________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
જે વસ્તુરહસ્ય ઘણા કાલથી સમજાવવા પ્રયત્ન થુલભદ્ર - મહાત્માઓની વિભૂતિ પર કરતા હતા, છતાં જે તમારી બુદ્ધિમાં પ્રવેશી પકાર અર્થે જ હોય છે. તમારી પ્રકૃતિને ઉદય શકતું નહોતું, તે રહસ્ય આ કાળે તમને, તમે જણાવ્યું તે ઉપાયવડે નિવૃત્ત થવા યોગ્ય શાનિતથી વિચારતાં મૂર્તિમાન થવા યોગ્ય છે. હોત તે હું ગમે તે ભેગે પણ તેમાં પ્રેરાત; આ સ્થળ, આ કાળ, આયોગ, અને આ સવિકાર પરંતુ તે ઉપાય સત્ય હોવાની બ્રાન્તિ, તમારી સ્થિતિને અનુભવ તમને એક અદ્ભુત મર્મજ્ઞાન સવિકાર સ્થિતિવડે જ થયેલી હોવાથી અને આપવા માટે જ આવ્યા છે, એમ જાણી તે અનુરૂપ સામગ્રીના ગે ઉદયમાન પ્રકૃત્તિની પ્રસંગમાંથી શ્રેયભૂત વસ્તુને કહી લેશે તે નિવૃત્તિ શાસ્ત્ર પ્રમાણુથી બાધિત તેમજ પ્રજ્ઞા ઘણું કેણવડે પ્રાપ્ત થવા ચગ્ય જ્ઞાન તમને અ૫ ચક્ષુએ વિચારતાં અસંભવિત હોવાથી, તમારી કાળમાં અનાયાસે થશે. વિકારના પ્રબળ દળને યાચના હું સ્વીકારી શકતું નથી. પ્રકૃતિના કેમ હઠાવવું તેની યુક્તિનું શોધન વિકારના હૃદયરંગથી રંગાયેલ મનોયોગ કૃત્રિમ ઉપાયમાં ઉદયકાળે જ થવા ગ્ય છે.
પણ યથાર્થતાનું ભાન ઉત્પન્ન કરાવી પિતાને કેશાઃ-પ્રભો! મને એમ ભાસે છે કે, જે અનુકૂળ સામગ્રી ઉપજાવી કાઢવા માટે અનેક પ્રકૃતિને ઉદય થાય તેને અનુરૂપ વસ્તુને ભેગ
યુક્તિ-પ્રયુક્તિથી બુદ્ધિ પાસે પણ તેની વાસ્તઆપવાથી તે પ્રકૃતિ શાંત થવા યોગ્ય છે. પ વિતા કબુલ કરાવે છે અને વિકારવડે પ્રમત્ત ઘણીવાર મેં અનુભવ્યું છે કે સેન્દ્રિયને અનુ
થયેલી બુદ્ધિ પણ તેવી દલીલથી એકતરફી કુળ ભેજનની ઈચ્છા પ્રગટ થયે તેને ઉપશમા
વલણ પકડી ઘણીવાર ઉદયને અનુરૂપ વૈજના, વવાનો પ્રયત્ન કરતાં તે અધિકાધિક પ્રજવલિત
પ્રમાણાભાસ સહિત પ્રકટાવી આપે છે. બુદ્ધિ થાય છે અને જ્યાં સુધી તે ઇન્દ્રિયને અનુરૂપ તરફથી પ્રમાણને ટેકો મળતાં મન-વચનસામગ્રી પૂરી પાડવામાં ન આવે ત્યાં સુધી તેના કાયાને યોગ સ્વછંદપણે વહેવા લાગે છે. ઉદયને અગ્નિ ઓલવાત નથી. અત્યારની મારી કોશા! આજે તમારી સ્થિતિ પણ કાંઈક આવા સવિકાર સ્થિતિ મારા મુખેથી આ શબ્દ બેલા જ પ્રકારની છે. તમારી સવિકાર દશાએ તમારી વતી હોય અથવા વસ્તુત: તે ઉપાયે સત્ય હોય,
ઉદયમાન પ્રકૃતિને અનુરૂપ સામગ્રી ઉપજાવી તે તે આપ જાણે, પરંતુ મને તો આ યુક્તિ
કાઢવા માટે, અને તેની સામગ્રીના વેગથી તે અધિક સરલ અને સ્પષ્ટ જણાય છે અને પૂર્વના મકાન
પ્રકૃતિનું બળ નિવૃત્ત થવા યોગ્ય છે એ સંસ્કારની નિવૃત્તિ મેં કહેલા ઉપાય સિવાય
આભાસ કરાવી તમને ગભ્રષ્ટ સ્થિતિમાં મૂકેલ થવી અને તે અશક્ય લાગે છે. આપની પાસે છે. કેશા! બૈર્યપૂર્વક શાન્તિથી ઉદયને અરક્તપૂર્વકાળના વિલાસ ચિત્રો આજે પુનઃ મારા પણે વેદી લઈ તેને નિવૃત્ત કરો અને તમારી સ્મૃતિપ્રદેશમાં મૂર્તિમંત થયા છે અને તેને અત્યારની બુદ્ધિ-વૃત્તિ સવિકારી ગણી તેના અનુરૂપ સામગ્રી ઉપજાવી કાઢવાની ઈચ્છાઓ તરફથી પ્રેરાતા ઉપાય પણ અયથાર્થ છે જ આજે મારી આપે કહી તેવી સ્થિતિ કરી એમ શ્રદ્ધો. મૂકી છે. મારી દષ્ટિમાં આ કાળે પૂર્વની સ્થિતિ કેશા-આજે આપનો ઉપદેશ મારા અંતઃસૌભાગ્યચિન્હયુક્ત અને સાંપ્રત સ્થિતિ વૈધચ કરણથી છેટો છેટો રહે છે અને પૂર્વના ભોગસદશ જણાય છે. પ્રો! મારી ઉદયમાન વિલાસમાં જ સુખબુદ્ધિ ઉપજે છે. મારા ઉપરની સ્થિતિને અનુરૂપ સામગ્રી ઉપજાવી આપવાની આ૫ના નિર્દેતુક કૃપાને બાદ કરૂં તે મને મારી યાચના આપ કબુલ નહિ રાખે? એમ જ જણાય છે કે મને આપ ભમાવે છે,
૧૪૦
આત્માન પ્રકાશ
For Private And Personal Use Only
