________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
હિંસા ન થાય, જગતના સર્વ છે મત્રીભાવથી વર્તે કઈ કઈ વધ ન કર-હત્યા ન કરે, કદથના ન કરે, કોઈ કોઈને કલેશ, કષ્ટ ન આપે, જગતમાં અહિંસા-અમારી પળાય, જગતના જીને અભયદાન અપાય-એમ માનતા હતા. તે તેવું વર્તન કરતા હતા અને તે ઉપદેશ આપતા હતા. જગતના સર્વે જીવો જીવવાની ઈચ્છા રાખે છે, મરવાનું કોઈ ઈચ્છતું નથી. જગતના જ સુખ ઇચ્છે છે, દુઃખ કઈ ચાહતું નથી, જેમ આપણને સુખ ઈષ્ટ છે અને દુઃખ અનિષ્ટ છે, તેમ બીજા જીવોને પણ હેય છે, યજ્ઞમાં હિંસા થાય-બકરા વગેરેનું બલિદાન અપાય, અથવા દેવ-દેવોને સંતુષ્ટ કરવા માટે જીવોની હિંસા થાય, વિન-શાંતિ કરવા માટે જીવ-હિંસા થાય—એ એગ્ય નથી. શિકાર માટે કે માંસાહાર માટે જીવ-હિંસા થાય-એ પણ ગ્ય નથી. માંસાહાર કરે એ ઉચિત નથી. આપણને સહજ કાંટે કી હેય, તે. અત્યન્ત દુઃખ થાય છે, તે દારુણ ભયંકર પ્રહરણથી-હથિયારોથી જીની હત્યા-કતલ થાય, તેમને કેટલું દુઃખ થાય! ભગવાન મહાવીરે જગતના ભલા માટે, સર્વ જીના શ્રેય-કલ્યાણ માટે વિશ્વશાંતિ માટે વિશ્વ-મૈત્રીને અહિંસાને અમેઘ ઉપાય દર્શાવ્યા છે. હિંસા છે, ત્યાં ભય છે, ત્રાસ છે, કલેશ છે, દ્વેષ છે, વેર છે, અવિશ્વાસ છે, અશક્તિ છે અને અહિંસા છે ત્યાં નિર્ભયતા છે, ત્રાસ-રહિતતા, કલેશ-રહિતતા છે, કેષ-રહિતતા, અવૈર છે, વિશ્વાસ છે અને શાન્તિ છે.
પરમ ઉપકારી ભગવાન મહાવીર પ્રત્યે સર્વ કઈ યથાશક્તિ કૃતજ્ઞતા દર્શાવી શકે છે. ભગવાન મહાવીરનું સન્માન-પૂજન, તેમના સદુપદેશને અનુસરી કરવું ઘટે; અહિસા પ્રવર્તાવીને, ઘેર દૂર હિંસાએ અટકાવીને, સૂર હિંસાનાં સ્થાને કતલખાનાંઓ બધ રખાવીને, જલચર જીવોને ત્રાસ આપનાર મત્સ્ય-વ્યવસાય પ્રવૃત્તિઓ બંધ રખાવીને, મરઘાં ઉછેર-ઈંડાને આહાર-પ્રચાર ઉત્તેજને અટકાવીને, માંસાહાર-મસ્યાહાર વગેરે અભક્ષ્ય આહાર અટકાવીને, શિકારથી પશુ-પક્ષીઓને થતો ત્રાસ બંધ કરાવીને, અપેય મદિરાપાન વગેરે માદક પદાર્થોને પ્રચાર, ઉત્તેજને, પ્રલેભને, અનિષ્ટ પ્રવૃત્તિઓ બંધ કરાવવાથી ભગવાન મહાવીરને વાસ્તવિક અર્થો જલિ આપી શકાય.
વિક્રમની તેરમી સદીમાં સધર્મોપદેશક કલિકાલસર્વજ્ઞ શ્રી હેમચંદ્રાચાર્યના સદુપદેશથી પરમહંત મહારાજા કુમારપાલે ગુજરાત વગેરે દેશમાં છવોને અભયદાન અપાવ્યું હતું. અમારી-અહિંસા પળાવી હતી. તથા શિકાર, જુગાર, મદિરા વગેરે દુર્વ્યસન દૂર કરાવ્યાં હતાં.
વિક્રમની ૧૭મી સદીમાં જગદગુરુ શ્રી હીરવિજયસૂરિન સદુપદેશ-પ્રભાવે સમ્રા અકબરે પિતાના વિશાળ સામ્રાજ્યમાં પ્રતિવર્ષ ૬ મહિના ને ૬ દિવસ સુધી કતલખાના બંધ કરાવ્યાં હતાં જીવહિંસા
અટકાવી હતી. ફતેપુર–સિકરીના બાર ગાઉ-પ્રમાણ ડાબર સરોવરમાં નખાતી જાળો બંધ કરાવી માછલાં વગેરે જલચર જીવોને અભયદાન અપાવ્યું હતું. ગાય, ભેંસ, બળદ, પાડા વગેરેને કદાપિ વધ ન થાય તેવા ફરમાને પ્રગટ કરાવ્યાં હતાં. - એવાં અહિંસાત્મક શુભ કાર્યોથી ભગવાન મહાવીરને સાચી શ્રદ્ધાંજલિ આપી શકાય. એ રીતે તેમની ૨૫ મી નિર્વાણશતાબ્દી વાસ્તવિક ઉજવી ગણાય.
૧૨૨]
[આત્માનંદ પ્રકાશ
For Private And Personal Use Only
