________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
જીભ ચૂકે તેને કેઈ ઈલાજ નથી.” હિબ્રુ ભાષાની અને સારયુક્ત બેલે છે તે જ ખરો વાગ્મી એટલે એક કહેવતનો અર્થ એ થાય છે કેઃ “તારો કે વાણીને માપીને બેલનારો વકતા કહેવાય છે. પગ ભલે લપસી જાય, પણ જીભને તે કદી લપ- થોડું બોલવું એ સાચું બોલવાની શક્તિ કેળસવા દઈશ નહીં.'
વવાનું પ્રથમ પગથિયું છે. અંગ્રેજી ભાષામાં એક કહેવત છે કે : વાદવિવાદ કે દલીલથી મતભેદ અને ઝઘડાઓનું Language shows your breeding અર્થાત્ શમન થતું નથી, કારણ કે એક પક્ષની દલીલ તમારા બોલવા ઉપરથી તમારું કુળ ઓળખાઈ ગમે તેટલી સબળ અને મજબુત હોય તે પણ આવે છે. એક વખત એક નાના ગામડાને ગરીબ એવી પ્રત્યેક દલીલ સામે એવીજ સચોટ દલીલ વણિક કેઈ વાઘરીની છોકરીને લઈ અમદાવાદ ગયા આપી શકાય છે. પરિણામે દલીલે ખરી હશે તે ત્યાં તેની સાથે લગ્ન કરી ગૃહસ્થાશ્રમ ભેગવવા પણ તે ખોટી હોય એવું જ પરિણામ આવવાનું. લાગે. ભાગ્યવશાત્ ગરીબ વણિક મીલ માલિક
મતભેદોને દૂર કરવા માટે તો એક બીજા પક્ષે બન્ય, અને પેલી વાઘરી કન્યા શેઠાણી બની મોટરમાં મહાલતી થઇ. ડાં વરસે પસાર થયા
સરળતા ઉદારતા હૃદયની વિશાળતા અને વિનમ્રતા બાદ પિલા વણિકના જ્ઞાતિ ભાઈએ ગામડાની
હેવા જોઈએ. ઉત્તરાધ્યયન સૂત્રના વેવિશમા નિશાળના ફાળા અર્થે અમદાવાદ આવ્યા, અને
અધ્યયનમાંથી આ હકીકત સહેલાઈથી સમજી
શકાય છે. ભગવાન પાર્શ્વનાથની પરંપરાને માનતા વણિક શેઠે સૌને પિતાના બંગલે જમવાનું કહ્યું. શેઠાણી પોતાની શ્રીમંતાઈન પ્રદર્શન કરવા રોટલી કમુનિ અને ભગવાન મહાવીરના ગણધર લઈને પીરસવા નિકળ્યાં, અને પરાણે પીરસતાં ;
ગૌતમ મુનિએ સાથે મળી, પાર્શ્વપ્રવૃત્ત ક્રિયા
વિધિવિધાને માં, દ્રવ્ય ક્ષેત્ર-કાળ-ભાવને ધ્યાનમાં એક ભાઈએ રોટલી લેવાની ના કહી. શેઠાણી તરત બોલી ઉઠ્યાં : “હવે કુતરાના કાન જેવડી રાખી,
ર રાખી ભગવાન મહાવીરે જે સુધારાઓ દાખલ
કર્યા તે સંબંધમાં બંને પક્ષના સાધુઓના મનમાં એક નાની રોટલીમાં તે વળી શું વધુ થઈ જવાનું છે?” ગામડાના ભાઈઓ તે આ સાંભળીને
આ ઉત્પન્ન થયેલી શંકાઓનું સુંદર સમાધાન કર્યું ચમક્યા, અને શેઠાણી સામે તાકીને જોઈ રહ્યા.
છે, અને કેશિમુનિએ એ સુધારાઓને કેવી ભવ્ય પછી સૌ જાણી ગયાં કે શેઠાણ તે તેમના જ
જ રીતે અપનાવી લીધા તેનું અદ્ભુત વર્ણન કરવામાં ગામની વાઘરી કન્યા હતી, પણ ભાગ્યવશાત્ આ શેઠાણી બની ગયાં હતાં. વાઘરી કન્યા શેઠાણી આજથી લગભગ ૨૫૦૦ વરસ પહેલાં આ તે બની ગઈ, પણ તેની જીભ તેના જન્મ સુર બંને ભવ્ય વિભૂતિઓનું અનુપમ મિલન શ્રાવસ્તી કારોનું પ્રદર્શન કર્યા વિના ન રહી. માનસશાસ્ત્રીઓ નગરીના તિન્ક વનમાં પિતતાના સાધુઓની અન્ય માણસ સાથેની ટુકી વાતચીત પરથી જ સાથે થયું હતું. ગૌતમસ્વામી વયની દષ્ટિએ તેઓના માનસ, કુળ, જાતિ, સંસ્કાર વિષે સમજી કેશિમુનિ કરતા નાના હતા, પરંતુ જ્ઞાનની દષ્ટિએ જાય છે.
મેટા હતા, કારણ કે તે સમયે તેમને મતિજ્ઞાન, જ્ઞાની પુરુષેએ આથી કરીને વાણી ઉપર શ્રુતજ્ઞાન, અવધિજ્ઞાન અને મન:પર્યાય એમ સંયમ રાખવા માટે “મિત ભાષણ” ને ઉપદેશ ચાર જ્ઞાન હતાં. પરંતુ તેમ છતાં, સરળ, વિનમ્ર, આપે છે. મિત ભાષણ એટલે માપી માપીને સંયમી અને તપસ્વી એવા ગૌતમ, કેશિમુનિ બોલવું તે. બળાક્ષર માં ય થતિ પાર્શ્વનાથના અનુયાયી હોવાને કારણે તેમને
મી અર્થાત્ જે ચેડા અક્ષરોમાં રમણીય વડીલ કુળ જાણ પોતે મળવા ગયા હતા.
વાણીને સંયમ
For Private And Personal Use Only
