછી સંસારથી કઠન છે.” મેં ઉત્તર આપ્યો, “આનંદ, પવિત્રતા વિરક્ત થઈ મેં વિચાર્યું લુટારૂઓ પાસે જવું છે કે લાભની છાવાળા નિશ્ચય કરે તે તેને કશું તે યમદ્વાર ખખડાવવા જેવું થાય. વિલાસ વસમું નથી. ગૃહસ્થાશ્રમમાંથી નીકળી સાધુ વાસનાથી, જુગાર અને હિંસાથી થોકબંધ પાપ જીવન ગાળવાનો મેં નિશ્ચય કર્યો છે. કારણ કે કર્યા છે. તેની નિર્જરા કર્યા વગર નરક દ્વાર જ તેથી જ દુઃખ ટળતા.પછી તેમણે મને જન્મમળે” એમ વિચારી હું ઉત્તર તરફ ચાલ્યા મરણમાંથી મુક્તિ અપાવનાર એવી વીતરાગ દીક્ષા સંન્યસ્ત લીધુ અને વાસનાઓને ત્યાગ કર્યો આપી. સાધુધર્મ. પંચ મહાવ્રત સ્વરૂપ છે. તેનું પછી પૂર્વતાલ નગરી નજીક પહોંચ્યા. રહસ્ય, વિનય, પ્રત્યાખ્યાન, પ્રતિક્રમણ સમ્યગૂર
નગરની દક્ષિણ દિશામાં મદનવાટિકાથી ભાષણ વગેરે આચાર વિચાર સમજાવ્યા. પછી અધિક સુંદર નંદનવનની તુલને પામી શકે તે આગમને અભ્યાસ કરાવ્યો. હું ઉત્તરાધ્યયન બાગ નજરે પડયે તેમાં ધેળા વાદળામાંથી રૂપે ગણતાં ૩૬ અધ્યયન શીખ્યા. આચારાંગસૂત્ર નીકળતા સૂર્યના વિમાન જેવું મંદિર દષ્ટિએ ભયે. સૂત્રકૃત, સ્થાન, સમવાય નામના શાસ્ત્રો, પડયું. લાકડાના કેતરકામવાળું અને સે થાંભલા ઉડે ઉતરીને નિયમ પ્રમાણે શીખે. કાલિકસૂત્રે ઉપર ઉભું કરેલું હતું. પ્રાંગણમાંજ યાત્રાળુઓથી અંગપ્રવિણ ગ્રંથે શીખ્યા બાદ પૂર્વગ્રંથને પણ કુલ, પત્ર, ફળ, માળા અને ચંદનથી પૂજાયેલ બરાબર અભ્યાસ કર્યો. તેથી જગના ભૌતિક વઅખંડેથી વિભુષિત ન્યધ વૃક્ષ શેભી રહ્યું અને મૌલિક સ્વરૂપનું મને જ્ઞાન થયું. આ રીતે હતું. પ્રથમ મેં દેવમંદિરની પ્રદક્ષિણા કરી પછી બાર વર્ષ ભણવામાં અને સાથે સાથે સંસારના પવિત્ર વૃક્ષ નીચે ઉભે.
મેહ છોડવામાં ચાલ્યા ગયા. આમ સમ્યગૂજ્ઞાન
૧૭૮]
આત્માનંદ પ્રકાશ
For Private And Personal Use Only
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
અને આત્મ સંયમ વડે આત્મકલ્યાણ માર્ગે આગળ તેમના શબ્દો સાંભળી તેઓ બંનેને સંસાર વધું છું અને લેકેને અનુત્તર ધર્મને ઉપદેશ ઉપર ક્ષેભ થયે. તેઓએ ત્યાંજ શણગાર ઉતારી આપ્યા કરૂં છું.”
દીધા દાસીઓને સેપી માતાપિતાને સમાચાર - જ્યારે તરંગવતી અને પલદેવે આ ખેદજનક કલ્યા. સાથે સાથે સારા નરસા આચારથી અનુભવ સાંભળે ત્યારે અનુભવેલું દુઃખ તાજું કરેલ હેરાનગતિ માટે ક્ષમાયાચના કરી. થયું. આંસૂ ભરી આંખે એક બીજા સામે જોયું. ત્યારબાદ વાળને લેચ કરી કહ્યું, “અમને વીતેલા દુઃખને વિચાર કરતાં તેમને સ્નેહ વિલાસ દુઃખમાંથી મોક્ષ આપો.” તેમણે અમારી પાસે ઉપર ઉપરતિ થઈ. તેઆ પવિત્ર પુરુષને પગે સામાયિક વ્રત લેવરાવ્યું ત્યારે એક સાધ્વી એ પડયાં કરયુગલ જોડી તેમના એ જીવન તારકને સાધુના દર્શન કરવા આવી તપસ્યામાં તથા જ્ઞાન કહ્યું, “જે ચઢવાકનું જોડું, માનવદેહમાં તમારા માં પ્રખ્યાત થયેલ સાધ્વી ચંદનાની શિષ્યા હતી હાથે ઉગરી ગયું તે અમે પતેજ છીએ તમે તેણે ધર્મિષ્ઠ સાધુના અને એમના સાથના દર્શન અમને જ્યારે જીવન આપ્યું ત્યારે તે હવે દુઃખ કર્યા મુનિભગવંતે કહ્યું, “સંસારદુઃખથી વિરક્ત માંથી મેક્ષ પણ આ તીર્થકરોએ બતાવેલ થતી આ સાધ્વીને તમારી શિષ્યા બનાવે.” માગે અમને કૃપા કરી દોરી સાધુ જીવનના સાધ્વીએ પોતાની ખુશી બતાવી તરંગવતીએ વિવિધ શાસને અમારી જાત્રાનું ભાથું છે.” પૂજય ભાવથી સાધ્વીજીને નમસ્કાર કર્યા. અને
એ મહાસ યમી બોલ્યા, “ધર્મને જે આત્મિક તેમની સાથે ઉપાશ્રય તરફ રવાના થઈ બળ રાખી પાળે છે તે જરૂર બધાં દુઃખમાંથી બીજે દિવસે પદ્મદેવ ગુરુદેવ સાથે પરિભ્રમણ મુક્તિ પામે છે. જીવન ચંચળ છે અનેક વિનિથી કરવા નીકળી પડયા તરંગવતી તપસ્યામાં તથા ભરેલું છે. તેના પર વિશ્વાસ ન રાખે. સંસારત્યાગમાં દઢ થઈ પછી વિહાર કરતાં, રાજ પરમથક કાર્ય માટે ક્ષણભરનો વિલંબ ન કરે ગૃહીમાં આવ્યા.
A B C D E
39 By BA B B B B BEE 9 B BA BA BA B
BA BBA BBA B098
પ્રગટ થઈ ચુકેલ છે શ્રી શ્રીપાળ મહારાજાને રાસ પ્રગટ થઈ ચુકેલ છે જેની મર્યાદિત પ્રતે હેવાથી તાત્કાલિક મંગાવી લેવા વિનંતી. મૂળ કિમતે આપવાનું છે. તેની મૂળ કીંમત રૂપિયા વસ રાખેલ છે, તે તાત્કાલિક મંગાવી લેવા વિનંતી.
BH
-: ૨થળ :– શ્રી જૈન આત્માનંદ સભા
ઠે. ખારગેટ : ભાવનગર : (સૌરાષ્ટ્ર) વિકી તા. ક. બહાર ગામના ગ્રાહકોને પિસ્ટેજ ખર્ચ સહીત રૂપીઆ ચેવીસ અને વિશ
પૈસાનું મનીઓર્ડર કરવા વિનંતી. .
g B BE BA BA BA BA BA B BE BE BE E
27 28 29 SQUE B
For Private And Personal Use Only
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
પર્યુષણના પવિત્ર દિનેમાં સમતા ધરીએ !
ક્રોધાગ્નિમાં બયા–ઝળ્યાં
માનવીને ક્રોધ ચડે છે ત્યારે એ માણસ મટી બેસતા એ સ્પષ્ટ કરવા એક દષ્ટાન્ત રજુ કરું છું. જાય છે અને જાણે દાનવ બની જાય છે. અરે ! .
અમદાવાદમાં પતાસાની પિળમાં, શાન્તિલાલ ક્રોધાગ્નિમાં જલતે માનવી જીવનને વ્યર્થ કરી નામે એક વકીલ રહે છે. પિતાનું સુંદર ને વિશાળ નાંખે છે. કે તે માનવીના હૈયામાં બેઠે જ છે
મકાન છે. ભલામણ લઈને આવતા, પિતાનું માત્ર અને નિમિત્ત મળવું જોઈએ. પોતાનું મકાન વિશાળ હોઈ, તેમજ એક ભાગ ખાલી અપમાન થાય, કેઈ પિતાનું બગાડી જાય, પડી રહેતે હોઈ એક ભાઈને ભાડે આપ્યું. પિતા ઉપર કોઈની જોહુકમી થાય, અને કઈ
ભાડુઆત તથા મકાન-માલિક એક બીજા સાથે કારણે અંતર ઘવાઈ જાય, ત્યારે આવી પરિસ્થિતિ,
મળીને રહે છે. પરસ્પર સાથે સંબંધ છે. એક માં કાપ ઉપસી આવે છે ઉશ્કેરાટમાં કાંઈ કરી દિવસ બન્યું એવું કે પાણીની અછતને કારણે બેસે છે કદાચ ખૂન કરવા સુધી પહોંચી જાય ચકલીઓ (પાણીના) પર ભીડ જામી છે ભાડુઆત છે કહે કે માનવ દાનવ બની જાય છે. આમ બાઈએ પણ પિતાને વારે વહેલે આવે એ માટે બનતા માનવી વિચાર કર્યા વિના, સામાને થનાર પિતાને હાડે લાઈનમાં પહેલે ગોઠવી દીધું છે. નુકશાનની ગણતરી કર્યા વિના, આવેશમાં ને પાણી આવવા લાગતા પેલી ભાડુઆત બાદઈએ આવેશમાં અનેક અઘટિત કાર્યો કરી બેસે છે. પિતાના હાડે ચકલી નીચે ગોઠવી દીધો. અડધા
આવા કંધી માણસો માટે પર્યુષણનું પવિત્ર હાંડે ભરાયે હશે ત્યાં તેમના મકાન-માલિકણ પર્વ સવંત્સરી-દિન (ક્ષમાપના દિન) અમૃત આવી અને પિતે મકાનમાલિકણ હોઈ અને સમાન નિવડે છે. માનવી શિતલતા અનુભવે છે. શ્રીમંતાઈને કેફમાં ભાડુઆત બાઈને હાડે માનવીના કાંધ પર ક્ષમા-જળ પડે છે અને ખસેડી પોતાને હાંડ ગોઠવી દીધું. આમ કેમ શાન્તિ પ્રવર્તે છે. પર્યુષણનું કે સંવત્સરી- કરાય?” એમ કહી ભાડુઆત-બાઈએ વધે લીધે દિનનું આ મહત્વ છે કે માનવી આવા પવિત્ર ત્યારે મકાન માલિકણે કહ્યું કે “મહારે ઉતાવળ દિવસો દરમ્યાન પોતાને ગુસ્સે કે આવેશ, સમજ છે અને તમે તે અમારા આશ્રયે છે. બેલેમા.” પૂર્વક સમાવી દે છે અને શાન્ત રહે છે. અને આમ બન્ને વચ્ચે ઘણી લમણાઝીક અને માથાકુટ એ દરમ્યાન માનવી પોતાનું પરિવર્તન લાવી ચાલી પણ મકાન-માલિકણે દાદ દીધી નહિ. શકે છે-કહો કે આમા જાણે બદલાયેલેજ બની ભાડુઆત બાઈ આ અપમાન સહન કરી શકી જાય છે સંવત્સરી દિન આ રીતે માણસને ક્ષમા નહિ. બબડતા-બબડતા ઘેર આવી, કેરોસીન છાંટી અને ત્રિના પાઠ શિખવી, સમતા અને શાતિ બળી મરવા પોતાના શરીર પર દિવાસળી બક્ષે છે. આ પર્વોમાં માનવાને કે, ગુસ્સે, ચાંપી અને મકાન-માલિકને ગાળ દેવા મંડી. આવેશ કે ઉશ્કેરાટ શાન્ત થઈ જાય છે કષાય- એટલે પેલી મકાન-માલિકણ પણ નીચે આવી. મુક્ત બને છે અને નમ્રતા અને સરળતા પ્રાપ્ત એટલે ભાડુઆત બાઈએ એને બાથ ભીડી લીધી કરે છે. આવા ક્રોધાગ્નિને સ્પષ્ટ ખ્યાલ આપવા અને કહી રહી-હું તે મરૂં પણ હને પણ મારૂ અને કેવી માનવી ભાઈ કે બહેન શું નથી કરી ઘણું લેકે એ બન્નેને છુટી પાડવા ઘણુ મહેનત કરી ૧૮૦]
[આમાનંદ પ્રકાશ
For Private And Personal Use Only
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
પણ પેલી બાઈએ એવી સખત બાથ બીડેલ કે બનાવવા પ્રેરણા આપે છે. એટલે જ પર્યુષણ પર્વ બને છૂટા પડી શકે નહિ. કલાક બે કલાકે અગ્નિ પણ માનવીને ઘણું બધુ શિખવી જાય છે. પર્વન શાંત થતાં અને બેભાન બની ગઈ. એટલે એમને પવિત્ર દિવસોમાં સંવત્સરી-દિને આપણે આરાધકો હસ્પિીટલમાં દાખલ કરી પરંતુ દાઝવાનું પ્રમાણ એને સંદેશ ઝીલીએ અને શાન્તિ ને સરળતા વધારે હોઈ સારવાર છતાં બન્ને મરણ પામી. ધારીએ ! અંતરની શુદ્ધિ કરીએ અને ક્રોધ, માન, જોયું! વાચક મિત્રે,
માયા ને લેભ આદિ કષાયથી મુક્ત થઈ, જીવન ધ એને ભયંકર
ઉજવીએ. અગ્નિ છે કે એના આવેશમાં આવી માનવી પોતે
સંવત્સરી દિને ગુસે, ઘમંડ, અભિમાન તે મરે પણ બીજાને પણ મારે છે. અગ્નિ તે
આદિ ત્યાગી, મૈત્રી અને ક્ષમાના જળમાં નાહી, મકાન કે માનવીને બાળે પણ ધાગ્નિ તે માન..
સમતા ને સરળતા સાથે નમ્રતા પ્રાપ્ત કરીએ વીનું જીવન બરબાદ કરી દે છે.
આવા પવિત્ર પર્વ આપણને મળ્યા છે, તે એને એટલે જ આવા પર્વે જાય છે જે માન. સાર્થક કરીએ અને જીવન ધન્ય બનાવીએ. વીને સજજનતા શિખવે છે. અને જીવનને આદર્શ કેને ક્રૂરતા માની ફગાવી દઈએ.
Bી
B
(
5) B
BE
#F
A
છે
tbt
1 6
B
ઇન
કિએકદBE
:
29
ge
પ્રગટ થઈ ચૂકેલ છે સુમતિના ચારિત્ર ભાગ-૧ લા તથા શ્રી સુમતિનાથ ચરિત્ર ભાગ-૨ જે જેની મર્યાદિત નકેલ હોવાથી તાત્કાલિક મંગાવી લેવા વિનંતી છે. અને તે બન્ને ભાગ મૂળ કીંમતે આપવાના છે શ્રી સુમતિનાથ ચરિત્ર ભાગ-૧ (પૃષ્ઠ સંખ્યા-૨૨૪) કીંમત રૂપિયા પંદર.
દ: સુમતિનાથ ચરિત્ર ભાગ-૨ (પૃષ્ઠ સંખ્યા-૪૪૦) કીંમત રૂપીઆ પાંત્રીશ. આ તે બને એકી સાથે મંગાવી લેવા વિનંતી છે.
:- સ્થળ – શ્રી જૈન આત્માનંદ સભા
ઠે. ખારગેટ : ભાવનગર : (સૌરાષ્ટ્ર) હિરો તા. ક. બહાર ગામના ગ્રાહકોને પોસ્ટેજ ખર્ચ અલગ આપવાનું રહેશે.
##
5
g :
#
g
B
( Sin ga HDura
H1 B
દર
Èી
દ
ક ઍC
ઓગષ્ટ '૮૩)
For Private And Personal Use Only
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
હું ને
HOW #B
સુવિશુદ્ધ સંયમી શાસન રક્ષક જૈનાચાર્યા....
મુનિશ્રી હરિભદ્રસાગરજી મ. ( ગેાધરા તી*-કચ્છ )
505800
એવા.... તેજસ્વી--જેમના તેજ પાસે પાખ’ડી લેકે કેવળ અંજાઈ જાય એવા પ્રકૃષ્ટ પ્રતાપી....જીગ પ્રધાનાગમ-જેમની તાલે વત માન સમયમાં કઈ આવે નહિ'. એવા જ્ઞાની-ધ્યાની....મધુર વાચી - જેમની વાણી દૂધ-સાકરથી કે મધથી પણ મીઠી મધુરી હોય જેથી શ્રોતાજનાને બહુ જ પ્યારી ને મનનીય લાગે.... ગભીર-ગમે તેવી મનીવાતને જીરવી શકે તેવા ગુણ રત્નાથી ભરેલા સાગર જેવા ધૃતિમાન-મહાધીરજ ધરના ને અપૂર્વ સતાષવાલા... ઉપદેશપર-ભવ્ય સત્થાને સદુપદેશવડે શુદ્ધ અને સરલ એવા મુક્તિમાર્ગ બતાવવામાં તત્પર.... અપરિશ્રાવી આવેાચના લેનારે તે પ્રકાશેલા અકૃત્યને કોઇ પાસે પણ પ્રગટ ન કરે તેવા.... સૌમ્ય-ચંદ્રની જેવા શીતળ સ્વભાવી
પ્રાન્ત પ્રકૃતિ યુક્ત એવા.... સંગ્રહુશીલગચ્છના, સમુદાયના હિતને માટે જોઈતાં ઉપકરણાના સંગ્રહ કરી મૂર્છા રહિત તેના સદુ પયાગ કરનાર.... અભિગ્રહમતિ-વિધવિધ પ્રકારના દ્રવ્ય-ક્ષેત્ર-કાલ-અને ભાવ ભેદે અભિગ્રહને ધારણ કરનારા.... અવિકત્થણા-સ્ત્ર પ્રશ'સા કે પર નિંદાદિકને નહિ કહેનાર ધર્મ-શાસન વ્યાપારમાં જ સદા રત સાવધાન રહેનાર.... અચપલ જેમણે ચ‘ચલતા-ચપળતા મન-વચન અને કાયાની
નિવારી છે ને સ્થિરવત થયેલા છે....પ્રશાન્ત હૃદય જેમનું હૃદય ક્રોધાદિક કષાયેની કલુષતાથી વિશેષ મુક્ત થયું છે એવા ૧૩-૧૪ શુદ્ધ ગુણા શાસ્ત્રોક્ત જૈનાચાય ધર્માચાર્ટીમાં અવશ્ય હોવા જ જોઈ એ. તારક શ્રી જિનેશ્વર ભગવતા ભવ્ય
|આત્માનંદ પ્રકાશ
ઈંદ્રો અને મહારાજાથી સેવિન ત્રિલેાકનાથ, કરૂણુાલ કાર, શ્રી જિનેશ્વર ભગવાને કૈટીશ નમસ્કાર હા.... જગતના મુગટ રૂપ શ્રી ઋષભ દેવ ભગવાન અને ત્રણે લેકમાં તિલક સમાન શ્રી વીર ભગવાન જયવ'તા વાઁ....! એજ એક તે ત્રિભુવન-પ્રકાશ દિનમણિ ( સૂ^ ) છે અને અને બીજા જગતમાત્રના લેાચન રૂપ છે.... ભગવાન શ્રી આદિનાથ વર્ષ સુધી અને મહાવીર પ્રભુ છ માસ સુધી આહાર પાણી વિના આ પૃથ્વી ઉપર વિચરેલા તે એ પ્રમાણે યથાશક્તિ આત્માથી સાધુઓએ પણ વવું.... જેમ ત્રણે જગતના નાથ એવા શ્રી વીર પ્રભુએ નીચજનાએ કરેલા અનેક ઘેર ઉપસર્ગી સહન કર્યા તેમ સર્વ સાધુ નિપ્રથાએ પણ સમતા પૂર્વક અનુકુળ-પ્રતિકુળ ઉપસર્ગો સહન કરવા... કલ્પાન્તકાળના પર્વથીને જેમ વિરાટ મેરૂપત ડગતા નથી તેમ હજારો ગમે પ્રાણાન્ત ઉપસર્ગાથી શ્રી વીર ભગવાન ચલાય માન થયા નહિ પ્રભુનુ' આવું અનુપમ ચરિત્ર સાંભળીને સજ્જને એ પણ વિશેષ સાવધાન થઈ ધમ માગે, ડગવુ નહિ....
શ્રી જિનેશ્વર ભગવંતની આજ્ઞા પ્રમાણે વતનારા અને શાસનના મહાન કાર્યો કરાવના ધમ ગુરૂ-આચાર્યાના મુખ્ય ગુણા કેવા હેવા જોઈએ તે શાસ્ત્રકારાએ દર્શાવેલ અહિ નીચે પ્રમાણે છે....
પ્રરૂિપ-જેમની મુખ મુદ્રા દેખીને ગૌતમ સ્વામિ પ્રમુખ મહામુનિવરનું સ્મરણ થઈ આવે
૧૮૨
For Private And Personal Use Only
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
VERB
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
જીવાને મે ક્ષમાગ બતાવીને પેતે અજરામર પદને પામી સદાને મુક્તિનિલયમાં બિરાજ્યા છે તેથી વતમાન સમયે તીર્થંકર ભગવતેાની ગેરહાજરીમાં સકલ શાસન-સંધ ઉપરોક્ત ગુણાથી યુક્ત એવા જૈનાચાર્યાના આધારે ચાલે છે.... જેમ દેવતા ગણુને ઈન્દ્ર મહારાજા આનંદદાયી ને નમનીય છે, ગ્રહુ ને તારા સમુહને વિષે જેમ ચ'દ્ર સુખદાયી છે, પ્રજાગણને જેમ રાજા-મહારાજા આનંદાયી ને તેમજ સાધુ સમુદાયને આચાય ગુરૂમહારાજ નમ-પ્રજાજને નીય છે. વંદનીયને આદરણીય હાય છે...રાજા માળ વયમાં હેાય તે પણ જેમ પ્રજા તેને પરાભવ કરતી નથી તેમ ગુરૂ મહારાજ વયમાં લધુ હાય તે પણ તેમને આગળ કરીને જ સુસાધુએ વિચરે
છે. શ્રી ગુરૂ મહારાજની હિતશિક્ષા વિના સ્વછંદપણે સ્વકપાલ કલ્પિત વન વડે શી રીતે પરભવનુ હિત થઇ શકે! આત્માથી-મેાક્ષાર્થી જનાએ તા અવશ્ય જૈનાચાય ગુરૂનું આલ'ખન લેવુ' જ જોઇએ...જે ગુરૂનુ' માન નથી રાખતા તથા અહું કારી, કૃતઘ્ન-અવિનિત, ગર્વિષ્ટ અને અનમ્રપુરુષ સાધુજનમાં નિંદાપાત્ર અને જગમાં પણ હેલના ચેાગ્ય થાય છે... જેમ રાજા-મહારાજાની આજ્ઞાને ને મ`ત્રીવરો માથે ચડાવી પ્રમાણુ કરે છે. તેમ શ્રોતાજના-જૈનેાએ ગુરૂ મહારાજના મુખમાંથી નિકળેલા પ્રામાણિક નાકય એ હાથ જોડીને પ્રમાણ જ કરવા જોઇ એ....
SSSSSSSSSS
श्री हेमचन्द्राचार्य कृतम् प्राकृत व्याकरणम् (अष्टमे ऽध्यायः)
શ્રી જૈન આત્માનદ સભાનું' પ્રકાશન-૯૪મું રત્ન છે. સાચા અર્થાંમાં તે રત્ન જ છે કેમકે તેના વિવિધ કારણેા પ્રાકૃત ભાષાના અભ્યાસીને પુનિત ભાષાથી પ્રકાશિત કરે છે પ્રાચીન પાકૃત ભાષાના વ્યાકરણેામાં આ પુસ્તકનુ અદ્વિતીય સ્થાન છે. અર્વાચીન વિદ્વાનાએ આ પુસ્તકને ખીરુદાયુ છે. અભ્યાસીને સપૂર્ણ જ્ઞાન મળે અને તુલનાત્મક અભ્યાસ થાય તે માટે આ પુસ્તકમાં નવ Appendices આવેલ છે જમન જેવા દેશમાં તેમજ મહાન વિદ્યાપીઠોની માંગ સારી છે. તેજ તેનુ' મૂલ્યાંકન છે.
Price Rs. 25 -00
એગષ્ટ' ૮૩]
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
Dolar 5-00
પ્રાપ્તિ સ્થાન
શ્રી જૈન આત્માન’દસભા, ખારગેટ, ભાવનગર
SCOSSOS $$$0.00 CR
Pound 2-10
સાધર્મિક ભક્તિને અને લાભ
રૂા. દશહુજાર આપનાર તરફથી દરરોજ એક સાધર્મિક ભક્તિને લાભ લઈ શકાય છે તે અપૂર્વ લાભ લેવાનુ` ચૂકશે નહિ.
વારૈયા જૈન ભાજનશાળા-ભાવનગર.
For Private And Personal Use Only
[૧૮૩
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
જૈન સમાચાર
www.kobatirth.org
શ્રી જૈમ આત્માનંદ સભા- ભાવનગર શૈક્ષણિક પ્રવૃત્તિ
ભાવનગરની વિદ્યાર્થી આલમ સુમાહિતગાર છે. આ સસ્થા વિદ્યાર્થીઓને શિષ્યવૃત્તિ આપે છે. ઉપર્યુક્ત વિદ્યાથીઓના અભ્યાસ ન રહી જાય તે માટે શિષ્યવૃત્તિ આપે છે. છેલ્લા આઠ વર્ષથી આ અઢારસો રૂપિયા શિષ્યવૃત્તિ રૂપે અપાયા છે.
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
કોલેજના જરૂરિયાતવાળા રૂકાવટ ન પામે, અધવચ પ્રવૃત્તિ ચાલે છે. આ વર્ષે
આ ખાખતમાં પેટ્રન સાહેબે, આજીવન સભ્ય ભાઈએ તથા દીલાવર દાતાને અમે નમ્ર વિજ્ઞપ્તિ કરીએ છીએ કે આપ સહુ આ પ્રવૃત્તિને વેગ આપવા અને અવિરતપણે ચાલુ રાખવા યથાશક્તિ સહાય રૂપે રકમ સ`સ્થાને મેકલે, કેમકે સ...સ્થા પાસે આ માટેનુ ફંડ એછુ' છે અને દરેક વર્ષે તેમાં સારા એવે ઘટાડો થાય છે,
આ મદદથી સાધર્મિક અધુએના સ'તાના અભ્યાસ કરી, ભાવી જીવન ચલાવવા પગભર બને છે. તેથી સમાજને પણ સારા એવા લાભ થાય છે. વળી વિદ્યા-દ્વાન શ્રેષ્ઠ છે. તે આપ સહુ અમારી આં નમ્ર વિજ્ઞપ્તિ ધ્યાનમાં લઈ ગ્ય કરી આભારી કરશેાજી.
શ્રી જૈન આત્માનંદ સભાની વર્ષગાંઠ જેઠ સુદ-૨
સ ંસ્થાના સ્થાપના દિન ઉજવવાની પ્રથા સર્વત્ર અસ્તિત્વ ધરાવે છે. પણ આ સંસ્થા દ્વારા તે દિવસે સભ્યો તીરથળની યાત્રા કરે, ભાવપૂર્વક ભક્તિ કરે, સંગીત સાથે પૂજા ભણાવે, આ રીતે ધમ ક્રિયા દ્વારા અમૂલ્ય લાભ મેળવે તે માટે ઉજવણી તીર્થ સ્થળમાં જ રખાય છે. ઘણે અંશે તે માટે તાલધ્વજગિરિ પ્રથમ પસંદગી પામે છે. ભાવનગરથી ખહુ દૂર નહિ હાવાથી, તેમજ ખસની સારી સુવિધા હેાવાથી સારી સખ્યામાં આજીવન સભ્યો ભાગ લે છે. દર વર્ષે સખ્યા વધતી રહે છે તેથી આ ઉજવણી સારી રીતે ઉજવાતી રહે તે માટેની વિચારણા એરણ પર મૂકાઈ.
તરત જ તે વિચારણા આવકાર પમી, તેની ફળશ્રુતી રૂપે—
શ્રીમાન્ ચુનિલાલ રતિલાલ સલાત તથા તેમના ધર્મ પત્ની જસુમતિ સુનિલાલ રૂા. ૨૦૦૧) અનામત ફંડ ( ઉજવણીના ) માટે જાહેર થયા.
માતુશ્રી અજવાળી બહેન વચ્છરાજભાઈ તથા ભૂપતરાય નાથાલાલ ( મહાવીર કૈરાન, દરબારગઢવાળા) તરફથી રૂા. ૫૦૦) જાહેર થયા.
શ્રી રતિલાલ છગનલાલ તળાજાવાળા હઃ ધનવતરાય રતિલાલ શાહ ( અબિકા સ્ટીલ માટે વાળા) તરફથી રૂા. ૫૦o) જાહેર થયા.
For Private And Personal Use Only
ઉપર્યુક્ત રકમ અનામત ફંડમાં મૂકાતાં, વ્યાજની રકમ સારી થશે અને શાનદાર ઉજવણી થશે.
તે માટે દાતાઓને ધન્યવાદ આપીએ છીએ. તેમજ સસ્થા પ્રત્યેની હાર્દિક ભાવના માટે આભાર માનીએ છીએ. તેમજ શુભ કાર્યોંની અનુમેાદના કરીએ છીએ.
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
高興
www.kobatirth.org
— અમૂલ્ય પ્રકાશન :— અનેક વરસાની મહેનત અને સંશાધનપૂર્ણાંક પરમપૂજ્ય વિદ્વાન મુનિરાજશ્રી જ બુવિજયજી મહારાજના વરદ્દહસ્તે સ 'પાદિત થયેલ અજોડ અને અમૂલ્ય ગ્રંથ
આ ગ્રંથ માટે પરમપૂજ્ય
જણાવે છે કે
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
‘દ્વાદસારું નયચક્રમ્ પ્રથમ અને
આ અમૂલ્ય ગ્રંથ જેમાં નયાનુ અદ્ભુત વર્ણન છે તે દરેક સાધુ મુનિરાજો તથા સાધ્વીજી મહારાજ માટે અતિ ઉપયેગી ગ્રંથ છે. દરેક ગૃહસ્થાએ અને સમાજની દરેક લાયબ્રેરી માટે વસાવવા જોઈ એ.
આચાર્ય શ્રી વિજયધમ સૂરીશ્વરજી મહારાજ
ભાવનગર શ્રી જૈન આત્માનદ સભાએ આ પુસ્તકનુ પ્રકાશન કર્યું તે એક મેટા ગૌરવની વાત છે, જે વિદ્વાન મુનિ મહારાજો, સાધ્વીજી મહારાજો, તથા શ્રાવકા તેમજ શ્રાવિકાઓને જૈન દશનના અભ્યાસ માટે ખૂબ જ ઉપયેાગી નીવડશે.
દ્વિતીય ભાગ’
ભારતભરમાં અનેક જૈન સસ્થાએ છે. તેઓએ પ્રગટ કરેલા પુસ્તકમાં આ ‘દ્વાદશાર' નયચક્રમ્ 'ને શ્રેષ્ઠ સ્થાને મૂકી શકાય તેમ છે. તે માટે શ્રી જૈન આત્માન સભાને ધન્યવાદ ઘટે છે.
(કીંમત રૂા. ૪૦-૦૦ પાસ્ટ ખર્ચ અલગ )
બહાર પડી ચુકેલ છે
જિનદત્તકથાનકમ્ (અમારૂં' નવુ' પ્રકાશન )
પ્રસ્તુત જિનદત્તકથાનક સ’સ્કૃત ભાષાના અભ્યાસીએ માટે ખાસ ઉપયેગી એવા કથાગ્ર'થ છે. સ્વ. પૂજ્યપાદ આગમપ્રભાકર શ્રુત-શિલવારિધિ શ્રી પુણ્યવિજયજી મહારાજની ઇચ્છાનુંસાર આ ગ્રંથ પ્રકાશન કરવામાં સફળ થતા મુખ આનદ અને સંતેષ અનુભવાય છે,
અમારી વિન'તિને ધ્યાનમાં લઈને પરમ પૂજ્ય સાધ્વીજી મહારાજશ્રી એકારશ્રીજી મહારાજે આ ગ્રંથનુ' સ’પાદન-સંશાધનનું કાય કરી આપવાની કૃપા કરી છે.
આ કથાનકના ગુજરાતી ભાષામાં પણ સક્ષિપ્ત સાર આપવામાં આવ્યે છે. આ ગ્રંથ દરેક લ યબ્રેરીમાં વસાવવા યેાગ્ય છે.
For Private And Personal Use Only
કિંમત રૂા. ૮-૦૦ ( પેસ્ટ ખર્ચ અલગ )
લખા— શ્રી જૈત આત્માનંદ સભા : ખારગેટ, ભાવનગર.
RERAKE HEALYREAL WEAK
A
质
.
用
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir Atmanand Prakash Regd. G. BV. 31 8-0 0 2-0 0 - 0-50 દરેક લાઈબ્રેરી તથા ઘરમાં વસાવવા જેવા અલભ્ય ગ્રંથો સંસ્કૃત ગ્રંથ કીમત , ગુજરાતી ગ્રથા કીમત ત્રીશષ્ટિ શલાકાપુરુષ ચરિતમ્ શ્રી જ્ઞાનપ્રદીપ ભાગ 1-2-3 સાથે મહાકાવ્યમ્ ૨-પૂર્વ 3-4 લે.સ્વ. પૂ. આ. શ્રી વિ. કસ્તુરસૂરીશ્વરજી 20-00 પુસ્તકાકારે (મૂળ સંસ્કૃત ) ધુમ કૌશલ્ય 3-00 ત્રીશષ્ટિ શલાકા પુરુષચરિતમ નમસ્કાર મહામંત્ર 3-00 મહાકાવ્યમ પર્વ 2-3-4 ચાર સાધન 3-00 પ્રતાકારે ( મૂળ સંસ્કૃત ) 20-0 0 40-00 5. આગમ પ્રભાકર પુણયવિજ્યજી . દ્વાદશા૨ નયચક્રમ્ ભાગ ૧લા દ્વાદશાર’ નયચક્રમ ભાગ 2 શ્રદ્ધાંજલિ વિશેષાંક : પાકુ ખાઇન્ડીંગ 40-0 0 - 10-00 શ્રી નિવણુ કેવલી ભક્તિ પ્રકરણ-મૂળ 10-00 ધમંબિન્દુ ગ્રંથ નવસ્મરણાદિ સ્તાત્ર સલૅહિ સૂક્ત રત્નાવલી | 0-50 સૂક્ત મુક્તાવલી શ્રી સાધુ-સાધ્વી ચાગ્ય આવશ્યક જૈન દર્શન મીમાંસા 3-00 A ફિયાસૂત્ર પ્રતાકારે 5-0 0 શ્રી શત્રુંજય ગિરિરાજ દશન 6-0 0 પ્રાકૃત વ્યાક્રરામ ૨-છ 0 શ્રી વીતરાગ મહાદેવ સ્તોત્રમ્ શ્રી શત્રુંજય તીર્થના પરમો ઉદ્ધાર 1-0 0 આદર્શtપાધ્યાય આહ તુ ધમપ્રકાશ 1-00 પ-૦૦ આત્માન't Àાવીશી 1-0 પ્રાકૃત વ્યાકરમ 25-0 0 છાાચય ચારિત્ર પૂજાતિ ગયી સ'ગ્રહ | ગુજરાતી ગ્ર’થા આત્મવલ્લભ પૂજા 10-00 શ્રી સુમતિનાથ ચરિત્ર ભાગ-૧ ૧પ-૦૦ ચૌ૪ ૨ાજલક પૂજા 1-00 શ્રી સુમતિનાથ ચરિત્ર ભાગ-૨ ૩પ-આત્મવિશુદ્ધિ 3-00 શ્રી શ્રીપાળરાજાને રાસ 20-00 | નવપદ્ધજીની પૂજા 3-00 શ્રી જાણ્યું અને જોયું -00 | આચારાપદેશા 3-00 શ્રી સુપાર્શ્વનાથ ચરિત્ર ભાગ 2 જે 8-00 | ગુરુભક્તિ શહું'લી સગ્રહ 2-00 8 કાવ્યસુધાકર ભક્તિ ભાવના 1-00 શ્રી કથાન ઠેષ ભાગ 1 14-00 | હું ને મારી ના પ-૦૦ શ્રી આત્મકાન્તિ પ્રકાશ 3-00 જૈન શારદા પૂજનવિધિ 0-50 લખા :- શ્રી જૈન આત્માનંદ સભા ખારગેઈટ, ભાવનગ૨ (સૌરાષ્ટ્ર) પાસ્ટેજ અલગ ه ا deg તંત્રી : શ્રી પોપટભાઈ રવજીભાઈ સલાત શ્રી આત્મોન' પ્રકાશ તત્રી મંડળ વતી પ્રકાશક : શ્રી જૈન આત્માનદ સભા, ભાષનગ૨. મુદ્રક : શેઠ હેમેન્દ્ર હરિલાલ આનંદ પ્રી. પ્રેસ, સુતારવાડ, ભાવનગ૨. For Private And Personal Use Only